شرح حكمة العين: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۴۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۱۸
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'زاهدي، جعفر' به 'زاهدی، جعفر')
(لینک درون متنی)
خط ۲۸: خط ۲۸:
}}  
}}  


'''شرح حكمة العين'''، مجموعه شرح و حواشی شمس‎الدین محمد بن مبارک‎شاه بخاری (معروف به میرک بخاری)، به زبان عربی بر حكمة العين نجم‎الدین علی بن عمر کاتبی قزوینی (معروف به کاتبی و دبیران) به همان زبان است، که به تصحیح جعفر زاهدی رسیده و همو بر آن مقدمه‎ای به زبان پارسی نوشته است. این کتاب حاوی مباحث الهیات و طبیعیات در فلسفه است.
'''شرح حكمة العين'''، مجموعه شرح و حواشی [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|شمس‎الدین محمد بن مبارک‎شاه بخاری]] (معروف به [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|میرک بخاری]])، به زبان عربی بر حكمة العين [[کاتبی قزوینی، علی بن عمر|نجم‎الدین علی بن عمر کاتبی قزوینی]] (معروف به کاتبی و دبیران) به همان زبان است، که به تصحیح [[زاهدی، جعفر|جعفر زاهدی]] رسیده و همو بر آن مقدمه‎ای به زبان پارسی نوشته است. این کتاب حاوی مباحث الهیات و طبیعیات در فلسفه است.
 
«شمس‎الدین محمد بن مبارک‎شاه هروى که از علماى نامى و حکماى اسلامى اواخر قرن هشتم هجرى بوده (زیرا میر سید شریف جرجانى متوفاى 816 هجرى بر شرح وى حاشیه نگاشته و خلف ارجمندش به نام احمد بن محمد بن مبارک‎شاه بخارى که پس از فوت پدر کرسى تدریس داشته، در سال 862 وفات یافته است)، شرح حاضر را بر کتاب حكمة العين آمیخته با متن نوشته و به متابعت مصنف در بیشتر موارد از نظریات [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] پیروى نموده و از او به‎عنوان «امام فخرالدین» یاد کرده و در مباحث بسیارى از کتاب المنصص في شرح الملخص و المفصل في شرح المحصل استفاده نموده، افکار مصنف آن دو کتاب ([[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]) و شارح آنها ([[کاتبی قزوینی، علی بن عمر|کاتبى قزوینى]]) را ستوده است.
 
[[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|میرک بخارى]] تمام حواشى قطب‎الدین شیرازى را در طى مسائل کتاب خویش آورده و در بعضى مباحث بر وى انتقاداتى نموده و بیشتر از یک‎صدوپنجاه موضع نام حواشي القطبية را و در چند مورد نام [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (الفاضل الشارح) را یاد کرده است.


«شمس‎الدین محمد بن مبارک‎شاه هروى که از علماى نامى و حکماى اسلامى اواخر قرن هشتم هجرى بوده (زیرا میر سید شریف جرجانى متوفاى 816 هجرى بر شرح وى حاشیه نگاشته و خلف ارجمندش به نام احمد بن محمد بن مبارک‎شاه بخارى که پس از فوت پدر کرسى تدریس داشته، در سال 862 وفات یافته است)، شرح حاضر را بر کتاب حكمة العين آمیخته با متن نوشته و به متابعت مصنف در بیشتر موارد از نظریات فخر رازى پیروى نموده و از او به‎عنوان «امام فخرالدین» یاد کرده و در مباحث بسیارى از کتاب المنصص في شرح الملخص و المفصل في شرح المحصل استفاده نموده، افکار مصنف آن دو کتاب (فخر رازى) و شارح آنها (کاتبى قزوینى) را ستوده است.
میرک بخارى تمام حواشى قطب‎الدین شیرازى را در طى مسائل کتاب خویش آورده و در بعضى مباحث بر وى انتقاداتى نموده و بیشتر از یک‎صدوپنجاه موضع نام حواشي القطبية را و در چند مورد نام علامه حلى (الفاضل الشارح) را یاد کرده است.
این شرح پیوسته مورد علاقه و توجه مدرسین و محصلین بوده و همیشه در حوزه‎هاى علمى از کتب درسى متداول بشمار مى‎آمد؛ چنان‎که نسخه‎هاى خطى آن فراوان و بیش از بیست حاشیه بر آن نگاشته‎اند.  
این شرح پیوسته مورد علاقه و توجه مدرسین و محصلین بوده و همیشه در حوزه‎هاى علمى از کتب درسى متداول بشمار مى‎آمد؛ چنان‎که نسخه‎هاى خطى آن فراوان و بیش از بیست حاشیه بر آن نگاشته‎اند.  
این کتاب در دو بخش (طبیعیات، الهیات) با حاشیه میر سید شریف جرجانى و حاشیه مولى میرزا جان باغنوى در قازان به سال 1321 و 1322ق، چاپ شده است. شمس‎الدین محمد بن مبارک‎شاه در موارد متعددى بر شرح خود حاشیه نوشته و در بیشتر نسخه‎هاى خطى آن حاشیه (منه) دیده می‎شود»<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص14-15</ref>.


در کتابخانه آستان قدس رضوی هفت نسخه از شرح میرک بخاری بر حكمه العين کاتبی قزوینی موجود است که هرکدام به‎نوعی ناقص هستند<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>؛ البته در همین کتابخانه نسخه کاملی به شماره 790 وجود دارد که محتوای هر دو قسمت را دارد و ظاهرا در اوایل قرن نهم هجری تحریر شده و در مقاله سوم (فلکیات) صورت‎های هیوی با شنگرف ترسیم گردیده و مصحح کتاب (جعفر زاهدی)، به‎خاطر ترجیح آن از لحاظ قدمت و صحت بر دیگر نسخه‎ها، آن را اصل در تصحیح و مقابله قرار داده و با علامت اختصاری «ضاد» به آن اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.
این کتاب در دو بخش (طبیعیات، الهیات) با حاشیه [[جرجانی، علی بن محمد|میر سید شریف جرجانى]] و حاشیه مولى میرزا جان باغنوى در قازان به سال 1321 و 1322ق، چاپ شده است. [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|شمس‎الدین محمد بن مبارک‎شاه]] در موارد متعددى بر شرح خود حاشیه نوشته و در بیشتر نسخه‎هاى خطى آن حاشیه (منه) دیده می‎شود»<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص14-15</ref>.
 
در کتابخانه آستان قدس رضوی هفت نسخه از شرح [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|میرک بخاری]] بر حكمه العين [[کاتبی قزوینی، علی بن عمر|کاتبی قزوینی]] موجود است که هرکدام به‎نوعی ناقص هستند<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>؛ البته در همین کتابخانه نسخه کاملی به شماره 790 وجود دارد که محتوای هر دو قسمت را دارد و ظاهرا در اوایل قرن نهم هجری تحریر شده و در مقاله سوم (فلکیات) صورت‎های هیوی با شنگرف ترسیم گردیده و مصحح کتاب ([[زاهدی، جعفر|جعفر زاهدی]])، به‎خاطر ترجیح آن از لحاظ قدمت و صحت بر دیگر نسخه‎ها، آن را اصل در تصحیح و مقابله قرار داده و با علامت اختصاری «ضاد» به آن اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.


==پانویس==
==پانویس==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش