۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا ==' به '==گزارش محتوا==') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =وصف مکه و المدینه و مصر و بلاد المغرب، لکاتب مراکشی من کتاب القرن السادس الهجری | | عنوان‌های دیگر =وصف مکه و المدینه و مصر و بلاد المغرب، لکاتب مراکشی من کتاب القرن السادس الهجری | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[مؤلف ناشناخته (مؤلف الاستبصار فی عجائب الامصار)]] ( | [[مؤلف ناشناخته (مؤلف الاستبصار فی عجائب الامصار)]] (نویسنده) | ||
[[عبدالحمید، سعد زغلول]] (محقق) | [[عبدالحمید، سعد زغلول]] (محقق) | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''الاستبصار في عجايب الامصار''' اثر مورخى گمنام مشهور به كاتب مراكشى است. | '''الاستبصار في عجايب الامصار''' اثر مورخى گمنام مشهور به كاتب مراكشى است. نویسنده در اين اثر به توصيف اماكن مقدس حجاز و تاريخ و جغرافياى شمال آفريقا پرداخته است. كتاب به زبان عربى و احتمالاً در سال 587ق نوشته شده است.آنچه باعث اهميت كتاب شده اين است كه يك كتاب جغرافيايى صرف نيست بلكه حاوى مطالبى درباره تاريخ موحّدين است كه از اهميت فراوانى برخوردار است. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق كتاب سعد زغلول عبدالحميد در مقدمه ضمن بيان اهميت كتاب، به مصادر و منابع | محقق كتاب سعد زغلول عبدالحميد در مقدمه ضمن بيان اهميت كتاب، به مصادر و منابع نویسنده اشاره كرده است. | ||
نویسنده در بخش اول كتاب با هدف تصوير شعائر حج، به وصف مكه و مدينه پرداخته و كعبه، درب‌هاى آن، حجر الاسود، كوه‌هاى اطراف مكه، مسجد الحرام و چاه زمزم را با دقت توصيف نموده است. او در خلال مباحث، مناسك حج را نيز تشريح كرده است. ظاهراً مؤلف فريضه حج را انجام داده است زيرا حرمين را به تفصيل وصف مى‌كند. در ادامه، مساجد ديگرى همچون مسجد الخيف، مسجد النبى و قبا نيز توصيف شده و در پایان، از قبور شهداى مدفون در كنار كوه احد سخن رفته است. | |||
اين قسمت از كتاب، به دليل معلومات دقيق و علمى ارائه شده، از اهميت ويژه‌اى برخوردار است اما مصادر و منابعى كه | اين قسمت از كتاب، به دليل معلومات دقيق و علمى ارائه شده، از اهميت ويژه‌اى برخوردار است اما مصادر و منابعى كه نویسنده در تدوين اين بخش از آنها استفاده كرده، نامعلوم مى‌باشد زيرا اين مطالب، با آنچه ازرقى (قرن سوم هجرى)، ابن رسته (انتهاى قرن سوم هجرى) و [[ابن جبیر، محمد بن احمد|ابن جبير]] معاصر نویسنده نقل كرده، متفاوت است. احتمال دارد وى اين مطالب را از كتاب البكرى كه در سال 460ق1067/م، با عنوان «مسالك و الممالك» نوشته شده، برگرفته باشد. | ||
بخش دوم، به توصيف مصر، مغرب و عجائب آنها اختصاص يافته است. تشريح چگونگى فتح مصر به دست مسلمانان، اخبار ملوك مصر و برخى عمارت‌هايى آنان، اشاره به اينكه اولين شخصى كه پس از طوفان نوح(ع) وارد اين سرزمين شد و توصيف برخى از شهرهاى معروف مصر از جمله مطالب اين قسمت مى‌باشد. | بخش دوم، به توصيف مصر، مغرب و عجائب آنها اختصاص يافته است. تشريح چگونگى فتح مصر به دست مسلمانان، اخبار ملوك مصر و برخى عمارت‌هايى آنان، اشاره به اينكه اولين شخصى كه پس از طوفان نوح(ع) وارد اين سرزمين شد و توصيف برخى از شهرهاى معروف مصر از جمله مطالب اين قسمت مى‌باشد. | ||
نویسنده در تدوين اين بخش از آثار مورخينى چون مسعودى (345ق)، ابن وصيف (اواخر قرن چهارم هجرى)، ابن عبدالحكم و البكرى استفاده كرده است. | |||
با اينكه | با اينكه نویسنده از [[ادریسی، محمد بن محمد|ادريسى]] نامى نبرده است، احتمال مى‌رود برخى از مطالب اين بخش، برگرفته از كتاب وى باشد. | ||
مطالب پایانى اين بخش، به تشريح جنگ‌هاى صليبى و پيروزى‌هاى صلاح‌الدين ايوبى اختصاص يافته است. | مطالب پایانى اين بخش، به تشريح جنگ‌هاى صليبى و پيروزى‌هاى صلاح‌الدين ايوبى اختصاص يافته است. | ||
در آخرين قسمت، شمال آفريقا و كشورهاى مغرب دور، توصيف شده و به برخى از عجائب آنان، اشاره شده است. | در آخرين قسمت، شمال آفريقا و كشورهاى مغرب دور، توصيف شده و به برخى از عجائب آنان، اشاره شده است. نویسنده در اين بخش، از معلومات شخصى خويش استفاده كرده است. | ||
توصيف طرابلس و برخى آثار معروف آن، قيروان و نحوه ساخت آن در سال 47ق، تشريح موقعيت و برخى خصوصيات شهرهاى صحرايى و ساحلى آفريقا، شهرهاى معروف سودان و ملوك آن، شهرهاى غانه و همسايگان آن، از جمله مطالب اين قسمت مى‌باشند. | توصيف طرابلس و برخى آثار معروف آن، قيروان و نحوه ساخت آن در سال 47ق، تشريح موقعيت و برخى خصوصيات شهرهاى صحرايى و ساحلى آفريقا، شهرهاى معروف سودان و ملوك آن، شهرهاى غانه و همسايگان آن، از جمله مطالب اين قسمت مى‌باشند. | ||
نویسنده شهرها را به ترتيب معينى وصف كرده و بعضى از گزارشات معاصران را به آن افزوده است و كوشيده تا همه چيزهايى را كه در راه ديده يا از شهرهاى اطراف شنيده، يادداشت كند و آفريقاى شمالى را همانند يك شاهد عينى وصف كرده است. | |||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||