۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ادبیات فارسی بر مبنای تألیف استوری (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۱:۰۹
، ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی'
جز (جایگزینی متن - 'براى' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
}} | }} | ||
'''ادبيات | '''ادبيات فارسی بر مبناى تأليف استورى'''، برگردانى فارسی، در دو جلد، از ترجمه روسى اثر معروف استورى در معرفى متون فارسی است. استورى اين کتاب را بيشتر به عنوان راهنما تنظيم كرده است تا کتاب تاريخ ادبيات به معناى متعارف كلمه. ترجمه روسى اين اثر توسط «يو.ا.برگل» و ترجمه فارسی آن توسط آقايان «يحيى آرين‌پور»، «كريم كشاورز» و «سيروس ايزدى» صورت گرفته و احمد منزوى كل كار را ویرايش و يكدست كرده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب در دو جلد تنظيم شده و مشتمل بر پيشگفتار چاپ | کتاب در دو جلد تنظيم شده و مشتمل بر پيشگفتار چاپ فارسی به قلم احمد منزوى، پيشگفتار چاپ روسى به قلم يو.ى.بورشچفسكى و يو.ا.برگل، پيشگفتار جلد سوم چاپ روسى کتاب به قلم يو.ا.برگل، پيشگفتارهاى چاپ انگليسى به قلم استورى و پنج بخش مى‌باشد. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
اين مجموعه بزرگ‌ترين كار تحقيقى استورى است كه بيشتر عمر خویش را بر سر تأليف آن نهاده است و شامل فهرست بسيارى از کتاب‌هاى | اين مجموعه بزرگ‌ترين كار تحقيقى استورى است كه بيشتر عمر خویش را بر سر تأليف آن نهاده است و شامل فهرست بسيارى از کتاب‌هاى فارسی همراه با زندگى‌نامه موجز و سودمندى از نویسندگان آنهاست. چنان‌كه استورى در مقدمه جلد اول مى‌گوید: وى در نگارش اين کتاب بر آن بوده كه اثرى چون تاريخ آثار عربى بروكلمان گرد آورد؛ اما شيوه طبقه‌بندى، متفاوت از شيوه بروكلمان است. او برخلاف بروكلمان كه تقسيم‌بندى کتاب خود را بر پايه دوره‌هاى تاريخى قرار داده بود، موضوع کتاب‌ها را پايه طبقه‌بندى قرار داد. در طبقه‌بندى بروكلمان همه آثارى كه متعلق به يك دوره تاريخى هستند، در يك بخش جاى مى‌گيرند، اما در حال حاضر طبقه‌بندى استورى مناسب‌تر به نظر مى‌رسد. از سوى ديگر استورى در هر موضوع، مؤلفان را پايه طبقه‌بندى قرار داد و نه کتاب‌ها را و به اين ترتيب ناچار شد آثارى را كه مؤلف آنها شناخته‌شده نيست، در بخش جداگانه‌اى به نام «ملحقات» در پایان هر فصل جاى دهد؛ بدين ترتيب مآخذى كه متعلق به يك دوره هستند، در يك جا گردآورده نشده و پراكنده هستند. | ||
ترتيب مطالب و مواد بدين شرح است: | ترتيب مطالب و مواد بدين شرح است: | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
مستندات استورى برای فراهم آوردن اطلاعات کتاب‌شناختى اين اثر عبارت است از: | مستندات استورى برای فراهم آوردن اطلاعات کتاب‌شناختى اين اثر عبارت است از: | ||
1. اطلاعات مستقيمى كه او از طريق رؤيت کتاب‌هاى خطى و چاپى | 1. اطلاعات مستقيمى كه او از طريق رؤيت کتاب‌هاى خطى و چاپى فارسی به دست مى‌آورد. | ||
2. فهرست‌هاى كتب خطى | 2. فهرست‌هاى كتب خطى فارسی كه آن‌هم البته در روزگار او، در مقايسه با مجموعه دست‌نوشته‌هاى فارسی موجود در سراسر عالم چندان زياد نبود. | ||
3. فهرست‌هاى کتاب‌هاى چاپى موجود كه در زمان تأليف کتاب ظاهرا شمار آنها چندان قابل توجه نبوده است. | 3. فهرست‌هاى کتاب‌هاى چاپى موجود كه در زمان تأليف کتاب ظاهرا شمار آنها چندان قابل توجه نبوده است. | ||
استورى در طرح كلى خود، پنج مجلد برای متون | استورى در طرح كلى خود، پنج مجلد برای متون فارسی در نظر گرفته بود كه مجلد اول آن در دو بخش و بخش اول از مجلد دوم آن در زمان حيات خود او منتشر شد. بقيه يادداشت‌هاى وى طى چهار دهه اخير، به همت انجمن سلطنتى آسيايى انگلستان و با همكارى کتاب‌شناسانى چند تنظيم، تكميل و منتشر شده يا در شرف انتشار است. | ||
موضوع بخش اول از مجلد اول (1927م) نوشته‌هاى قرآنى، تاريخ و شرح حال و موضوع بخش دوم از همين مجلد (1953م) ادامه شرح حال‌ها همراه با مقدارى اضافات و اصلاحات هر دو بخش است. در پایان اين بخش، فهرست جامعى از مندرجات مجلد اول آمده است. | موضوع بخش اول از مجلد اول (1927م) نوشته‌هاى قرآنى، تاريخ و شرح حال و موضوع بخش دوم از همين مجلد (1953م) ادامه شرح حال‌ها همراه با مقدارى اضافات و اصلاحات هر دو بخش است. در پایان اين بخش، فهرست جامعى از مندرجات مجلد اول آمده است. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
از اثر استورى تاكنون بخش‌هايى به شرح زير به | از اثر استورى تاكنون بخش‌هايى به شرح زير به فارسی ترجمه شده است: | ||
جزء يكم، ادبيات قرآنى به قلم [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]] كه در دفتر يكم نشريه کتابخانه مركزى دانشگاه تهران (1339ش)، پس از مرگ مترجم به چاپ رسيد. ترجمه باب رياضيات از جلد دوم، به قلم تقى بينش، كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شد. ترجمه «شرح احوال شعرا» (ج1، بخش2، از شماره 1088)، به قلم تقى بينش كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شده است. | جزء يكم، ادبيات قرآنى به قلم [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]] كه در دفتر يكم نشريه کتابخانه مركزى دانشگاه تهران (1339ش)، پس از مرگ مترجم به چاپ رسيد. ترجمه باب رياضيات از جلد دوم، به قلم تقى بينش، كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شد. ترجمه «شرح احوال شعرا» (ج1، بخش2، از شماره 1088)، به قلم تقى بينش كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شده است. | ||
«تذكره‌نویسى | «تذكره‌نویسى فارسی در هند و پاكستان» (تهران، 1343ش) نيز بى‌گمان ترجمه‌اى است از بخش‌هايى از اثر استورى با مطالب اضافى. | ||
گسترده‌ترين تلاش برای ترجمه تأليف استورى به همت دو تن از کتاب‌شناسان روسى، «يو.ى. بورشچفسكى» و «يو.ا.برگل» (شامل دو بخش در 3 مجلد) صورت پذيرفت. در اين ترجمه و تكميل، تجديد نظر كلى در کتاب مورد نظر نبوده، چنان‌كه موضوع اصلى کتاب، ساختمان و شيوه انتخاب مطالب آن تغيير نكرده است. اصلاح در متن استورى تا آنجا صورت گرفته كه مطالب و آگاهى‌هاى تازه و در دسترس ايجاب مى‌كرده است. اين آگاهى‌ها عمدتاً بر فهرست‌هاى نسخ خطى، چاپ‌هاى مختلف هر کتاب، تحقيقات مستقل و نگاشته‌هاى کتاب‌شناختى متكى است. مترجمان روسى، اصلاحات و اضافات مؤلف را تماماً و گاه با دشوارى وارد متن كرده و همه افزودگى‌ها و اصلاحات خود را از هرگونه و به هر اندازه كه بوده در جاى خود آورده است. از آنچه به دليل نادرستى يا به هر دليل ديگر از متن استورى حذف شده، جز در موارد معدود ياد نشده است. حاصل كار اين دو مترجم روسى همان است كه در برنامه حاضر موجود است. | گسترده‌ترين تلاش برای ترجمه تأليف استورى به همت دو تن از کتاب‌شناسان روسى، «يو.ى. بورشچفسكى» و «يو.ا.برگل» (شامل دو بخش در 3 مجلد) صورت پذيرفت. در اين ترجمه و تكميل، تجديد نظر كلى در کتاب مورد نظر نبوده، چنان‌كه موضوع اصلى کتاب، ساختمان و شيوه انتخاب مطالب آن تغيير نكرده است. اصلاح در متن استورى تا آنجا صورت گرفته كه مطالب و آگاهى‌هاى تازه و در دسترس ايجاب مى‌كرده است. اين آگاهى‌ها عمدتاً بر فهرست‌هاى نسخ خطى، چاپ‌هاى مختلف هر کتاب، تحقيقات مستقل و نگاشته‌هاى کتاب‌شناختى متكى است. مترجمان روسى، اصلاحات و اضافات مؤلف را تماماً و گاه با دشوارى وارد متن كرده و همه افزودگى‌ها و اصلاحات خود را از هرگونه و به هر اندازه كه بوده در جاى خود آورده است. از آنچه به دليل نادرستى يا به هر دليل ديگر از متن استورى حذف شده، جز در موارد معدود ياد نشده است. حاصل كار اين دو مترجم روسى همان است كه در برنامه حاضر موجود است. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
3. همو، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج8، ص216-217، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، 1377. | 3. همو، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج8، ص216-217، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، 1377. | ||
4. روح‌بخشان، ع، دانشنامه زبان و ادب | 4. روح‌بخشان، ع، دانشنامه زبان و ادب فارسی، ج1، ص375. | ||
5. ياحقى، محمدجعفر، همان، ج2، ص180. | 5. ياحقى، محمدجعفر، همان، ج2، ص180. | ||