سقوط اصفهان: گزارشهای گیلاننتز درباره حمله افغانان و سقوط اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'نزدیک ى' به 'نزدیکى')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۷۴: خط ۷۴:
متأسفانه اين روش پسنديده كمتر در ميان وقايع نگاران و مورخان مشرق ديده مى‌شود. وى شروح مختلف را با يكديگر مطابقه و مقايسه مى‌كرده است، و هر يك را با ديگرى مى‌سنجيده است، تا تباين و اختلاف آن‌ها را با يكديگر روشن سازد، و پس از رسيدگى نهايى، سرانجام با نهايت دقت، بر حسب شيوه خاص خود، شرح وقايع را، بدون اين كه چيز نامربوطى بدان اضافه كند، در فقرات مجزا از هم، برشته تحرير مى‌كشيده است.
متأسفانه اين روش پسنديده كمتر در ميان وقايع نگاران و مورخان مشرق ديده مى‌شود. وى شروح مختلف را با يكديگر مطابقه و مقايسه مى‌كرده است، و هر يك را با ديگرى مى‌سنجيده است، تا تباين و اختلاف آن‌ها را با يكديگر روشن سازد، و پس از رسيدگى نهايى، سرانجام با نهايت دقت، بر حسب شيوه خاص خود، شرح وقايع را، بدون اين كه چيز نامربوطى بدان اضافه كند، در فقرات مجزا از هم، برشته تحرير مى‌كشيده است.


اگر به اخبار و گزارش‌هایى برخورد مى‌كرده است كه مشکوک   و مبهم بوده است، با صداقت هر چه تمام‌تر آن‌ها را با قيد اين كه «بايد مورد تحقيق واقع شود»، ثبت مى‌نموده است، و هر كجا صحت آن‌ها به تحقيق مى‌پيوست، در جاى مناسب مراتب را تذكر مى‌داده است. گزارش‌هاى وى را عنوان و سر فصل نيست، چون هيچ وقت در نظر نداشته است، كتابى تأليف كند، باين جهت گزارش‌هاى وى به صورت نامه‌هايى طولانى با سقف بزرگ (ميناس) درآمده است. اين گزارش‌ها به 133 فقره تقسيم شده، و هر قسمت به تاريخى كه گزارش آن به وى رسيده، ثبت شده است.
اگر به اخبار و گزارش‌هایى برخورد مى‌كرده است كه مشکوک و مبهم بوده است، با صداقت هر چه تمام‌تر آن‌ها را با قيد اين كه «بايد مورد تحقيق واقع شود»، ثبت مى‌نموده است، و هر كجا صحت آن‌ها به تحقيق مى‌پيوست، در جاى مناسب مراتب را تذكر مى‌داده است. گزارش‌هاى وى را عنوان و سر فصل نيست، چون هيچ وقت در نظر نداشته است، كتابى تأليف كند، باين جهت گزارش‌هاى وى به صورت نامه‌هايى طولانى با سقف بزرگ (ميناس) درآمده است. اين گزارش‌ها به 133 فقره تقسيم شده، و هر قسمت به تاريخى كه گزارش آن به وى رسيده، ثبت شده است.


اصلا اين فقرات به عنوان گزارش اخبار براى اسقف بزرگ (ميناس) تنظيم شده است؛ ولى يك نسخه ترجمه روسى آن‌ها را نيز وى به سردار روسى، لواشف، كه در آن زمان فرمانده سپاهيان روسى در گيلان بوده، تسليم مى‌داشته است.
اصلا اين فقرات به عنوان گزارش اخبار براى اسقف بزرگ (ميناس) تنظيم شده است؛ ولى يك نسخه ترجمه روسى آن‌ها را نيز وى به سردار روسى، لواشف، كه در آن زمان فرمانده سپاهيان روسى در گيلان بوده، تسليم مى‌داشته است.
خط ۸۴: خط ۸۴:
وى غرامتى را كه محمود افغان بر ارمنيان جلفا، شركت‌هاى هند شرقى انگليسى، هلندى، فرانسوى و بازرگانان محلى و ديگران در اصفهان و قزوين گذاشته بود، به تفصيل شرح داده است.
وى غرامتى را كه محمود افغان بر ارمنيان جلفا، شركت‌هاى هند شرقى انگليسى، هلندى، فرانسوى و بازرگانان محلى و ديگران در اصفهان و قزوين گذاشته بود، به تفصيل شرح داده است.


گيلاننتز در نامه‌نگارى سبک ى غريب و خاص خود دارد، كه به لهجه معمولى قرن هفدهم و هيجدهم ارمنيان جلفا نمى‌ماند. عجيب‌تر اين كه، در ميان همه چيزهاى ديگر، بسيارى از لغات ارمنى را در معنايى كاملا مخالف استعمالات رايج آن‌ها بكار مى‌برد. وى لغات و اصطلاحاتى مستخرج از دست كم شش زبان اصلى، ارمنى، فارسى، تركى، روسى، گرجى، عربى و استعمالات عاميانه اين السنه را بكار مى‌برد؛ و آن‌ها را چنان، به سبک خاص خويش در بيان مطالب، درهم مى‌آميزد كه استفاده معنى از عبارات وى سخت دشوار مى‌گردد؛ و شايد تنها براى كسى قابل فهم باشد، كه در لهجه ارمنى جلفايى و زبان‌هاى سابق الاشعار اطلاعات كامل و كافى داشته باشد. شيوه وى در ارمنى ساختن لغات و جملات بيگانه سخت شگفت است، و درست نيست گفته شود كه مكتوبات وى به لهجه معمولى قديم ارمنيان جلفا است. ظاهرا علت اين امر اين است كه وى بسيار در كشورهاى بيگانه سفر كرده، و مدت‌ها در اين ممالك بسر برده و با مردمانش درآميخته و با آن‌ها تماس نزدیک پيدا كرده است.
گيلاننتز در نامه‌نگارى سبک ى غريب و خاص خود دارد، كه به لهجه معمولى قرن هفدهم و هيجدهم ارمنيان جلفا نمى‌ماند. عجيب‌تر اين كه، در ميان همه چيزهاى ديگر، بسيارى از لغات ارمنى را در معنايى كاملا مخالف استعمالات رايج آن‌ها بكار مى‌برد. وى لغات و اصطلاحاتى مستخرج از دست كم شش زبان اصلى، ارمنى، فارسى، تركى، روسى، گرجى، عربى و استعمالات عاميانه اين السنه را بكار مى‌برد؛ و آن‌ها را چنان، به سبک خاص خويش در بيان مطالب، درهم مى‌آميزد كه استفاده معنى از عبارات وى سخت دشوار مى‌گردد؛ و شايد تنها براى كسى قابل فهم باشد، كه در لهجه ارمنى جلفايى و زبان‌هاى سابق الاشعار اطلاعات كامل و كافى داشته باشد. شيوه وى در ارمنى ساختن لغات و جملات بيگانه سخت شگفت است، و درست نيست گفته شود كه مكتوبات وى به لهجه معمولى قديم ارمنيان جلفا است. ظاهرا علت اين امر اين است كه وى بسيار در كشورهاى بيگانه سفر كرده، و مدت‌ها در اين ممالك بسر برده و با مردمانش درآميخته و با آن‌ها تماس نزدیک پيدا كرده است.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش