۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'شيعيان' به 'شیعیان ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
1- ساختار جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی كربلا اولين مطلبي است كه مورد مداقه قرار گرفته است. ساختار جغرافیایی عراق؛ مانند ديگر مناطق بر پايه آب‌ها و قنوات پايه‌ريزي شده است. كربلا از نهر فرات و قنات حسينيه آبياري مى‌شد. اقتصادش نيز بر مبناي زراعت و تجارت بنا شده بود. اين شهر از مهم‌ترين راه‌هاي تجاری بود كه موقعيت ويژه‌اي بر راه تجاری ممتد بين هند - اروپا و بصره - بغداد و ايران - حلب داشت. با حلول قرن 19 اهميت راه‌هاي گردشگري و تجاری منطقه بيشتر نيز شد. فراواني زوار شيعه نيز در تجارت آن بسيار مؤثر بودند. دولت عثماني با اهداف تجاری با برخی اصلاحات، شرايط امنيت و راحتي بيشتري را برای زوار فراهم آورد. | 1- ساختار جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی كربلا اولين مطلبي است كه مورد مداقه قرار گرفته است. ساختار جغرافیایی عراق؛ مانند ديگر مناطق بر پايه آب‌ها و قنوات پايه‌ريزي شده است. كربلا از نهر فرات و قنات حسينيه آبياري مى‌شد. اقتصادش نيز بر مبناي زراعت و تجارت بنا شده بود. اين شهر از مهم‌ترين راه‌هاي تجاری بود كه موقعيت ويژه‌اي بر راه تجاری ممتد بين هند - اروپا و بصره - بغداد و ايران - حلب داشت. با حلول قرن 19 اهميت راه‌هاي گردشگري و تجاری منطقه بيشتر نيز شد. فراواني زوار شيعه نيز در تجارت آن بسيار مؤثر بودند. دولت عثماني با اهداف تجاری با برخی اصلاحات، شرايط امنيت و راحتي بيشتري را برای زوار فراهم آورد. | ||
به لحاظ ساختار اجتماعی ابتدا ويژگى‌هاي اجتماع عراق و عشاير ساكن و بدوي و رابطه عشاير با دولت مورد بررسی قرار گرفته است. برای گسترش نفوذ دولت در كربلا كمك‌هاي ويژه‌اي به كربلا صورت گرفت. در پايان اين فصل از كتاب، جداولي نيز از مذاهب عشاير كربلا و ساير مناطق ارائه شده است كه بيانگر آن است كه به لحاظ جهت جمعيتي، غالب عشاير كربلا را شیعیان | به لحاظ ساختار اجتماعی ابتدا ويژگى‌هاي اجتماع عراق و عشاير ساكن و بدوي و رابطه عشاير با دولت مورد بررسی قرار گرفته است. برای گسترش نفوذ دولت در كربلا كمك‌هاي ويژه‌اي به كربلا صورت گرفت. در پايان اين فصل از كتاب، جداولي نيز از مذاهب عشاير كربلا و ساير مناطق ارائه شده است كه بيانگر آن است كه به لحاظ جهت جمعيتي، غالب عشاير كربلا را شیعیان تشكيل مي‌دهند. | ||
2- اماكن مقدس موجود در كربلا و تطورات تاریخی ضريح‌هاي موجود در اين مكان‌ها و توصيفات و تزئنات به كار رفته در آنها و مساحت ضريح‌ها در ابتدا ذكر شده است. در ادامه تعميرات صحن‌هاي مقدس در نجف و كربلا مورد مطالعه قرار گرفته است. پيگيرى‌هاي ايران در رابطه با بازسازی‌ها و مخالفت دولت عثماني از مطالب جالب توجه است. در ادامه چگونگی اداره ضرائح و هداياي فراواني كه در آنها ريخته مى‌شد و نيز موقوفات و اشياء و كتب موجود در خزائن حرم [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] به تفصيل ذكر شده است. | 2- اماكن مقدس موجود در كربلا و تطورات تاریخی ضريح‌هاي موجود در اين مكان‌ها و توصيفات و تزئنات به كار رفته در آنها و مساحت ضريح‌ها در ابتدا ذكر شده است. در ادامه تعميرات صحن‌هاي مقدس در نجف و كربلا مورد مطالعه قرار گرفته است. پيگيرى‌هاي ايران در رابطه با بازسازی‌ها و مخالفت دولت عثماني از مطالب جالب توجه است. در ادامه چگونگی اداره ضرائح و هداياي فراواني كه در آنها ريخته مى‌شد و نيز موقوفات و اشياء و كتب موجود در خزائن حرم [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] به تفصيل ذكر شده است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
