وفا، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '،م' به '، م'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '،م' به '، م')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
 
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR03763.jpg|بندانگشتی|وفا، محمد بن محمد]]
[[پرونده:NUR03763.jpg|بندانگشتی|وفا، محمد بن محمد]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|وفا، محمد بن محمد
! نام!! data-type="authorName" |وفا، محمد بن محمد
|-
|-
|نام های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'|  
| data-type="authorOtherNames" |  
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |محمد
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|
| data-type="authorbirthDate" |702ق
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" |اسکندریه
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|765 ق
| data-type="authorDeathDate" |سه‌شنبه یازدهم ربیع‌الاول سال 765ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |[[داوود بن ماخلا]]
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|
| data-type="authorWritings" |[[کتاب الازل]]
|-class='articleCode'
 
[[شعائر العرفان في ألواح الکتمان]]
 
[[العروش الإنسانية في معرفة التجليات الرحمانية و کشف أسرار المشارق اللاهوتية]]
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
|کد مؤلف
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE3763AUTHORCODE
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03763AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>
{{کاربردهای دیگر|وفا (ابهام زدایی)}}
'''محمد بن محمد وفا''' (702-765ق)، کنیه‌اش ابوالفضل یا ابوالفتح، مشهور به سیّد محمّد وفا شاذلى از بزرگان فرقه شاذلیه اهل تصوف.


درباره زندگى و انديشه‌ها و آثار '''محمّد وفا كبير شاذلى'''، اطلاعات چندانى در دست نيست و در كتب صوفيان و تراجم نيز گزارش جامعى مشاهده نشد. نام او سيد محمّد و كنيه‌اش ابوالفضل يا ابوالفتح، مشهور به سيّد محمّد وفا شاذلى، فرزند محمّد (نجم) بن محمّد اسكندرى بود (الأعلام، ج 7، ص 37).
== ولادت ==
درباره زندگى و اندیشه‌ها و آثار محمّد وفا کبیر شاذلى، اطلاعات چندانى در دست نیست و در کتب صوفیان و تراجم نیز گزارش جامعى مشاهده نشد. نام او سید محمّد و کنیه‌اش ابوالفضل یا ابوالفتح، مشهور به سیّد محمّد وفا شاذلى، فرزند محمّد (نجم) بن محمّد اسکندرى بود<ref>الأعلام، خيرالدين الزركلی، ج 7، ص 37</ref>


او در سال 702ق، در اسكندريه به دنيا آمد و در آنجا رشد كرد. از استادان و مربيان او و صفات آنان و درس‌هاى خوانده‌شده و زمان و مكان و ديگر خصوصيات تعليم و تربيت او اطلاعى در دست نيست، امّا همين مقدار ذكر شده است كه وى مسلك استاد ابوالحسن شاذلى را بر طبق دستور و راهنمايى امام سير و سلوك، داوود بن ماخلا پيمود و آنگاه به «اخميم» روى كرد و در همان جا همسرى برگزيد. جزئيات و مشخصات زمانى و مكانى ازدواج و نام و ويژگى‌هاى همسرش و مدت زندگى مشتركش و... نيز ذكر نشده است. همچنين سخنى از ثمره ازدواج سيد محمد وفا و نام و نشان فرزند يا فرزندانش به ميان نيامده است، جز اينكه پسرى براى او به نام سيد على ذكر شده است (كتاب الأزل، ص 6).
او در سال 702ق، در اسکندریه به دنیا آمد و در آنجا رشد کرد.  


وى بعد از ازدواج به قاهره رفت و در منطقه روضه - در كنار نيل - سكنى گزيد و كم‌كم يارانش زياد شدند و دولتى‌ها هم به‌طرف او روى آوردند. تاريخ دقيق و مشخصات اين حوادث نيز مجهول است. او سرسلسله و بنيان‌گذار فرقه وفائيه در مصر و داراى اصالتى مغربى بود و تابعان و پيروانى داشت و از نظر مذهبى، مالكى بود (الأعلام، ج 7، ص 37).
== تحصیلات ==
از استادان و مربیان او و صفات آنان و درس‌هاى خوانده‌شده و زمان و مکان و دیگر خصوصیات تعلیم و تربیت او اطلاعى در دست نیست، امّا همین مقدار ذکر شده است که وى مسلک استاد [[شاذلی، ابوالحسن|ابوالحسن شاذلى]] را بر طبق دستور و راهنمایى امام سیر و سلوک، [[داوود بن ماخلا]] پیمود و آنگاه به «اخمیم» روى کرد و در همان جا همسرى برگزید. جزئیات و مشخصات زمانى و مکانى ازدواج و نام و ویژگى‌هاى همسرش و مدت زندگى مشترکش و... نیز ذکر نشده است. همچنین سخنى از ثمره ازدواج سید محمد وفا و نام و نشان فرزند یا فرزندانش به میان نیامده است، جز اینکه پسرى براى او به نام سید على ذکر شده است<ref>كتاب الأزل، محمد بن محمد، ص 6</ref>


