إيضاح المقاصد في حل معضلات كتاب الشواهد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی')
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>')
خط ۳۴: خط ۳۴:
'''إيضاح المقاصد في حل معضلات كتاب الشواهد'''، شرح جواد مصلح (متوفی 1419ق)، بر کتاب «[[الشواهد الربوبية في المناهج السلوكية]]» اثر [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]<nowiki/>ست که به اهتمام [[حبیبی، نجفقلی|نجفقلی حبیبی]] تصحیح شده است. وی همچنین بر این اثر مقدمه نوشته است.
'''إيضاح المقاصد في حل معضلات كتاب الشواهد'''، شرح جواد مصلح (متوفی 1419ق)، بر کتاب «[[الشواهد الربوبية في المناهج السلوكية]]» اثر [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]<nowiki/>ست که به اهتمام [[حبیبی، نجفقلی|نجفقلی حبیبی]] تصحیح شده است. وی همچنین بر این اثر مقدمه نوشته است.
   
   
کتاب با ذکر شرح حال و آثار استاد جواد مصلح آغاز شده است. در بخشی از این مقدمه در رابطه با تعداد تعلیقه‎های کتاب چنین می‎خوانیم: تعداد تعلیقه‎ها، بر اساس نسخه اصل، 1606 فقره است که با توجه به اشتباهاتی که رخ داده و اعدادی به‎عنوان مکرر قید شده و مثلاً در یک مورد به اشتباه ده شماره از «1100 یک‎باره به 1110» اضافه محاسبه گردیده است، در نهایت پس از انجام اصلاحات، تعداد تعلیقه‎ها به 1599 فقره رسیده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، صفحه دوازده</ref>.
کتاب با ذکر شرح حال و آثار استاد جواد مصلح آغاز شده است. در بخشی از این مقدمه در رابطه با تعداد تعلیقه‎های کتاب چنین می‎خوانیم: تعداد تعلیقه‎ها، بر اساس نسخه اصل، 1606 فقره است که با توجه به اشتباهاتی که رخ داده و اعدادی به‎عنوان مکرر قید شده و مثلاً در یک مورد به اشتباه ده شماره از «1100 یک‎باره به 1110» اضافه محاسبه گردیده است، در نهایت پس از انجام اصلاحات، تعداد تعلیقه‎ها به 1599 فقره رسیده است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، صفحه دوازده</ref>.


شارح بیش از هر چیز ضمن توجه به تعلیقات [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]]، به حل معضلات متن اهتمام داشته است؛ بااین‎حال در موارد متعددی نظر خود را نیز نسبت به اصل مسئله بیان کرده است. گاه نیز مفهوم عبارت [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] را بر اساس بیان حکیم سبزواری درست نیافته، ضمن نقل کلام [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]] – که معمولاً به بزرگی از او یاد می‎کند - ‎فهم خود را از عبارت با تعابیر «أقول» یا «عندي» توضیح می‎دهد. گاه به اختلاف نسخ و اختلاف فهم ناشی از آن توجه کرده و نظر خود را با انتخاب نسخه درست بیان کرده است. در موارد متعددی با تبیین روابط اجزای عبارات متن و مشخص کردن موقعیت نحوی کلمات، مثل تعیین مبتدا و خبر و یا فعل و فاعل یا مرجع ضمیر، پیچیدگی متن را حل می‎کند. وی به برخی از رسائل خود بدون ذکر نام اشاره می‎کند<ref>ر.ک: همان، صفحه سیزده و چهارده</ref>.  
شارح بیش از هر چیز ضمن توجه به تعلیقات [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]]، به حل معضلات متن اهتمام داشته است؛ بااین‎حال در موارد متعددی نظر خود را نیز نسبت به اصل مسئله بیان کرده است. گاه نیز مفهوم عبارت [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] را بر اساس بیان حکیم سبزواری درست نیافته، ضمن نقل کلام [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]] – که معمولاً به بزرگی از او یاد می‎کند - ‎فهم خود را از عبارت با تعابیر «أقول» یا «عندي» توضیح می‎دهد. گاه به اختلاف نسخ و اختلاف فهم ناشی از آن توجه کرده و نظر خود را با انتخاب نسخه درست بیان کرده است. در موارد متعددی با تبیین روابط اجزای عبارات متن و مشخص کردن موقعیت نحوی کلمات، مثل تعیین مبتدا و خبر و یا فعل و فاعل یا مرجع ضمیر، پیچیدگی متن را حل می‎کند. وی به برخی از رسائل خود بدون ذکر نام اشاره می‎کند<ref>ر.ک: همان، صفحه سیزده و چهارده</ref>.  


