تبلیغ بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '==پانویس == <references />' به '==پانویس== <references/>')
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>')
خط ۳۳: خط ۳۳:
کتاب به زبان عربی نوشته شده و به‌همراه ترجمه فارسی آن به قلم آقای [[نصیری، علی|علی نصیری]]، در سال 1378ش، چاپ شده است.
کتاب به زبان عربی نوشته شده و به‌همراه ترجمه فارسی آن به قلم آقای [[نصیری، علی|علی نصیری]]، در سال 1378ش، چاپ شده است.


این اثر، هشتمین کتاب از «[[ميزان الحكمة|دانشنامه ميزان الحكمة]]» است که به‌صورت مستقل منتشر شده است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص13</ref>.
این اثر، هشتمین کتاب از «[[ميزان الحكمة|دانشنامه ميزان الحكمة]]» است که به‌صورت مستقل منتشر شده است.<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص13</ref>.


آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که نویسنده کوشیده است از رهگذر تقویت مضمون روایات هر باب با قرائن عقلی و نقلی، نوعی اطمینان به صدور حدیث از معصوم(ع) به دست دهد<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>.
آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که نویسنده کوشیده است از رهگذر تقویت مضمون روایات هر باب با قرائن عقلی و نقلی، نوعی اطمینان به صدور حدیث از معصوم(ع) به دست دهد<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>.
خط ۴۱: خط ۴۱:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه مترجم، ضمن بیان نکاتی در مورد ترجمه، به جایگاه و اهمیت تبلیغ اشاره شده است<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، ص10</ref>.
در مقدمه مترجم، ضمن بیان نکاتی در مورد ترجمه، به جایگاه و اهمیت تبلیغ اشاره شده است.<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، ص10</ref>.


مترجم، خاطرنشان کرده است که: نویسنده با گردآوری تمام روایات مربوط به موضوع تبلیغ، از منابع روایی فریقین و دسته‌بندی روشمند آن‌ها، تصویری روشن از جایگاه و روش تبلیغ را در سیره قولی و عملی پیشوایان دینی ترسیم کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
مترجم، خاطرنشان کرده است که: نویسنده با گردآوری تمام روایات مربوط به موضوع تبلیغ، از منابع روایی فریقین و دسته‌بندی روشمند آن‌ها، تصویری روشن از جایگاه و روش تبلیغ را در سیره قولی و عملی پیشوایان دینی ترسیم کرده است.<ref>ر.ک: همان</ref>.


در مقدمه نویسنده، شیوه تدوین کتاب، بیان شده است که توجه به آنها ما را با ویژگی‌های این اثر آشنا می‌سازد: این کتاب، برای نخستین بار، نصوص اسلامی را در زمینه هنر تبلیغ، اهمیت و آداب و آفات آن و مسئولیت مبلغ، به‌صورتی نو و موضوعی، در اختیار مبلغان و پژوهشگران قرار داده است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص13</ref>.
در مقدمه نویسنده، شیوه تدوین کتاب، بیان شده است که توجه به آنها ما را با ویژگی‌های این اثر آشنا می‌سازد: این کتاب، برای نخستین بار، نصوص اسلامی را در زمینه هنر تبلیغ، اهمیت و آداب و آفات آن و مسئولیت مبلغ، به‌صورتی نو و موضوعی، در اختیار مبلغان و پژوهشگران قرار داده است.<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص13</ref>.


وی کوشیده است تا از تکرار روایات، پرهیز نماید، مگر در موارد ذیل:
وی کوشیده است تا از تکرار روایات، پرهیز نماید، مگر در موارد ذیل:
خط ۵۱: خط ۵۱:
# هرگاه میان الفاظ روایات شیعی و اهل سنت، تفاوت وجود داشته است.
# هرگاه میان الفاظ روایات شیعی و اهل سنت، تفاوت وجود داشته است.
# هرگاه متن روایت، مربوط به دو باب بوده است؛ البته به شرط آنکه بیشتر از یک سطر نباشد.
# هرگاه متن روایت، مربوط به دو باب بوده است؛ البته به شرط آنکه بیشتر از یک سطر نباشد.
هرجا روایتی وجود داشته که یکی از پیامبر(ص) و بقیه از ائمه(ع) نقل شده‌اند، روایت پیامبر(ص) در متن و نشانی روایات سایر معصومان(ع)، در پاورقی آمده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
هرجا روایتی وجود داشته که یکی از پیامبر(ص) و بقیه از ائمه(ع) نقل شده‌اند، روایت پیامبر(ص) در متن و نشانی روایات سایر معصومان(ع)، در پاورقی آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref>.


پس از ذکر آیات قرآنی هر باب، روایات منقول از معصومان(ع) به‌ترتیب از پیامبر(ص) تا امام زمان(عج) آورده شده است؛ مگر آنجا که روایتی به تفسیر آیات آن باب پرداخته باشد که در این صورت، بر سایر روایات، مقدم شده است؛ چنان‌که در برخی موارد نیز تناسب روایت‌ها، مقتضی آن بوده که ترتیب پیش‌گفته، مراعات نشود<ref>ر.ک: همان</ref>.
پس از ذکر آیات قرآنی هر باب، روایات منقول از معصومان(ع) به‌ترتیب از پیامبر(ص) تا امام زمان(عج) آورده شده است؛ مگر آنجا که روایتی به تفسیر آیات آن باب پرداخته باشد که در این صورت، بر سایر روایات، مقدم شده است؛ چنان‌که در برخی موارد نیز تناسب روایت‌ها، مقتضی آن بوده که ترتیب پیش‌گفته، مراعات نشود<ref>ر.ک: همان</ref>.
خط ۵۹: خط ۵۹:
منابع متعدد روایات در پاورقی آمده و طبق میزان اعتبارشان چیده شده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>.
منابع متعدد روایات در پاورقی آمده و طبق میزان اعتبارشان چیده شده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>.


در جایی که روایات در منابع اولیه به‌طور کامل بوده است، مستقیما از آن‌ها نقل شده‌اند و از «بحار الأنوار» و «كنز العمال»، به‌عنوان دو جامع روایی شیعی و سنی، در پایان منابع، یاد شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
در جایی که روایات در منابع اولیه به‌طور کامل بوده است، مستقیما از آن‌ها نقل شده‌اند و از «بحار الأنوار» و «كنز العمال»، به‌عنوان دو جامع روایی شیعی و سنی، در پایان منابع، یاد شده است.<ref>ر.ک: همان</ref>.


گاه پس از ذکر منابع، به سایر منابع ارجاع داده شده است. این ارجاعات در صورتی است که متن روایت ذکرشده، با متن روایتی که بدان ارجاع داده شده، مرتبط بوده، اما تفاوت زیادی داشته‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>.
گاه پس از ذکر منابع، به سایر منابع ارجاع داده شده است. این ارجاعات در صورتی است که متن روایت ذکرشده، با متن روایتی که بدان ارجاع داده شده، مرتبط بوده، اما تفاوت زیادی داشته‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>.


ارجاعات در پایان باب‌های کتاب، نشان‌دهنده ارتباط بیشتر میان آن باب‌هاست<ref>ر.ک: همان</ref>.
ارجاعات در پایان باب‌های کتاب، نشان‌دهنده ارتباط بیشتر میان آن باب‌هاست.<ref>ر.ک: همان</ref>.


در قسمت «نکته» که در برخی از فصل‌ها و باب‌ها آمده، نگرش جامعی به روایات آن باب انعکاس یافته و گاه پیچیدگی‌ای که در برخی روایات آمده را مشخص ساخته است<ref>ر.ک: همان</ref>.
در قسمت «نکته» که در برخی از فصل‌ها و باب‌ها آمده، نگرش جامعی به روایات آن باب انعکاس یافته و گاه پیچیدگی‌ای که در برخی روایات آمده را مشخص ساخته است.<ref>ر.ک: همان</ref>.


درآمد، پیرامون عوامل موفقیت مبلغ می‌باشد. به نظر نویسنده، موفقیت یا شکست مبلغان و برنامه‌سازان تبلیغاتی در رسیدن به اهداف خود، به پنج عامل وابسته است: انگیزه مبلغ، محتوای تبلیغ، ویژگی‌های مبلغ، ابزارها و شیوه تبلیغ<ref>ر.ک: درآمد، ص19</ref>.
درآمد، پیرامون عوامل موفقیت مبلغ می‌باشد. به نظر نویسنده، موفقیت یا شکست مبلغان و برنامه‌سازان تبلیغاتی در رسیدن به اهداف خود، به پنج عامل وابسته است: انگیزه مبلغ، محتوای تبلیغ، ویژگی‌های مبلغ، ابزارها و شیوه تبلیغ<ref>ر.ک: درآمد، ص19</ref>.
خط ۷۱: خط ۷۱:
در فصل اول، به جایگاه تبلیغ اشاره و در آن به وجوب و اهمیت آن پرداخته شده است. در روایتی در این فصل به نقل از «إرشاد القلوب» منقول است که حضرت داود(ع) به‌تنهایی به صحرا رفت. خداوند به او وحی فرستاد: ای داود، چرا تو را تنها می‌بینم؟ داود گفت: «خدایا! اشتیاق من به دیدار تو زیاد شده و خلق تو میان من و تو فاصله انداخته است». خداوند به او وحی فرستاد: «به‌سوی مردم بازگرد که اگر بنده گریزپایی را نزدم آوری، تو را در لوح، جزو نیکویان ثبت خواهم کرد»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29</ref>.
در فصل اول، به جایگاه تبلیغ اشاره و در آن به وجوب و اهمیت آن پرداخته شده است. در روایتی در این فصل به نقل از «إرشاد القلوب» منقول است که حضرت داود(ع) به‌تنهایی به صحرا رفت. خداوند به او وحی فرستاد: ای داود، چرا تو را تنها می‌بینم؟ داود گفت: «خدایا! اشتیاق من به دیدار تو زیاد شده و خلق تو میان من و تو فاصله انداخته است». خداوند به او وحی فرستاد: «به‌سوی مردم بازگرد که اگر بنده گریزپایی را نزدم آوری، تو را در لوح، جزو نیکویان ثبت خواهم کرد»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29</ref>.


در فصل دوم، آیات و روایاتی ذکر شده که بیانگر جایگاه مبلغ می‌باشند. در این آیات و روایات، به فضیلت مبلغ، مبلغی که به‌تنهایی چون یک امت محشور می‌شود، مسئولیت، حقوق و پاداش وی و همچنین مبلغ نمونه، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص39-77</ref>.
در فصل دوم، آیات و روایاتی ذکر شده که بیانگر جایگاه مبلغ می‌باشند. در این آیات و روایات، به فضیلت مبلغ، مبلغی که به‌تنهایی چون یک امت محشور می‌شود، مسئولیت، حقوق و پاداش وی و همچنین مبلغ نمونه، اشاره شده است.<ref>ر.ک: همان، ص39-77</ref>.


در فصل سوم، رسالت مبلغ، بیان شده است که عبارت است از: برانگیختن فطرت و عقل، بیرون آوردن مردم از تاریکی‌ها به‌سوی نور، دعوت به مصالح دین و دنیا، ایمان آوردن به غیب، توحید، نبوت و معاد، دعوت به الفت و پرهیز از تفرقه، برپا داشتن عدالت، رهبری امام عادل، آزادی هدفمند، شناسایی حق‌مداران به‌وسیله حق، پرهیزکاری و ورع، خلق و خوی نیکو، کارهای نیکو، پرستش خدا، محبت خداوند، یادآوری ایام الله، تعلیم و تزکیه، امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با بدعت‌ها، نوید و هشدار دادن، برپا داشتن حجت، فراخواندن نزدیکان پیش از فراخواندن دیگران<ref>ر.ک: همان، ص79-161</ref>.
در فصل سوم، رسالت مبلغ، بیان شده است که عبارت است از: برانگیختن فطرت و عقل، بیرون آوردن مردم از تاریکی‌ها به‌سوی نور، دعوت به مصالح دین و دنیا، ایمان آوردن به غیب، توحید، نبوت و معاد، دعوت به الفت و پرهیز از تفرقه، برپا داشتن عدالت، رهبری امام عادل، آزادی هدفمند، شناسایی حق‌مداران به‌وسیله حق، پرهیزکاری و ورع، خلق و خوی نیکو، کارهای نیکو، پرستش خدا، محبت خداوند، یادآوری ایام الله، تعلیم و تزکیه، امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با بدعت‌ها، نوید و هشدار دادن، برپا داشتن حجت، فراخواندن نزدیکان پیش از فراخواندن دیگران<ref>ر.ک: همان، ص79-161</ref>.