محمّد وفا، كتاب‌هاى بسيارى در باب شريعت، طريقت و حقيقت پديد آورد. كتاب‌هاى «الصور»، «العروش»، «المعارج»، «الواردات»، «فصول الحقائق»، «تأصيل الأزمان»، «تفصيل الأكوان»، «ترجمان الأشواق» و «روضة العشاق»، «شعائر العرفان في ألواح الكتمان»، «نفائس العرفان من أنفاس الرحمان»، «المقامات السنية المخصوص بها السادة الصوفية»، «بهجة الإرشاد في الفقه»، «حزب السادات في جميع العبادات» و «كتاب الأزل» از آثار علمى اوست (كتاب الأزل، ص 7).
وى بعد از ازدواج به قاهره رفت و در منطقه روضه - در کنار نیل - سکنى گزید و کم‌کم یارانش زیاد شدند و دولتى‌ها هم به‌طرف او روى آوردند. تاریخ دقیق و مشخصات این حوادث نیز مجهول است. او سرسلسله و بنیان‌گذار فرقه وفائیه در مصر و داراى اصالتى مغربى بود و تابعان و پیروانى داشت و از نظر مذهبى، مالکى بود<ref>الأعلام، ج 7، ص 37</ref>


او در شعر نبوغى داشت و ديوان شعرى از او برجاى مانده و به سبک ابن فارض و ديگران قصيده‌هايى سروده است (الأعلام، ج 7، ص 37).
او در شعر نبوغى داشت و دیوان شعرى از او برجاى مانده و به سبک ابن فارض و دیگران قصیده‌هایى سروده است<ref>الأعلام، ج 7، ص 37</ref>


شيخ عبدالوهاب [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]] كه كتابى درباره زندگى و مناقب محمّد وفا شاذلى دارد، در كتاب طبقاتش نوشته است كه او از بزرگ‌ترين عارفان بود و از سيد على فرزند سيد محمد وفا نقل كرده كه پدرش خاتم اولياء و صاحب منزلتى بزرگ بود و كتاب‌هاى زيادى داشت كه در كودكى، درحالى‌كه هفت يا ده سال داشت، آن را نوشته بود. [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]] افزوده است كه سخنان منظوم و منثور سيد محمد وفا رمزهايى شگفت است كه به طلسم مى‌ماند و تاكنون رازش ناگشوده مانده است (كتاب الأزل، ص 4).
شیخ [[شعرانی، عبدالوهاب بن احمد|عبدالوهاب شعرانى]] که کتابى درباره زندگى و مناقب محمّد وفا شاذلى دارد، در کتاب طبقاتش نوشته است که او از بزرگ‌ترین عارفان بود و از سید على فرزند سید محمد وفا نقل کرده که پدرش خاتم اولیاء و صاحب منزلتى بزرگ بود و کتاب‌هاى زیادى داشت که در کودکى، درحالى‌که هفت یا ده سال داشت، آن را نوشته بود. [[شعرانی، عبدالوهاب بن احمد|شعرانى]] افزوده است که سخنان منظوم و منثور سید محمد وفا رمزهایى شگفت است که به طلسم مى‌ماند و تاکنون رازش ناگشوده مانده است<ref>كتاب الأزل، ص 4</ref>


هرچند جناب [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]] مذكور، مقصود و مصداقش را از اين طلسم و معما به‌صورت روشن بيان نكرده است، لكن اگرچه كلام او مبالغه‌اى بيش نيست و لكن درهرحال اثر علمى سيد محمد وفا شاذلى به نام «كتاب الأزل» بر جايگاه بلند او در بحث از علم حقايق الهى دلالت دارد.
هرچند جناب [[شعرانی، عبدالوهاب بن احمد|شعرانى]] مذکور، مقصود و مصداقش را از این طلسم و معما به‌صورت روشن بیان نکرده است، لکن اگرچه کلام او مبالغه‌اى بیش نیست و لکن درهرحال اثر علمى سید محمد وفا شاذلى به نام «کتاب الأزل» بر جایگاه بلند او در بحث از علم حقایق الهى دلالت دارد.


او ملقب به وفا شده؛ زيرا گفته‌اند و ادعا شده كه زمانى رود نيل متوقف شد و بالا نيامد، پس مردم مصر قصد بازگشت و كوچ كردند، ولى او به‌سوى رود آمد و گفت: با اذن الهى بالا بيا، پس در آن روز رود نيل 17 ذراع بالا آمد و به اندازه لازم رسيد و به اصطلاح وفا كرد و مردم نيز سيد محمد را به همين مناسبت، وفا ناميدند (همان، ص 6).
او ملقب به وفا شده؛ زیرا گفته‌اند و ادعا شده که زمانى رود نیل متوقف شد و بالا نیامد، پس مردم مصر قصد بازگشت و کوچ کردند، ولى او به‌سوى رود آمد و گفت: با اذن الهى بالا بیا، پس در آن روز رود نیل 17 ذراع بالا آمد و به اندازه لازم رسید و به اصطلاح وفا کرد و مردم نیز سید محمد را به همین مناسبت، وفا نامیدند<ref>همان، ص 6</ref>


او گرچه در بين عارفان دوره اسلامى چندان معروف نيست، ولى واعظى تأثيرگذار بود كه سخنش در قلب‌ها نفوذ مى‌كرد (الأعلام، ج 7، ص 37). بى‌ترديد مى‌توان گفت كه او عارفى نكته‌سنج و هوشمند بود كه كوشيد مطالبش را در آثارش و به‌ويژه در «كتاب الأزل» با آيات قرآن كريم مستند و موجّه سازد (كتاب الأزل، ص 6).
او گرچه در بین عارفان دوره اسلامى چندان معروف نیست، ولى واعظى تأثیرگذار بود که سخنش در قلب‌ها نفوذ مى‌کرد<ref>الأعلام، ج 7، ص 37</ref> بى‌تردید مى‌توان گفت که او عارفى نکته‌سنج و هوشمند بود که کوشید مطالبش را در آثارش و به‌ویژه در «کتاب الأزل» با آیات قرآن کریم مستند و موجّه سازد<ref>كتاب الأزل، ص 6</ref>


به نظر مى‌رسد وى آگاهانه عبارات و اسماء و صفاتى را براى بحث و گفتگو درباره خدا برگزيده كه در آيات قرآن كريم آمده تا اثبات شود كه مطالب عرفانى، مستند به معارف قرآن است و دشمنان سطحى‌نگر نتوانند عرفان و عارفان را تضعيف و متهم به التقاط و بى‌دينى كنند. محمّد وفا كبير سرانجام در روز سه‌شنبه يازدهم ربيع‌الاول سال 765ق، در قاهره درگذشت و بنا بر وصيت خودش، در قرافه بين ضريح استاد ابوالسعود بن ابى‌العشائر و تاج‌الدين بن عطاء الله مدفون شد (همان، ص 4).
به نظر مى‌رسد وى آگاهانه عبارات و اسماء و صفاتى را براى بحث و گفتگو درباره خدا برگزیده که در آیات قرآن کریم آمده تا اثبات شود که مطالب عرفانى، مستند به معارف قرآن است و دشمنان سطحى‌نگر نتوانند عرفان و عارفان را تضعیف و متهم به التقاط و بى‌دینى کنند.  


== منابع مقاله ==
== وفات ==
محمّد وفا کبیر سرانجام در روز سه‌شنبه یازدهم ربیع‌الاول سال 765ق، در قاهره درگذشت و بنا بر وصیت خودش، در قرافه بین ضریح استاد ابوالسعود بن ابى‌العشائر و تاج‌الدین بن عطاء الله مدفون شد<ref>همان، ص 4</ref>
 
== آثار ==
محمّد وفا، کتاب‌هاى بسیارى در باب شریعت، طریقت و حقیقت پدید آورد. کتاب‌هاى «الصور»، «العروش»، «المعارج»، «الواردات»، «فصول الحقائق»، «تأصیل الأزمان»، «تفصیل الأکوان»، «ترجمان الأشواق» و «روضة العشاق»، «شعائر العرفان فی ألواح الکتمان»، «نفائس العرفان من أنفاس الرحمان»، «المقامات السنیة المخصوص بها السادة الصوفیة»، «بهجة الإرشاد فی الفقه»، «حزب السادات فی جمیع العبادات» و «کتاب الأزل» از آثار علمى اوست<ref>كتاب الأزل، ص 7</ref>


==پانویس ==
<references />


1. كتاب الأزل، محمد وفا الكبير، ضبطه و صحّحه و علّق عليه الشيخ الدكتور عاصم إبراهيم الكيالي الحسيني الشاذلي الدرقاوي، دارالكتب العلمية بيروت، الطبعة الأولى 1427ق.
== منابع مقاله ==


2. الأعلام؛ قاموس التراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربين و المستشرقين، خيرالدين الزركلي، دارالعلم للملايين بيروت، الطبعة السادسة العشرة 2005م.
#کتاب الأزل، محمد وفا الکبیر، ضبطه و صحّحه و علّق علیه الشیخ الدکتور عاصم إبراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی الدرقاوی، دارالکتب العلمیة بیروت، الطبعة الأولى 1427ق.
#الأعلام؛ قاموس التراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، خیرالدین الزرکلی، دارالعلم للملایین بیروت، الطبعة السادسة العشرة 2005م.




==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
[[کتاب الازل]]
{{وابسته‌ها}}
 
[[كتاب الأزل]]


[[شعائر العرفان في ألواح الکتمان]]
[[شعائر العرفان في ألواح الکتمان]]
خط ۶۷: خط ۸۵:


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:آذر(1400)]]