۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا== ' به '== گزارش محتوا== ') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''''نقد الأصول الفقهية'''''، از اوّلين آثار [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فيض كاشانى]] است كه در سال 1034ق در يك مجلد و به زبان عربى تأليف شده است. اين اثر مشتمل بر خلاصه مباحث اصول فقه است و فيض يك دوره اصول فقه را با بيان نظرات و آراء مختلف و استدلال بر رأى خود آورده است. | |||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
اگر چه نقد الاصول شباهت‌هاى زيادى به كتاب معالم‌الاصول دارد، لكن وجوه افتراق آن با اين كتاب نيز متعدّد است. برخى وجوه افتراق چنين است: | اگر چه نقد الاصول شباهت‌هاى زيادى به كتاب معالم‌الاصول دارد، لكن وجوه افتراق آن با اين كتاب نيز متعدّد است. برخى وجوه افتراق چنين است: | ||
# عناوين و مباحث برخى از اصول از مباحث خاصّ اين كتاب است و در معالم ذكر نشده، همانند: اصل پنج از اصول عموم و خصوص در بيان اين كه فعل در سياق نفى و فعل متعدّى واقع در سياق نفى آيا ظهور در عموم دارد يا خير؟، و اصل هفت از اصول عموم و خصوص در بيان اختلاف در مقتضى، و اصل هفت از اصول ادلّه عقل در وجوب يا عدم وجوب عمل به احتياط. | |||
# در موارد كمى وجوه استدلال فيض بر مختار خود بيشتر از وجوه [[ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین|صاحب معالم]] است، همچون اصل دوم از مباحث القول فى ساير المشتركات در جواز تأخير بيان از وقت حاجت، و اصل چهارم از اصول القول فى التقليد در جواز تقليد مجتهد ميّت، و تحرير مبحث عبادات مكروهه در اجتماع امر و نهى. | |||
# در مواضعى از كتاب، تحقيقات [[ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین|صاحب معالم]] ذكر و در آن خدشه شده است. همچون اصل اوّل از مباحث اجتهاد در مسأله تجزّى اجتهاد، و اصل دهم از القول فى الأوامر و النواهى در جواز تعلق امر و نهى به شىء واحد. | |||
# مباحث مطرح شده در تنبيهات و تذنيبات از تحقيقات خاصّ فيض و تفريعات نيز از ابتكارات وى در اين كتاب مى‌باشد كه در ذيل برخى از مباحث اصول كتاب، مسائل فقهى متفرّع بر آن اصل را بيان و نحوه تطبيق و استنباط آن مسائل را تبيين نموده و حكم آن مسائل فقهى را بر مبناى مختار خود ذكر كرده است و در برخى از تفريعات خصوصاً آنجا كه دو وجه مبنايى در مسأله اصولى وجود داشته به ذكر عبارت «وجهان مبنيان» در حكم آن مسأله بسنده كرده است. | |||
در بررسى و تطبيق كتاب با ديگر كتاب‌هاى تأليف شده در اين علم نيز، برخى از ويژگى‌هاى آن چنين است: | در بررسى و تطبيق كتاب با ديگر كتاب‌هاى تأليف شده در اين علم نيز، برخى از ويژگى‌هاى آن چنين است: | ||
# شروع مباحث اصولى كتاب از بحث ادلّه شرعيّه و اوّلين مطلب آن در «القول فى الكتاب» است كه اين شروع علاوه بر جنبه تيمّن و تبرّك شروع مباحث اصولى با بحث پيرامون قرآن مجيد، شروع مباحث اصولى با مطلبى ملموس و مأنوس است. و اين شروع، آن مشقّت تطبيق ذهنى مباحث الفاظ را كه غالباً شروع ديگر كتاب‌هاى اصولى با آن بوده در بر ندارد. بنابراين شروع فيض در اين كتاب از حسن بيشترى برخوردار است. | |||
# رعايت اختصار از ويژگى‌هاى اين كتاب، است؛ يعنى پس از ذكر خلاصه‌اى از هر مبحث با اشاره به نظرات مختلف و بيان نظريه مختار، استدلال مؤلف بر مختار خود به اختصار ذكر شده و خلاصه‌اى از احتجاج قائلين ديگر اقوال و پاسخ به آنان بيان شده است. البته مؤلّف ضمن رعايت اختصار مطالب كتاب، سعى نموده از جامعيّت آن كاسته نشود؛ يعنى نظرات مختلف اصوليين پيرامون هر مبحث را ذكر نموده است. لكن به لحاظ رعايت اختصار در بيشتر موارد اشاره‌اى به نام مخالف يا مخالفين نكرده، و ذكر اختلاف در مسأله را با عنوان «اختلفوا على قولين يا على وجوه» آورده، و قول مختار خود را در ميان اقوال اختلافى با عنوان «ثالثها يا رابعها»؛ مثلاً بيان و خود اين نظريه را اختيار كرده، و احتجاج مخالفين را با عنوان «قالوا» آورده است. | |||
# دربر داشتن فروعات فقهى مترتّب بر مسائل اصولى و تطبيق آن فروعات بر اين قواعد اصولى و بيان احكام آن از ديگر ويژگى‌هاى كتاب است. | |||
== وضعيت== | == وضعيت== | ||
| خط ۶۲: | خط ۵۴: | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||