فعالیت‎های مصحح در رابطه با تصحیح عبارت است از: «سجاوندی و اعمال قواعد نقطه‎گذاری؛ تصحیح غلط‎های تایپی (که از چشم استاد [جواد مصلح] پنهان مانده بود و البته فقط برخی از اختلافات در جای خود در پاورقی با نقل عبارت «نسخه اصل» مشخص شده است)؛ اصلاح املای بعضی از کلمات به شیوه جدید، مثلاً «حیوة» به‎صورت «حیاة»؛ کتابت همزه قطع «ا»، به‎صورت «أ» یا «إ»؛ اعراب‎گذاری کلمات در مواقع لزوم؛ رعایت قواعد تطبیق مذکر و مؤنث در اجزای فعل و فاعل که معمولاً کمتر مورد توجه قدمای عربی‎نویس ایرانی است (البته این اصلاح در تمام موارد صورت نگرفته است و اغلب در پاورقی به این اختلاف متن و نسخه اصل اشاره نشده است)؛ ذکر نام سوره و شماره آیه در پاورقی؛ جایگزینی سه نقطه برای علامت اختصاری «الخ». در برخی موارد نیز با مراجعه به تعلیقه حکیم سبزواری چاپ‎شده در آخر «الشواهد الربوبية»، تصحیح استاد [[آشتیانی، جلال‌الدین|سید جلال‎الدین آشتیانی]]، اغلاط متن تصحیح شده است. محل عبارات متن قبل از «قوله» با علامت «ص» برای صفحه و «س» برای سطر بر اساس دو تصحیح مشخص شده است که با علامت «/» از یکدیگر تفکیک شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده و سیزده</ref>.
فعالیت‎های مصحح در رابطه با تصحیح عبارت است از: «سجاوندی و اعمال قواعد نقطه‎گذاری؛ تصحیح غلط‎های تایپی (که از چشم استاد [جواد مصلح] پنهان مانده بود و البته فقط برخی از اختلافات در جای خود در پاورقی با نقل عبارت «نسخه اصل» مشخص شده است)؛ اصلاح املای بعضی از کلمات به شیوه جدید، مثلاً «حیوة» به‎صورت «حیاة»؛ کتابت همزه قطع «ا»، به‎صورت «أ» یا «إ»؛ اعراب‎گذاری کلمات در مواقع لزوم؛ رعایت قواعد تطبیق مذکر و مؤنث در اجزای فعل و فاعل که معمولاً کمتر مورد توجه قدمای عربی‎نویس ایرانی است (البته این اصلاح در تمام موارد صورت نگرفته است و اغلب در پاورقی به این اختلاف متن و نسخه اصل اشاره نشده است)؛ ذکر نام سوره و شماره آیه در پاورقی؛ جایگزینی سه نقطه برای علامت اختصاری «الخ». در برخی موارد نیز با مراجعه به تعلیقه حکیم سبزواری چاپ‎شده در آخر «الشواهد الربوبية»، تصحیح استاد [[آشتیانی، جلال‌الدین|سید جلال‎الدین آشتیانی]]، اغلاط متن تصحیح شده است. محل عبارات متن قبل از «قوله» با علامت «ص» برای صفحه و «س» برای سطر بر اساس دو تصحیح مشخص شده است که با علامت «/» از یکدیگر تفکیک شده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده و سیزده</ref>.
   
   
همچنین به‎لحاظ محدودیت وقت و ضرورت تسریع در آماده‎سازی متن، از تتبع برای یافتن و نقل مآخذ مطالب منقول در تعلیقه، مثل برخی احادیث و کلمات منقول از متقدمین، از جمله [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازی]] و امثال آنان خودداری شده است؛ به‎علاوه شاید این قبیل دقت‎های علمی در مورد متون اصلی، نسبت به تعلیقات از اهمیت بیشتری برخوردار باشد<ref>ر.ک: همان، صفحه سیزده</ref>.  
همچنین به‎لحاظ محدودیت وقت و ضرورت تسریع در آماده‎سازی متن، از تتبع برای یافتن و نقل مآخذ مطالب منقول در تعلیقه، مثل برخی احادیث و کلمات منقول از متقدمین، از جمله [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازی]] و امثال آنان خودداری شده است؛ به‎علاوه شاید این قبیل دقت‎های علمی در مورد متون اصلی، نسبت به تعلیقات از اهمیت بیشتری برخوردار باشد<ref>ر.ک: همان، صفحه سیزده</ref>.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش