حمل قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حمل قرآن'''، اثر [[خوش‌منش، ابوالفضل|ابوالفضل خوش‎منش]]، پژوهشی است در روش‎شناسی تعلیم و تحفیظ و شیوه‎های رایج در زمینه آموزش قرآن.

==انگیزه نگارش==

پس از سیر مورد اشاره، به بررسی آثار به‎کارگیری این شیوه، پرداخته شده است. در این زمینه، همچنین کوشش به عمل آمده است تا این بررسی‎ها، با تحلیل علمی و دور از شعارزدگی باشد و به سبب کثرت گفتنی‎های این باب، آنچه در بخش‎های مختلف آمده است، اغلب به‎صورت اشاره یا شرحی گذراست، ولذا مطالب فصل‎های کتاب، باید به‎صورت مرتبط با هم و در کنار هم مورد عنایت قرار گیرند<ref>ر.ک: دیباچه، ص2</ref>.

در همین مقدمه تذکر داده شده که: به دلیل ماهیت برخی مطالب مطرح‎شده در کتاب، امکان اکتفا به منابعی همانند کتب اصلی روایی شیعه یا اهل سنت نبوده و گاه به میزانی محدود، مطالبی ذکر شده است که هنوز راه خود را به کتب نیافته و در برخی نشریات انعکاس یافته‎اند. مطالبی درباره فعالیت‎های قرآنی در برخی کشورها در حال حاضر یا برخی مطالب علمی، نمونه‎هایی از این دستند<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>.

پیامبر اعظم(ص) بر تعلیم و تحفیظ قرآن، بسیار تأکید می‎ورزیدند. وقتی آیه‎ای بر آن حضرت وحی می‎شد، افزون بر تلاوت آن بر مردم، ایشان را به معنا و تفسیر آن نیز آگاه می‎ساختند و به تحفیظ و تعلیم آن به دیگران سفارش و ترغیب می‎کردند. ازآنجاکه آن حضرت، نخستین معلم قرآن محسوب می‎گردد، پرسشی مطرح می‎شود که ایشان چگونه قرآن را آموزش می‎دادند؟<ref>ر.ک: آسه، جواد، ص50</ref>.

نگارنده به‎اختصار، درباره برخی امور که امروز به دو مقوله قرآن‎خوانی و قرآن‎دانی پیوند خورده و بلکه با آن یکی شده‎اند، سخن می‎گوید.

در فصل دوم، تکیه بیشتر بر تبیین ابعاد و آثار «حمل قرآن» در پرتو قرآن و سنت است که حد اعلای قرآن‎دانی و هدف اساسی مکتب اسلام است، ولی تعبیر «حمل قرآن» در فصل نخسن کتاب، کمتر به‎کار رفته است؛ زیرا فصل نخست، شامل نقل‎های تاریخی مربوط به «حفظ و تحفیظ قرآن» است که البته هم شامل نقاط روشن و درخشان است و هم شامل نقاط غیر اصولی و نیازمند تصحیح؛ به‎عبارت‎دیگر، در مجموعه رفتار امت اسلام در زمینه آموزش و حفظ قرآن، غث و سمین در هم آمیخته‎اند<ref>ر.ک: مقدمه، ص4-‎5</ref>.

مقصود نویسنده در فصل پایانی، برخلاف فصل نخست، همه‎ جا به‎جد و حتم، «حمل قرآن» است؛ زیرا آثاری که در این فصل آمده است، تنها از «حمل قرآن» و نه صرف «حفظ» آن برمی‎آید. نویسنده همچنین در تحقیقات میدانی خود با حافظان محترم قرآن، از ملیت‎های مختلف ملاقات و مصاحبه کرده و نزد آنان از آثار حمل قرآن، سراغ گرفته است تا با بصیرت بیشتری درباره دو موضوع «حفظ» و «حمل» قرآن، قلم بزند. به اعتقاد نویسنده ریشه «حفظ» در مقایسه با مفهوم «حمل» در کاربرد قرآن و حدیث، از اصالت کمتری برخوردار است و امکان دارد مفهومی به نسبت متأخر و گاه از راه نقل به معنا در احادیث پدید آمده باشد<ref>ر.ک: همان</ref>.