۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' اين ' به ' این '
جز (جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین') |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج'''، تأليف ابواسحاق، ابراهيم بن سرى ملقب به زجاج (متوفى 311ق)، از نحویان و آگاهان به لغت عربى مى‌باشد كه با تحقيق ابراهيم الابيارى منتشر شده است. نویسنده در | '''إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج'''، تأليف ابواسحاق، ابراهيم بن سرى ملقب به زجاج (متوفى 311ق)، از نحویان و آگاهان به لغت عربى مى‌باشد كه با تحقيق ابراهيم الابيارى منتشر شده است. نویسنده در این کتاب مباحث نحوى در قرآن را بررسى كرده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
پاره‌اى از مباحث مطرح‌شده در | پاره‌اى از مباحث مطرح‌شده در این کتاب عبارت است از: | ||
#آياتى از قرآن كه در هریک از آنها جمله‌اى مقدر است؛ مثلاًدر آيه ''' «فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت» '''، پيش از «انفجرت» جمله «ضرب» مقدر است. | #آياتى از قرآن كه در هریک از آنها جمله‌اى مقدر است؛ مثلاًدر آيه ''' «فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت» '''، پيش از «انفجرت» جمله «ضرب» مقدر است. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
و... | و... | ||
[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] در ضمن برشمردن آثار زجاج، از | [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] در ضمن برشمردن آثار زجاج، از این کتاب نامى نبرده است، اما به کتاب «معاني القرآن» وى اشاره مى‌كند. «معاني القرآن» از منابع [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] در تأليف كشّاف بوده است. | ||
[[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]] اشاره مى‌كند كه «إعراب القرآن» زجاج به «معاني القرآن و إعرابه» نيز شهرت دارد، اما [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] به هنگام برشمردن آثار زجاج از هر دو کتاب نام مى‌برد و اشاره دارد كه «معاني القرآن» مخطوط است و «إعراب القرآن» به چاپ رسيده است. نسخ خطى متعددى از هر دو کتاب، به‌ویژه «معاني القرآن» در کتابخانه‌هاى معتبر جهان وجود دارد.<ref>فرشچيان، رضا، 164</ref> | [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]] اشاره مى‌كند كه «إعراب القرآن» زجاج به «معاني القرآن و إعرابه» نيز شهرت دارد، اما [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] به هنگام برشمردن آثار زجاج از هر دو کتاب نام مى‌برد و اشاره دارد كه «معاني القرآن» مخطوط است و «إعراب القرآن» به چاپ رسيده است. نسخ خطى متعددى از هر دو کتاب، به‌ویژه «معاني القرآن» در کتابخانه‌هاى معتبر جهان وجود دارد.<ref>فرشچيان، رضا، 164</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
گفتنى است كه علامه احمد راتب طى دو مقاله كه در مجله «مجمع اللغة العربية» منتشر كرده است، کتاب را از آن زجاج ندانسته است، بلكه آن را «الجواهر» اثر على بن حسین باقولى، معروف به «جامع العلوم» (متوفى 543ق) دانسته است.<ref>همان، ص165</ref> | گفتنى است كه علامه احمد راتب طى دو مقاله كه در مجله «مجمع اللغة العربية» منتشر كرده است، کتاب را از آن زجاج ندانسته است، بلكه آن را «الجواهر» اثر على بن حسین باقولى، معروف به «جامع العلوم» (متوفى 543ق) دانسته است.<ref>همان، ص165</ref> | ||
تا آنجا كه اطلاع داريم از کتاب إعراب القرآن المنسوب إلى الزجّاج جز یک نسخه وحيد (منحصربه‌فرد) كه در دارالكتب المصرية به شماره 528 (تفسير) نگاهدارى مى‌شود، چيزى به ما نرسيده است. | تا آنجا كه اطلاع داريم از کتاب إعراب القرآن المنسوب إلى الزجّاج جز یک نسخه وحيد (منحصربه‌فرد) كه در دارالكتب المصرية به شماره 528 (تفسير) نگاهدارى مى‌شود، چيزى به ما نرسيده است. این نسخه كه قديمى بوده توسط ابوالحسن سالم بن الحسن بن ابراهيم الخازمى در شهر شيراز به سال 610ق، کتابت شده است. برگه حاوى اسم کتاب و مؤلف و نيز آغاز مقدمه این نسخه، از ميان رفته است؛ لذا برخى در آغاز نسخه يادشده، برگه‌اى به آن اضافه كرده‌اند كه در آن به خطى متفاوت با خط ناسخ نوشته شده: «إعراب القرآن للزجاج». | ||
بر اساس همين نسخه، استاد ابراهيم ابيارى کتاب را تصحيح و به طبع رسانده است. در | بر اساس همين نسخه، استاد ابراهيم ابيارى کتاب را تصحيح و به طبع رسانده است. در این چاپ، استاد ابيارى، گویى در آغاز در مورد اسم کتاب و انتساب آن به زجاج كه از ورق عنوان ملحق به اصل، برداشت كرده، مطمئن بوده است و سپس در این مورد ترديد كرده و در درآمد کتاب به آن اشاره‌اى نموده و عنوان کتاب را «إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج» ناميده است.<ref>علينقيان، حسین، ص89</ref> | ||
در اينكه اسم | در اينكه اسم این کتاب مطبوع؛ يعنى «إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج» همان الجواهر است، شكى نيست؛ بدين‌روى كه مشاهده مى‌شود مؤلف در الكشف به کتابى با این نام «الجواهر» زياد ارجاع مى‌دهد و از كلام او چنين برداشت مى‌شود كه کتاب «الجواهر» داراى باب‌هايى بوده و همه مسائلى كه به آن ارجاع مى‌دهد، شامل این کتاب نيز مى‌شود.<ref>همان، ص94</ref> | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||