4- پس از امضاي معاهده أرز روم در سال 1847م نيز نزاع بين دولت عثماني و ايران بر مسأله بسط نفوذ بر كربلا آغاز گرديد. سياست ويژه عثماني در احترام به علماي كربلا و تجليل از خاندان اهل‌بيت(ع) بهترين راه برای گسترش نفوذ در اين شهر بود. در اين زمان دولت عثماني اهتمام خاصی به عتبات عاليات نمود؛ اما برای ممانعت از گسترش انتشار مذهب شيعي توسط زوار و تجار ايراني سياست سخت‌گيري در اماكني را كه آنها از آن گذر مى‌كردند، پيش گرفت. از ديگر مواردي كه به عنوان يك سلاح در طول سال‌هاي طولاني برضد ايران به كار گرفته شد، امراء و اسراء اخراجي ايراني بود كه اقامت آنها در كربلا تسهيل شد تا دولت هر زمان كه مايل بود، از اين قواي سري برضد حكومت ايران استفاده كند. | 4- پس از امضاي معاهده أرز روم در سال 1847م نيز نزاع بين دولت عثماني و ايران بر مسأله بسط نفوذ بر كربلا آغاز گرديد. سياست ويژه عثماني در احترام به علماي كربلا و تجليل از خاندان اهل‌بيت(ع) بهترين راه برای گسترش نفوذ در اين شهر بود. در اين زمان دولت عثماني اهتمام خاصی به عتبات عاليات نمود؛ اما برای ممانعت از گسترش انتشار مذهب شيعي توسط زوار و تجار ايراني سياست سخت‌گيري در اماكني را كه آنها از آن گذر مى‌كردند، پيش گرفت. از ديگر مواردي كه به عنوان يك سلاح در طول سال‌هاي طولاني برضد ايران به كار گرفته شد، امراء و اسراء اخراجي ايراني بود كه اقامت آنها در كربلا تسهيل شد تا دولت هر زمان كه مايل بود، از اين قواي سري برضد حكومت ايران استفاده كند. | ||
5- مهم‌ترين اصلاحات اداري در عهد مدحت پاشا انجام گرفت. او زمينه آسايش شیعیان | 5- مهم‌ترين اصلاحات اداري در عهد مدحت پاشا انجام گرفت. او زمينه آسايش شیعیان - به عنوان عنصر اساسي منطقه - و ايرانياني را كه به منطقه سفر مى‌كردند، فراهم آورد. خطوط ارتباطي و وسايل نقليه دريايي و خشكي را تدارکديد. همچنين اصلاحات مالي و عقود ويژه‌اي را وضع نمود تا ايرانيان احساس مساوات كنند. | ||
از مطالب قابل توجه در اين كتاب گزارشاتي است كه از برنامه‌ريزي بيگانگان به طرق مختلف برای سلطه بر مناطق شيعه نشين حكايت مى‌كند. البته برداشت‌ها و تحليل‌هاي نويسنده - كه برخواسته از ديد مادي اوست - با لغزش‌هايي همراه است كه از جمله مى‌توان به ديدگاه او درباره علماي كربلا اشاره نمود. در صفحه 353 چنين مى‌خوانيم: «انگليس كه به اهميت كربلا و تأثيرگذاري علما به عنوان برجسته‌ترين طبقه در كربلا به خوبی واقف بود، به وصول وجوهات خمس و زكات و مساعدت‌هاي ديگري از سوي هند به علماء كربلا و نجف برای بسط نفوذش در مناطق تلاش مى‌كرد... اموال بسياري زيادي در دست علماي كربلا جمع شده بود و لكن بسياري از علماي اين شهر به تقسيم نمودن ثروت كربلا با علما و مردم ايران رغبتي نداشتند». | از مطالب قابل توجه در اين كتاب گزارشاتي است كه از برنامه‌ريزي بيگانگان به طرق مختلف برای سلطه بر مناطق شيعه نشين حكايت مى‌كند. البته برداشت‌ها و تحليل‌هاي نويسنده - كه برخواسته از ديد مادي اوست - با لغزش‌هايي همراه است كه از جمله مى‌توان به ديدگاه او درباره علماي كربلا اشاره نمود. در صفحه 353 چنين مى‌خوانيم: «انگليس كه به اهميت كربلا و تأثيرگذاري علما به عنوان برجسته‌ترين طبقه در كربلا به خوبی واقف بود، به وصول وجوهات خمس و زكات و مساعدت‌هاي ديگري از سوي هند به علماء كربلا و نجف برای بسط نفوذش در مناطق تلاش مى‌كرد... اموال بسياري زيادي در دست علماي كربلا جمع شده بود و لكن بسياري از علماي اين شهر به تقسيم نمودن ثروت كربلا با علما و مردم ايران رغبتي نداشتند». | ||