إعراب القرآن (زجاج): تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب در سه جلد و نود باب تدوین شده است. در جلد اول کتاب، مقدمه مؤلف و نوزده باب و در جلد دوم تا باب 44 و باقى ابواب نيز در جلد سوم کتاب آمده است. در هريك از ابواب کتاب يكى از مباحث نحوى با توجه به آيات قرآن كريم مطرح شده است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها جمله‌اى مقدر است؛ مثلاًدر آيه ''' «فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت» '''، پيش از «انفجرت» جمله «ضرب» مقدر است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها مضاف حذف شده است؛ مثلاًدر آيه ''' «مالك يوم‌الدين» '''، پيش از كلمه «الدين» كلمه «أحكام» حذف شده است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها عطف با «واو» و «فاء» و «ثم» صورت گرفته، بى‌آنكه دومى بر اولى مترتب باشد؛ مثلاًدر آيه ''' «إياك نعبدو إياك نستعين» '''، با آنكه استعانت بر عبادت پيش از عبادت است، نه مترتب بر آن، ولى بر آن عطف شده است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها حرف جر حذف شده است؛ مثلاًدر آيه ''' «اهدنا الصرط المستقيم» '''، قبل از «الصراط» حرف «إلى» حذف شده است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها «لا» و «ما» زايد واقع شده است؛ مثلاًدر آيه ''' «و لا الضالين» '''، حرف «لا» زايد است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها ظرف، مابعد خود را رفع داده است.

#آياتى از قرآن كه در هريك از آنها چيزى بر ضمير مرفوع عطف شده است.

تا آنجا كه اطلاع داريم از کتاب إعراب القرآن المنسوب إلى الزجّاج جز يك نسخه وحيد (منحصربه‌فرد) كه در دارالكتب المصرية به شماره 528 (تفسير) نگاهدارى مى‌شود، چيزى به ما نرسيده است. اين نسخه كه قديمى بوده توسط ابوالحسن سالم بن الحسن بن ابراهيم الخازمى در شهر شيراز به سال 610ق، کتابت شده است. برگه حاوى اسم کتاب و مؤلف و نيز آغاز مقدمه اين نسخه، از ميان رفته است؛ لذا برخى در آغاز نسخه يادشده، برگه‌اى به آن اضافه كرده‌اند كه در آن به خطى متفاوت با خط ناسخ نوشته شده: «إعراب القرآن للزجاج».

در پاورقى کتاب، آدرس آيات و روايات، منابع اشعار و توضيح برخى الفاظ و عبارات ذكر شده است. فهرست مطالب هريك از جلدهاى کتاب در انتهاى آن آمده است. پس از فهرست جلد سوم، بخش ملحقات کتاب قرار دارد كه در دو بخش تدوین شده است: