جبایی، محمد بن عبدالوهاب: تفاوت میان نسخه‌ها

ربع سوم سده 3ق، دوره اوج گرفتن استادى ابوعلى بود، اما ديگر بصره اهميت خود را در عرصه فرهنگ از دست داده بود. شهر بصره كه از فتنه‌هاى مكرر در اواسط سده 3ق رنج مى‌برد، در فاصله سال‌هاى 255 - 270ق، تحت سلطه زنگيان بود و در جريان استيلاى آنان بر منطقه، به ويرانه‌اى مبدل شد. به همين سبب بود كه ابوعلى، زمانى كه براى به دست گرفتن پيشوايى مكتب بصرى معتزله پس از استادش شحام راهى جنوب شد، ترجيح داد به موطن خود، خوزستان بازگردد و مركزيت محافل بصرى را در آنجا استوار سازد. در همين راستاست كه وى در اوايل ربع چهارم - به تخمين در 276ق - از بغداد راهى خوزستان شد و در عسكر مكرم، در نزدیک ى اهواز اقامت گزيد. از آن پس، در همان جا به تعليم پرداخت و جز در مسافرت‌هايى كوتاه، از آن شهر دورى نگزيد. از جمله سفرها، بايد به حضور وى در سوق الأهواز (محل كنونى اهواز) ياد كرد كه در جريان آن، ملاقات‌ها و مناظره‌هايى با حارث بن على وراق، متكلم معتزلى خراسان داشته است. از ظاهر عبارت [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] برمى‌آيد، سفرهايى كوتاه به بصره و بغداد - كه به آنها اشاره كرده و در خلال آنها مناظراتى داشته است - مربوط به همين دوره اقامت وى در عسكر مكرم بوده باشد. ظاهراً ازدواج ابوعلى نيز در همين زمان انتقال به خوزستان صورت گرفته است؛ زيرا مى‌دانيم كه ابوهاشم، فرزند وى در 277ق، تولد يافته است.