در پایان این فصل، مهم‌ترین وظایف مبلغ نیز ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص163</ref>.
در پایان این فصل، مهم‌ترین وظایف مبلغ نیز ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص163</ref>.


در فصل چهارم، به ویژگی‌های مبلغ، اشاره شده است. این ویژگی‌ها عبارتند از: ویژگی‌های علمی (شامل: دین‌شناسی، آگاهی فراگیر نسبت به دین، استناد به کلام اهل‌بیت(ع)، مردم‌شناسی، زمان‌شناسی، فزونی دانش بر گفتار و درنگذشتن از مرز دانش)، ویژگی‌های اخلاقی (از جمله: اخلاص، شجاعت، سعه صدر، راستگویی، شکیبایی، ایستادگی و...) و ویژگی‌های عملی (که عبارتند از: هماهنگی دل با زبان و دعوت با عمل پیش از زبان) <ref>ر.ک: همان، ص171-259</ref>.
در فصل چهارم، به ویژگی‌های مبلغ، اشاره شده است. این ویژگی‌ها عبارتند از: ویژگی‌های علمی (شامل: دین‌شناسی، آگاهی فراگیر نسبت به دین، استناد به کلام اهل‌بیت(ع)، مردم‌شناسی، زمان‌شناسی، فزونی دانش بر گفتار و درنگذشتن از مرز دانش)، ویژگی‌های اخلاقی (از جمله: اخلاص، شجاعت، سعه صدر، راستگویی، شکیبایی، ایستادگی و...) و ویژگی‌های عملی (که عبارتند از: هماهنگی دل با زبان و دعوت با عمل پیش از زبان) <ref>ر.ک: همان، ص171-259</ref>.


در فصول پایانی، ابزارهای تبلیغ، آداب آن و آثار تبلیغ عملی، مورد بحث قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص259-389</ref>.
در فصول پایانی، ابزارهای تبلیغ، آداب آن و آثار تبلیغ عملی، مورد بحث قرار گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص259-389</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
در ترجمه کتاب که در عین رعایت امانت، سلیس و روان می‌باشد، متن‌های گزینش‌شده از نهج‌البلاغه با ترجمه آهنگین و زیبای استاد شهیدی همراه گشته و از این نظر، بر قوت مجموع ترجمه افزوده شده است<ref>ر.ک: مقدمه چاپ دوم، ص7</ref>.
در ترجمه کتاب که در عین رعایت امانت، سلیس و روان می‌باشد، متن‌های گزینش‌شده از نهج‌البلاغه با ترجمه آهنگین و زیبای استاد شهیدی همراه گشته و از این نظر، بر قوت مجموع ترجمه افزوده شده است.<ref>ر.ک: مقدمه چاپ دوم، ص7</ref>.


فهرست مطالب در ابتدا و فهرست «آیات»، «نام‌های پیامبران(ع)، ائمه(ع) و فرشتگان»، «اعلام»، «شعرها»، «جمعیت‌ها و قبیله‌ها»، «شهرها و مکان‌ها»، «ادیان، فرقه‌ها و مذاهب»، «منابع و مآخذ»، در انتهای کتاب آمده است.
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست «آیات»، «نام‌های پیامبران(ع)، ائمه(ع) و فرشتگان»، «اعلام»، «شعرها»، «جمعیت‌ها و قبیله‌ها»، «شهرها و مکان‌ها»، «ادیان، فرقه‌ها و مذاهب»، «منابع و مآخذ»، در انتهای کتاب آمده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش