دعاهای قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۱: خط ۳۱:
برخى از نكات جالب و آموزنده اين اثر عبارت است از:
برخى از نكات جالب و آموزنده اين اثر عبارت است از:


#نويسنده در مقدمه‌اش - كه مشخصات نگارش آن معلوم نشده - يادآور شده است:
#نويسنده در مقدمه‌اش - كه مشخصات نگارش آن معلوم نشده - يادآور شده است:{{شعر}}
 
#:{{ب|''در كوير سينه‌ام، چشمه‌هاى «ربّنا» ست''|2=''بر لبم شكوفه «آتِ ما وَعَدتنا» ست''}}
{{شعر}}
#:{{ب|''بند بند هستى‌ام، ترجمان اين دعاست''|2='' «لانُزِغْ قُلوبَنا بعدَ اذْ هَدَيْتَنا»»''}}{{پایان شعر}}
{{ب|''در كوير سينه‌ام، چشمه‌هاى «ربّنا» ست''|2=''بر لبم شكوفه «آتِ ما وَعَدتنا» ست''}}
#:... دعا، زبان عشق و نياز بنده به درگاه خداى بى‌نياز است. گرايش به دعا و نيايش و اظهار تواضع و نياز در پيشگاه يك قدرت برتر و سرنوشت‌ساز، در نهاد و فطرت انسان نهفته است. به‌عبارت‌ديگر، روى آوردن به معبود و انجام نيايش، پاسخ انسان به ندا و خواستِ فطرى و درونى خويش است..{{شعر}}
{{ب|''بند بند هستى‌ام، ترجمان اين دعاست''|2='' «لانُزِغْ قُلوبَنا بعدَ اذْ هَدَيْتَنا»»''}}
#:{{ب|''برداشته‌ام دو دست از بهر دعا''|2=''اى شاه دو عالم بنگر سوى گدا''}}
{{پایان شعر}}
#:{{ب|''دادى به من اذنِ ذكر نامت از لطف''|2=''ورنه تو كجا و من بى‌رتبه كجا''}}{{پایان شعر}}
 
#:... اين مسئله مهمى است كه بدانيم از خدا چه بخواهيم؟ هركس به اندازه معرفت و به‌تناسب شناخت و شعور خويش، حاجت مى‌طلبد... ازاين‌رو تأكيد شده است كه انسان، «دعاهاى مأثور» را كه از زبان اولياى الهى بيان شده‌اند، بخواند؛ زيرا متعالى‌ترين و مفيدترين حاجت‌ها، در دعاهاى معصومين(ع) آمده است...{{شعر}}
... دعا، زبان عشق و نياز بنده به درگاه خداى بى‌نياز است. گرايش به دعا و نيايش و اظهار تواضع و نياز در پيشگاه يك قدرت برتر و سرنوشت‌ساز، در نهاد و فطرت انسان نهفته است. به‌عبارت‌ديگر، روى آوردن به معبود و انجام نيايش، پاسخ انسان به ندا و خواستِ فطرى و درونى خويش است...
#:{{ب|''يا رب! چو بخوانى‌ام «سَمِعْنا» گويم''|2='' فرمان تو را به‌جان «أَطعْنا» گويم''}}
 
#:{{ب|''بر من تو به فضل اگر «غَفَرنا» گويى''|2='' من آيم و «ربّنا ظَلمنا» گويم''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: مقدمه كتاب، ص9-17</ref>
{{شعر}}
#''' «رَبَّنا إنَّنا آمَنّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النّارِ» '''<ref>آل عمران: 16</ref>؛ «پروردگارا! به‌يقين ما ايمان آورديم، پس گناهان ما را ببخشاى و ما را از عذاب آتش [دوزخ] نگه دار». به فرموده قرآن، اين دعا گفته و خواسته انسان‌هاى خداترس، باايمان و نيكوكارى است كه از پروردگارشان بهشت و نجات از دوزخ را مى‌طلبند. در آيه‌هاى پيشين، از دنياطلبى و علاقه به زر و زيورهاى فانى دنيوى كه در دل بيشتر مردم راه مى‌يابد، سخن گفته شده و جلوه‌هاى دل‌فريب دنيا، ناپايدار بشمار آمده است و براى اهل تقوا، نعمت‌هاى ابدى بهشت و حوريان بهشتى و رضوان الهى، پاداشى براى اهل تقوا عنوان شده است. آن‌گاه مى‌فرمايد: «خداوند به بندگانى كه چنين خواسته‌اى دارند [آمرزش و نجات از آتش] بينا و آگاه است». در آيه بعدى هم، ويژگى‌هاى ديگرى از اين بهشتيان، از جمله: صبر، صداقت، قنوت، انفاق و استغفار در سپيده‌دمان را برمى‌شمارد.
{{ب|''برداشته‌ام دو دست از بهر دعا''|2=''اى شاه دو عالم بنگر سوى گدا''}}
#:خواسته‌هاى اين آيه عبارت است از: 1. آمرزش گناهان؛ 2. نجات يافتن از آتش. خداوند، آمرزنده است؛ پس آمرزش گناهان را هم بايد از او خواست. خداوند، مالك روز جزاست و حساب و كتاب بندگان و داورى روز قيامت، بر عهده خود اوست و دوزخ را هم براى عقاب كافران و ستمگران و گنهكاران آفريده است؛ پس اگر رحمت او دستگير ما نشود و گناهان آمرزيده نگردند، گرفتار دوزخ خواهيم شد؛ پس، عالى‌ترين خواسته را از او مى‌خواهيم كه «آمرزش» و رهايى از جهنّم است..<ref>ر.ک: متن كتاب، ص30-31</ref>
{{ب|''دادى به من اذنِ ذكر نامت از لطف''|2=''ورنه تو كجا و من بى‌رتبه كجا''}}
#''' «رَبِّ اشْرَحْ لي صَدْري وَ يَسِّرْ لي أمْري وَ احْلُلْ عُقْدَة مِنْ لِساني يَفْقَهُوا قَوْلي» '''<ref>طه: 25-28</ref>؛ «پروردگارا! سينه‌ام را گشاده گردان و كارم را آسان ساز و گِرهِ از زبانم بگشاى، تا سخن مرا بفهمند». خداوند، حضرت موسى و هارون را مأمور كرد كه نزد فرعون بروند و او را به يكتاپرستى دعوت كنند... دعايى كه در اين آيه‌ها آمده، از زبان حضرت موسى(ع) است. آنچه او خواسته است، عبارت است از: «شرح صدر»، «آسانى امور»، «زبان گويا و فصيح». شرح صدر، به معناى داشتن قوت قلب و ظرفيت و تحمّل بسيار براى شنيدن حرف‌هاى ديگران يا برخوردهاى نامناسب يا مصائب و سختى‌هاست و از ضرورت‌هاى مهم براى رهبران و مصلحان است. خداوند به پيامبر اكرم(ص) نيز، اين موهبت را عطا كرده بود: ''' «أ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ» ''' (شرح: 1). موساى كليم مى‌دانست كه در راه رسالت خويش و دعوت فرعونيان، با سختى‌هايى روبه‌رو خواهد شد؛ ازاين‌رو، درخواست شرح صدر از خدا كرد و نيز از خداوند خواست تا كار او را آسان سازد و مشكلات را از سر راهش بردارد و... بايد از خدا خواست تا در برابر سختى‌ها، مخالفت‌ها و كارشكنى‌ها، به انسان طاقت و تحمّل و ظرفيت بدهد و خودش با هموارسازى راه دعوت به حق، مشكل‌ها را از سر راه بردارد و اسباب و وسايل پيروزى و موفقيت را فراهم كند. خدا اگر بخواهد، امور را بر بنده‌اش آسان مى‌كند..<ref>ر.ک: همان، ص65-67</ref>
{{پایان شعر}}
#دعا در حق ديگران: ''' «رَبِّ اغْفِرْ لي وَ لِوالِدَي وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِي مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ لا تَزِدِ الظّالِمينَ إلّا تَبارًا» '''<ref>نوح: 28</ref>؛ «پروردگارا! مرا بيامرز و پدر و مادرم و هر مؤمنى كه به خانه من وارد شود و همه مردان و زنان باايمان را بيامرز و ستمگران را جز هلاكت و نابودى ميفزاى». حضرت نوح(ع)، يكى از پيامبران اولوالعزم بود كه عمرى بسيار طولانى داشت و تلاش بسيارى در راه هدايت قوم خود كرد؛ هرچند آن مردم لجوج، با او دشمنى كردند و جز تعدادى اندك، كسى دعوت او را نپذيرفت و خداپرست نشد. او هم به فرمان الهى، كشتى بزرگى ساخت و در پى نفرين او، همه جا را آب فراگرفت و كافران هلاك شدند و مؤمنان نجات يافتند. داستان طوفان نوح و كشتى نجات‌بخش او معروف است و در چندين آيه قرآن كريم، آمده است. در سوره نوح، هم نفرين‌هاى حضرت نوح(ع) بيان شده است<ref>آيه‌هاى 21 تا 26</ref>و هم، دعاهاى او در حق بندگان شايسته و باايمان. در اين آيه، حضرت، هم خواستار آمرزش خود، پدر و مادرش و مؤمنان ديگر شده است و هم ريشه‌كن شدن و زيان براى ستمگران را از خداوند خواسته است<ref>ر.ک: همان، ص92-93</ref>
 
 
... اين مسئله مهمى است كه بدانيم از خدا چه بخواهيم؟ هركس به اندازه معرفت و به‌تناسب شناخت و شعور خويش، حاجت مى‌طلبد... ازاين‌رو تأكيد شده است كه انسان، «دعاهاى مأثور» را كه از زبان اولياى الهى بيان شده‌اند، بخواند؛ زيرا متعالى‌ترين و مفيدترين حاجت‌ها، در دعاهاى معصومين(ع) آمده است...
 
{{شعر}}
{{ب|''يا رب! چو بخوانى‌ام «سَمِعْنا» گويم''|2='' فرمان تو را به‌جان «أَطعْنا» گويم''}}
{{ب|''بر من تو به فضل اگر «غَفَرنا» گويى''|2='' من آيم و «ربّنا ظَلمنا» گويم''}}
{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: مقدمه كتاب، ص9-17</ref>
 
2. ''' «رَبَّنا إنَّنا آمَنّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النّارِ» '''<ref>آل عمران: 16</ref>؛ «پروردگارا! به‌يقين ما ايمان آورديم، پس گناهان ما را ببخشاى و ما را از عذاب آتش [دوزخ] نگه دار». به فرموده قرآن، اين دعا گفته و خواسته انسان‌هاى خداترس، باايمان و نيكوكارى است كه از پروردگارشان بهشت و نجات از دوزخ را مى‌طلبند. در آيه‌هاى پيشين، از دنياطلبى و علاقه به زر و زيورهاى فانى دنيوى كه در دل بيشتر مردم راه مى‌يابد، سخن گفته شده و جلوه‌هاى دل‌فريب دنيا، ناپايدار بشمار آمده است و براى اهل تقوا، نعمت‌هاى ابدى بهشت و حوريان بهشتى و رضوان الهى، پاداشى براى اهل تقوا عنوان شده است. آن‌گاه مى‌فرمايد: «خداوند به بندگانى كه چنين خواسته‌اى دارند [آمرزش و نجات از آتش] بينا و آگاه است». در آيه بعدى هم، ويژگى‌هاى ديگرى از اين بهشتيان، از جمله: صبر، صداقت، قنوت، انفاق و استغفار در سپيده‌دمان را برمى‌شمارد.
 
خواسته‌هاى اين آيه عبارت است از: 1. آمرزش گناهان؛ 2. نجات يافتن از آتش. خداوند، آمرزنده است؛ پس آمرزش گناهان را هم بايد از او خواست. خداوند، مالك روز جزاست و حساب و كتاب بندگان و داورى روز قيامت، بر عهده خود اوست و دوزخ را هم براى عقاب كافران و ستمگران و گنهكاران آفريده است؛ پس اگر رحمت او دستگير ما نشود و گناهان آمرزيده نگردند، گرفتار دوزخ خواهيم شد؛ پس، عالى‌ترين خواسته را از او مى‌خواهيم كه «آمرزش» و رهايى از جهنّم است..<ref>ر.ک: متن كتاب، ص30-31</ref>
 
3. ''' «رَبِّ اشْرَحْ لي صَدْري وَ يَسِّرْ لي أمْري وَ احْلُلْ عُقْدَة مِنْ لِساني يَفْقَهُوا قَوْلي» '''<ref>طه: 25-28</ref>؛ «پروردگارا! سينه‌ام را گشاده گردان و كارم را آسان ساز و گِرهِ از زبانم بگشاى، تا سخن مرا بفهمند». خداوند، حضرت موسى و هارون را مأمور كرد كه نزد فرعون بروند و او را به يكتاپرستى دعوت كنند... دعايى كه در اين آيه‌ها آمده، از زبان حضرت موسى(ع) است. آنچه او خواسته است، عبارت است از: «شرح صدر»، «آسانى امور»، «زبان گويا و فصيح». شرح صدر، به معناى داشتن قوت قلب و ظرفيت و تحمّل بسيار براى شنيدن حرف‌هاى ديگران يا برخوردهاى نامناسب يا مصائب و سختى‌هاست و از ضرورت‌هاى مهم براى رهبران و مصلحان است. خداوند به پيامبر اكرم(ص) نيز، اين موهبت را عطا كرده بود: ''' «أ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ» ''' (شرح: 1). موساى كليم مى‌دانست كه در راه رسالت خويش و دعوت فرعونيان، با سختى‌هايى روبه‌رو خواهد شد؛ ازاين‌رو، درخواست شرح صدر از خدا كرد و نيز از خداوند خواست تا كار او را آسان سازد و مشكلات را از سر راهش بردارد و... بايد از خدا خواست تا در برابر سختى‌ها، مخالفت‌ها و كارشكنى‌ها، به انسان طاقت و تحمّل و ظرفيت بدهد و خودش با هموارسازى راه دعوت به حق، مشكل‌ها را از سر راه بردارد و اسباب و وسايل پيروزى و موفقيت را فراهم كند. خدا اگر بخواهد، امور را بر بنده‌اش آسان مى‌كند..<ref>ر.ک: همان، ص65-67</ref>
 
4. دعا در حق ديگران: ''' «رَبِّ اغْفِرْ لي وَ لِوالِدَي وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِي مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ لا تَزِدِ الظّالِمينَ إلّا تَبارًا» '''<ref>نوح: 28</ref>؛ «پروردگارا! مرا بيامرز و پدر و مادرم و هر مؤمنى كه به خانه من وارد شود و همه مردان و زنان باايمان را بيامرز و ستمگران را جز هلاكت و نابودى ميفزاى». حضرت نوح(ع)، يكى از پيامبران اولوالعزم بود كه عمرى بسيار طولانى داشت و تلاش بسيارى در راه هدايت قوم خود كرد؛ هرچند آن مردم لجوج، با او دشمنى كردند و جز تعدادى اندك، كسى دعوت او را نپذيرفت و خداپرست نشد. او هم به فرمان الهى، كشتى بزرگى ساخت و در پى نفرين او، همه جا را آب فراگرفت و كافران هلاك شدند و مؤمنان نجات يافتند. داستان طوفان نوح و كشتى نجات‌بخش او معروف است و در چندين آيه قرآن كريم، آمده است. در سوره نوح، هم نفرين‌هاى حضرت نوح(ع) بيان شده است<ref>آيه‌هاى 21 تا 26</ref>و هم، دعاهاى او در حق بندگان شايسته و باايمان. در اين آيه، حضرت، هم خواستار آمرزش خود، پدر و مادرش و مؤمنان ديگر شده است و هم ريشه‌كن شدن و زيان براى ستمگران را از خداوند خواسته است<ref>ر.ک: همان، ص92-93</ref>


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش