تاریخ فلسفه در جهان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}  

==ساختار==

==گزارش محتوا==

بخش نخست شامل دو باب است. باب نخست که حاوی سه فصل است، به مقدمات عامه اختصاص دارد. مؤلفان در فصل نخست، «فلسفه و مکتب‎های فلسفی»، درباره حقیقت فلسفه، پیدایش و تطور فلسفه، موضوع فلسفه و پیوند آن با علوم دیگر سخن گفته ومعتقدند مکتب‎های فلسفی که در طول تاریخ پدید آمده‎اند و در نیرو بخشیدن به عقل آدمی سهیم بوده‎‎اند، بیشتر از این ارزش دارند که تنها از جنبه تاریخی درباره آنها بحث شود. هریک از این مکتب‎ها، سنگ تازه‎ای است برای بنای رفیع معرفت بشری و گامی است به‎سوی هدفی که آدمیان در پی رسیدن به آن هستند. همه مسائلی که فلاسفه - و از جمله فلاسفه اسلام - ‎مطرح کرده‎اند و در حل آن کوشیده‎اند، از مسائل مهم انسانیت هستند. فصل دوم «فلسفه قدیم در شرق»، به بحث درباره مفهوم فلسفه در شرق اختصاص دارد و مفهوم این علم در مصر، سومر و بابل و آشور، ایران و هند مورد بحث قرار گرفته است. مؤلفان دو مفهوم متفاوت را از فلسفه شرق نسبت به مفهوم غربی آن بیان کرده‎اند؛ در مفهوم نخستی که عرضه شده، به اعتقاد مؤلفان فلسفه به معنای مرسوم آن ویژه سرزمین یونان است و بدان مفهومی که در یونان به‎کار می‎رفته، در هندوچین، مصر و دیگر تمدن‎های قدیم شرقی وجود نداشته است. مورخ فلسفه مشرق، واژه دیگری که اعم از واژه نخستین است به‎کار می‎برد و به‎جای «فلسفه قدیم مشرق» می‎گوید: «اندیشه شرقی» یا «حیات روحی شرقی». در مفهوم دوم، فلسفه شرق و غرب از یکدیگر جدا نیستند و مؤلفان دیدگاه ماسون اورسل را در این زمینه نقل می‎کنند: «فکر در مغرب‎زمین در هیچ دوره‎‎ای، بریده از دیگر قسمت‎های عالم نبوده است». به اعتقاد وی یک حقیقت بیشتر وجود ندارد و آن «اوراسیا» است که شامل دو طرف است: طرف شرقی آن آسیا و طرف غربی آن اروپاست<ref>ر.ک: همان</ref>‎.

   

باب دوم بخش نخست شامل شش فصل است:  

# عنوان فصل چهارم، «غلات شیعه» است. در این فصل با بررسی شرایط اقتصادی صدر اسلام و دولت اسلامی و نیز جنبش‎های انقلابی چون جنبش مزدکی و جنبش بابکیان، به زمینه‎های شکل‎گیری اسماعیلیان و قرمطیان پرداخته شده و هریک از این دو فرقه به‎تفصیل مورد بررسی قرار می‎گیرند.  

# فصل پنجم به معرفی اخوان‎الصفا و رسائل آنان اختصاص دارد. مؤلفان با بیان اینکه ظهور اخوان‎الصفا نتیجه طبیعی اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگی آن عصر است، از اختلاف مورخان و اندیشمندان درباره ماهیت و نام اخوان‎الصفا، اهداف آنان و پنهان‎کاری ایشان سخن گفته و رسائل اخوان‎الصفا را به‎تفصیل معرفی و بررسی کرده‎اند.  

بخش دوم شامل چهار باب است که جز باب نخست که به موضوع «تأثیر متقابل اندیشه اسلامی و یونانی» اختصاص دارد، در باب‎های دیگر اندیشه‎ها و دیدگاه‎های چند تن از فیلسوفان مسلمان شرق و غرب جهان اسلام معرفی و بررسی شده است<ref>ر.ک: همان، ص77</ref>‎.

   

   

   

فصل سوم به ابن سینا اختصاص دارد. مؤلفان در این فصل نخست به زندگی و آثار ابن سینا پرداخته، سپس تقسیم‎بندی علوم را از نظر وی معرفی و هریک را به‎تفصیل مورد بحث قرا داده‎اند. این تقسیم‎بندی از نظر شیخ‎الرئیس از این قرار است: منطق، علم طبیعی، علم ریاضی، علم الهی، علم کلی، علم اخلاق، تدبیر منزل، تدبیر مدینه و نبی.

باب پایانی، «فلسفه تاریخ و اجتماع»، شامل یک فصل است. در این فصل پس از اینکه محیط اجتماعی ابن خلدون و زندگی پرفرازونشیب او تشریح می‎شود، مؤلفان به‎تفصیل به معرفی و بررسی مقدمه او پرداخته و دیدگاه‎های وی را درباره فلسفه اجتماع، عمران بشری، فلسفه تاریخ و مفهوم عصبیت تشریح کرده و این دیدگاه‎ها را از سویی با دیدگاه‎های فیلسوفان و حکمای یونانی و اسلامی و از سوی دیگر با آرای جامعه‎شناسان و اندیشمندانی چون ماکیاولی، دورکیم، ژان ژاک روسو، جان لاک و دیگران مقایسه می‎کنند<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>‎.  

==وضعیت کتاب==

==پانویس ==

==منابع مقاله==