۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - 'براى' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابن تيميّه، احمد بن عبدالحليم بن تيمية الحرّاني''' | '''ابن تيميّه، احمد بن عبدالحليم بن تيمية الحرّاني''' یکى از شخصيت‌هاى مشهور جهان اسلام است كه در انديشۀ دينى و معنوى عصر خود و اعصار بعد از خود اثر بسيار مهمى داشته و از افراد معدود بحث‌انگيز و مورد مناقشه در سر تا سر قرون بعد از زمان خویش بوده است.وى در شهر حرّان كه در آن زمان از مراكز تعليمات مذهب حنبلى بود به سال 661ق متولد شد.در خانوادۀ ابن تيميه در حرّان در قرن 6 و 7ق افراد مشهورى در مذهب حنبلى وجود داشته‌اند.ابن تيميه پرورش علمى و دينى خود را ابتدا در محيط علماى حنبلى دمشق تكميل كرد.از شيوخ او مى‌توان ابن عبدالدائم، مجد بن عساكر،يحيى بن الصيرفى، قاسم اربلى، ابن ابى اليسر، ابراهيم بن الدرجى و...را نام برد. | ||
ابن تيميه در اكثر علوم متداول زمان خویش از فقه و حديث و اصول و تفسير و كلام متبحّر بود و در فلسفه و رياضيات و ملل و نحل و عقايد اديان ديگر مخصوصا مسيحيت و يهود نيز اطلاعات فراوان داشت.وى به زودى بر اثر قدرت بيان و وسعت دانش و زهد و عبادت خود مشهور گرديد و از مراجع مهم فتوا در زمان خود شد. | ابن تيميه در اكثر علوم متداول زمان خویش از فقه و حديث و اصول و تفسير و كلام متبحّر بود و در فلسفه و رياضيات و ملل و نحل و عقايد اديان ديگر مخصوصا مسيحيت و يهود نيز اطلاعات فراوان داشت.وى به زودى بر اثر قدرت بيان و وسعت دانش و زهد و عبادت خود مشهور گرديد و از مراجع مهم فتوا در زمان خود شد. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
#:يد، وجه، استواى بر عرش و...شكى نيست كه معانى لغوى اين صفات ملازم با جسمانى بودن خداوند است و حال آن‌كه خداوند منزه از اين معانى است، لذا اين صفات با قرائنى كه در سياق آيات آمده به نحوى تأویل مى‌كردند كه با واجب الوجود بودن خداوند ناسازگار نيفتد.اما ابن تيميه اصرار دارد كه اين صفات با همان معناى لغوى و عرفى بر خداوند حمل مى‌شود. | #:يد، وجه، استواى بر عرش و...شكى نيست كه معانى لغوى اين صفات ملازم با جسمانى بودن خداوند است و حال آن‌كه خداوند منزه از اين معانى است، لذا اين صفات با قرائنى كه در سياق آيات آمده به نحوى تأویل مى‌كردند كه با واجب الوجود بودن خداوند ناسازگار نيفتد.اما ابن تيميه اصرار دارد كه اين صفات با همان معناى لغوى و عرفى بر خداوند حمل مى‌شود. | ||
#:پس اعتقاد ابن تيميه در توحيد خداوند و اثبات صفات كه اساس عقايد دينى اوست، مبتنى بر دو اصل است:1-آنچه سلف؛يعنى بزرگان صدر اسلام گفته‌اند، صحيح است و بايد از آن پيروى كرد.2-تأویل آيات به معنى اصطلاحى متأخر آن صحيح نيست، بنابراین كسانى كه اين نوع صفات را به كمك قرائن موجود در آيات و روايات بر معانى مجازى و كنايى حمل مى‌كنند، مورد انتقاد هستند. | #:پس اعتقاد ابن تيميه در توحيد خداوند و اثبات صفات كه اساس عقايد دينى اوست، مبتنى بر دو اصل است:1-آنچه سلف؛يعنى بزرگان صدر اسلام گفته‌اند، صحيح است و بايد از آن پيروى كرد.2-تأویل آيات به معنى اصطلاحى متأخر آن صحيح نيست، بنابراین كسانى كه اين نوع صفات را به كمك قرائن موجود در آيات و روايات بر معانى مجازى و كنايى حمل مى‌كنند، مورد انتقاد هستند. | ||
#:ابن تيميه با اعتقاد به دو اصل فوق به مسألۀ صفات كه | #:ابن تيميه با اعتقاد به دو اصل فوق به مسألۀ صفات كه یکى از مهم‌ترين مسائل كلامى ميان اشاعره و معتزله است مى‌پردازد و اين مسأله از عمده‌ترين مباحث در كتب و آثار اوست.او مخالفان خود را متهم مى‌كند كه صفات كمال خداوند را منكرند و او را عالم و قادر و حىّ و مريد نمى‌دانند.براساس همين مبنا ابن تيميه خداوند را قابل اشارۀ حسّى دانسته و معتقد است كه موجود قائم به نفس غير قابل اشارۀ حسى و غير قابل رؤيت وجود خارجى ندارد و ساخته و پرداختۀ ذهن است.اين همان جسمانى بودن و مادى بودن خداست كه ابن تيميه مى‌كوشد كه حنابله را از آن مبرّا سازد، لذا برای فرار از تهمت مخالفان به معانى قرآنى و لغوى و فلسفى جسم متشبّث مى‌شود و از اقرار صريح به تجسيم تحاشى مى‌كند. | ||
#:بنا بر اين اتهام او به اين عقيده كه قائل به تجسيم خداوند است، از راه الزامات منطقى است كه بر او وارد است.مثلاًوقتى مى‌گوید:خداوند قابل اشارۀ حسيّه است، در حقيقت جسم بودن او را پذيرفته است. | #:بنا بر اين اتهام او به اين عقيده كه قائل به تجسيم خداوند است، از راه الزامات منطقى است كه بر او وارد است.مثلاًوقتى مى‌گوید:خداوند قابل اشارۀ حسيّه است، در حقيقت جسم بودن او را پذيرفته است. | ||
#كاستن از مقامات پيامبر(ص):بخش دوم تفكر ابن تيميه عادى جلوه دادن مقامات پيامبران و اولياى الهى است و اينكه آنان پس از مرگ كوچكترين تفاوتى با افراد عادى ندارند. | #كاستن از مقامات پيامبر(ص):بخش دوم تفكر ابن تيميه عادى جلوه دادن مقامات پيامبران و اولياى الهى است و اينكه آنان پس از مرگ كوچكترين تفاوتى با افراد عادى ندارند. | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
حمل صفات خبرى بر معناى لغوى توسط ابن تيميه ملازم با قول به تجسيم ذات بارى تعالى است.آياتى كه دستاویز ابن تيميه است دو نوع ظهور دارد: | حمل صفات خبرى بر معناى لغوى توسط ابن تيميه ملازم با قول به تجسيم ذات بارى تعالى است.آياتى كه دستاویز ابن تيميه است دو نوع ظهور دارد:یکى ظهور إفرادى و تصورى و ديگرى ظهور جملى و تصديقى.مجسّمه و از جمله ابن تيميه در تفسير اين نوع آيات از ظهور نخست پيروى كرده و دومى را به دست فراموشى سپرده‌اند، در صورتى كه كلام عرب، و مخصوصا فصيحان و بليغان مالامال از مجاز و كنايه است و در اين صورت بايد پس از ظهور افرادى و تصورى به دنبال ظهور جملى و تصديقى آن رفت و آن را گرفت.گذشته از اين، اين نوع از آيات، آيات متشابهى هستند كه بايد با مراجعه به آيات محكمات تفسير شوند. | ||
اما ديدگاه ابن تيميه دربارۀ زيارت مرقد پيامبر اكرم صلى‌اللّه‌عليه‌وآله‌و‌سلم، با روايات زيادى كه از پيامبر(ص) دربارۀ استحباب زيارت قبور مؤمنان به‌ویژه شخصيت‌هاى بزرگ اسلامى و شخص رسول اكرم(ص)نقل شده در تعارض آشكار قرار دارد.اين روايات نشان‌گر آن است كه زيارت مرقد پيامبر(ص) به هيچ وجه بدعت نيست بلكه نشانۀ مهرورزى مؤمنان به پيامبر و علامت ايمان ايشان است.اين معنا زيارت قبور امامان اهل‌بيت عليهم‌السلام و صالحان و | اما ديدگاه ابن تيميه دربارۀ زيارت مرقد پيامبر اكرم صلى‌اللّه‌عليه‌وآله‌و‌سلم، با روايات زيادى كه از پيامبر(ص) دربارۀ استحباب زيارت قبور مؤمنان به‌ویژه شخصيت‌هاى بزرگ اسلامى و شخص رسول اكرم(ص)نقل شده در تعارض آشكار قرار دارد.اين روايات نشان‌گر آن است كه زيارت مرقد پيامبر(ص) به هيچ وجه بدعت نيست بلكه نشانۀ مهرورزى مؤمنان به پيامبر و علامت ايمان ايشان است.اين معنا زيارت قبور امامان اهل‌بيت عليهم‌السلام و صالحان و نیکان را نيز در بر مى‌گيرد. | ||
اما ابن تيميه برای نخستين بار در آغاز قرن هشتم هجرى، رساله‌اى پيرامون زيارت بيت المقدس نوشت و در آن به حرمت و ممنوعيت سفرهاى زيارتى حكم كرد.وى در مقام اثبات مدعاى خویش به روايت منسوب به پيامبر(ص) استناد كرد.روايت مذكور به سه صورت مختلف نقل شده است:1-تشدّ الرّحال الى ثلاثة مساجد:المسجد الحرام و المسجد الاقصى | اما ابن تيميه برای نخستين بار در آغاز قرن هشتم هجرى، رساله‌اى پيرامون زيارت بيت المقدس نوشت و در آن به حرمت و ممنوعيت سفرهاى زيارتى حكم كرد.وى در مقام اثبات مدعاى خویش به روايت منسوب به پيامبر(ص) استناد كرد.روايت مذكور به سه صورت مختلف نقل شده است:1-تشدّ الرّحال الى ثلاثة مساجد:المسجد الحرام و المسجد الاقصى | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
اما اين حديث هيچ گونه پيوندى با مدعاى ابن تيميه ندارد و به گفتۀ [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] در «احياء العلوم» با اين حديث هرگز نمى‌توان تحريم سفر به سوى ساير مساجد را اثبات كرد، زيرا لسان حديث، | اما اين حديث هيچ گونه پيوندى با مدعاى ابن تيميه ندارد و به گفتۀ [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] در «احياء العلوم» با اين حديث هرگز نمى‌توان تحريم سفر به سوى ساير مساجد را اثبات كرد، زيرا لسان حديث، | ||
لسان ارشاد و راهنمايى به اين نكته است كه چون تمام مساجد، غير از اين سه مسجد، از نظر فضيلت | لسان ارشاد و راهنمايى به اين نكته است كه چون تمام مساجد، غير از اين سه مسجد، از نظر فضيلت یکسان هستند، صحيح نيست مسلمانى رنج سفر را بر خود هموار كند و به زيارت ساير مساجد و يا اقامۀ نماز در آنها بپردازد. | ||
اما دربارۀ تحريم سفر به اماكن ديگر برای زيارت نيز اين روايات هيچ گونه دلالتى ندارد زيرا حديث، دربارۀ مساجد سخن مى‌گوید و بر فرض دلالت، بايد سفر برای ساير مساجد را تحريم كند نه سفر برای ساير اماكن برای زيارت قبور اولياى خدا، زيرا آنچه محور بحث است، نفيا و اثباتا، همان مساجد است، نه قبور صالحان.بنابراین چنانچه ناروايى سفر به ساير مساجد را بپذيريم، اين امر دليل بر ناروايى ساير مسافرتها كه اصلا داخل در موضوع بحث نيستند، نخواهد بود. | اما دربارۀ تحريم سفر به اماكن ديگر برای زيارت نيز اين روايات هيچ گونه دلالتى ندارد زيرا حديث، دربارۀ مساجد سخن مى‌گوید و بر فرض دلالت، بايد سفر برای ساير مساجد را تحريم كند نه سفر برای ساير اماكن برای زيارت قبور اولياى خدا، زيرا آنچه محور بحث است، نفيا و اثباتا، همان مساجد است، نه قبور صالحان.بنابراین چنانچه ناروايى سفر به ساير مساجد را بپذيريم، اين امر دليل بر ناروايى ساير مسافرتها كه اصلا داخل در موضوع بحث نيستند، نخواهد بود. | ||