۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها ==' به '==وابسته‌ها==') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
کتاب، مشتمل بر مقدمه ناشر، مقدمه تحقیقی نویسنده و پنجاه‌ودو درس است. نویسنده هر درس را به شیوه آموزشی با اشاره به موضوع درس پیشین آغاز کرده و پس از طرح درس با ارائه خلاصه و سؤالاتی پیرامون درس به پایان برده است. | کتاب، مشتمل بر مقدمه ناشر، مقدمه تحقیقی نویسنده و پنجاه‌ودو درس است. نویسنده هر درس را به شیوه آموزشی با اشاره به موضوع درس پیشین آغاز کرده و پس از طرح درس با ارائه خلاصه و سؤالاتی پیرامون درس به پایان برده است. | ||
نویسنده منابع خود را در نگارش دروس، اعم از مصادر لغوی، حدیثی، کلامی، تفسیری و تاریخی جدید و قدیم دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص20</ref>. | نویسنده منابع خود را در نگارش دروس، اعم از مصادر لغوی، حدیثی، کلامی، تفسیری و تاریخی جدید و قدیم دانسته است.<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص20</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در ابتدای مقدمه کتاب، نوشتن پیرامون قرآن کریم و علوم قرآنی را از والاترین و شریف‌ترین کارها دانسته که مؤلف در انجام آن مسئولیت بزرگی را متحمل می‌شود و نیازمند است به تلاش و وقت و رعایت دقت و بی‌‌طرفی در آنچه بحث و تدوین می‌کند. وی سپس این دروس را حاصل تدریس سال‌های طولانی در حوزه علمیه دانسته که به‌صورت روزمره و مستمر مورد مناقشه و مذاکره طلاب قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | نویسنده در ابتدای مقدمه کتاب، نوشتن پیرامون قرآن کریم و علوم قرآنی را از والاترین و شریف‌ترین کارها دانسته که مؤلف در انجام آن مسئولیت بزرگی را متحمل می‌شود و نیازمند است به تلاش و وقت و رعایت دقت و بی‌‌طرفی در آنچه بحث و تدوین می‌کند. وی سپس این دروس را حاصل تدریس سال‌های طولانی در حوزه علمیه دانسته که به‌صورت روزمره و مستمر مورد مناقشه و مذاکره طلاب قرار گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | ||
این اثر برای دانشجویان فوق لیسانس تهیه شده است؛ لذا مفاهیم مطرح‌شده در آن مبسوط بیان شده است. برای این منظور شیوه‌های مختلفی در توضیح اطلاعات به کار گرفته شده است. نویسنده، معتقد است با این روش روزنه‌هایی برای کسانی که مشتاق به دریافت معلومات بیشتر یا تعمیق معلومات در سطح بالا هستند، گشوده می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | این اثر برای دانشجویان فوق لیسانس تهیه شده است؛ لذا مفاهیم مطرح‌شده در آن مبسوط بیان شده است. برای این منظور شیوه‌های مختلفی در توضیح اطلاعات به کار گرفته شده است. نویسنده، معتقد است با این روش روزنه‌هایی برای کسانی که مشتاق به دریافت معلومات بیشتر یا تعمیق معلومات در سطح بالا هستند، گشوده می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
# برخی درس‌ها حاوی نمودارها و جداولی است که با طبیعت درس و نوع معلومات مطرح‌شده در آن تناسب دارد<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>. | # برخی درس‌ها حاوی نمودارها و جداولی است که با طبیعت درس و نوع معلومات مطرح‌شده در آن تناسب دارد<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>. | ||
درس اول کتاب با استناد به آیه نهم سوره اسراء، قرآن کریم را کتابی برای خروج مردم از ظلمات جهل و تخلف و انحطاط به‌سوی نور علم و پیشرفت و ترقی دانسته است. سپس به اجماع مسلمین بر اصالت و سلامت قرآن از خطا و نقص و انحراف اشاره کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21</ref>. | درس اول کتاب با استناد به آیه نهم سوره اسراء، قرآن کریم را کتابی برای خروج مردم از ظلمات جهل و تخلف و انحطاط به‌سوی نور علم و پیشرفت و ترقی دانسته است. سپس به اجماع مسلمین بر اصالت و سلامت قرآن از خطا و نقص و انحراف اشاره کرده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21</ref>. | ||
در ادامه این درس به جهل و عقب‌افتادگی مردم شبه جزیره اشاره شده است. در این جامعه رذیلت، فضیلت و انحطاط، اخلاق شمرده می‌شد؛ به‌گونه‌ای که پدران، دخترانشان را زنده‌به‌گور می‌کردند و بت‌هایی را که خود تراشیده بودند و نفع و ضرری برای آنها نداشت، می‌پرستیدند. در خطبه حضرت زهرا(س) وصف دقیقی از زندگی عرب پیش از اسلام شده است؛ در عصر جاهلیت، نوشیدنی شما، آب گندیده و خوردنی شما، پوست جانور و مردار بود. خوار و ذلیل بودید و رانده‌شده و می‌ترسیدید که اعراب سرکش اطرافتان، شما را بربایند، تاآنکه خدای بزرگ با دست محمد(ص) نجاتتان بخشید<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>. | در ادامه این درس به جهل و عقب‌افتادگی مردم شبه جزیره اشاره شده است. در این جامعه رذیلت، فضیلت و انحطاط، اخلاق شمرده می‌شد؛ به‌گونه‌ای که پدران، دخترانشان را زنده‌به‌گور می‌کردند و بت‌هایی را که خود تراشیده بودند و نفع و ضرری برای آنها نداشت، می‌پرستیدند. در خطبه حضرت زهرا(س) وصف دقیقی از زندگی عرب پیش از اسلام شده است؛ در عصر جاهلیت، نوشیدنی شما، آب گندیده و خوردنی شما، پوست جانور و مردار بود. خوار و ذلیل بودید و رانده‌شده و می‌ترسیدید که اعراب سرکش اطرافتان، شما را بربایند، تاآنکه خدای بزرگ با دست محمد(ص) نجاتتان بخشید<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
بر این اساس تفاسیر زیادی نوشته شد و در کنار این تفاسیر، علمی جدیدی با نام علوم قرآن شکل گرفت. مباحث علوم قرآن پیش از این در ضمن مباحث تفسیر مطرح می‌شد، اما از آنجا که بسیاری از مباحث علوم قرآن، مقدمه برای علم تفسیر محسوب می‌شود، مباحث علوم قرآن از علم تفسیر جدا و علما اقدام به نگارش کتبی مرتبط با این علم نمودند، بلکه بعضی از مفسرین مباحث علوم قرآن را در مقدمه تفسیر خود ذکر کردند<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>. | بر این اساس تفاسیر زیادی نوشته شد و در کنار این تفاسیر، علمی جدیدی با نام علوم قرآن شکل گرفت. مباحث علوم قرآن پیش از این در ضمن مباحث تفسیر مطرح می‌شد، اما از آنجا که بسیاری از مباحث علوم قرآن، مقدمه برای علم تفسیر محسوب می‌شود، مباحث علوم قرآن از علم تفسیر جدا و علما اقدام به نگارش کتبی مرتبط با این علم نمودند، بلکه بعضی از مفسرین مباحث علوم قرآن را در مقدمه تفسیر خود ذکر کردند<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>. | ||
در درس دوم، تعریف علوم قرآن، جایگاه این علوم، اقسام و اهمیت این علوم بررسی شده است. در رابطه با اهمیت این علوم سه دلیل ذکر شده، از جمله اینکه مباحث علوم قرآن ارتباط محکمی با الفاظ قرآن و آیات آن دارند؛ بلکه فهم قرآن بر برخی از این علوم مانند محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و مانند آن متوقف است<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>. | در درس دوم، تعریف علوم قرآن، جایگاه این علوم، اقسام و اهمیت این علوم بررسی شده است. در رابطه با اهمیت این علوم سه دلیل ذکر شده، از جمله اینکه مباحث علوم قرآن ارتباط محکمی با الفاظ قرآن و آیات آن دارند؛ بلکه فهم قرآن بر برخی از این علوم مانند محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و مانند آن متوقف است.<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>. | ||
قرآن کریم در آیات متعددی به اسامی و صفات زیادی وصف شده است. صفات و اسامی هم که در روایات فراوانی از نبی اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) ذکر شده، غالباً اسامی و صفات ذکرشده در قرآن و تأکیدی بر آن است. این فراوانی در صفات و اسامی قرآن سبب اختلاف بین علما در تعداد و مقدار آن شده؛ لذا نویسنده در درس سوم به بررسی این موضوع پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص35</ref>. | قرآن کریم در آیات متعددی به اسامی و صفات زیادی وصف شده است. صفات و اسامی هم که در روایات فراوانی از نبی اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) ذکر شده، غالباً اسامی و صفات ذکرشده در قرآن و تأکیدی بر آن است. این فراوانی در صفات و اسامی قرآن سبب اختلاف بین علما در تعداد و مقدار آن شده؛ لذا نویسنده در درس سوم به بررسی این موضوع پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص35</ref>. | ||
در فصول دیگر کتاب موضوعاتی چون وحی و شیوه‌های نزول وحی، نزول دفعی و تدریجی قرآن، سوره‌های مکی و مدنی، اسباب نزول، تدوین قرآن، رسم‌الخط قرآن و اعجاز قرآن مطرح شده است. | در فصول دیگر کتاب موضوعاتی چون وحی و شیوه‌های نزول وحی، نزول دفعی و تدریجی قرآن، سوره‌های مکی و مدنی، اسباب نزول، تدوین قرآن، رسم‌الخط قرآن و اعجاز قرآن مطرح شده است. | ||