۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') |
جز (جایگزینی متن - '..<ref>' به '.<ref>') |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
'''اللباب في قواعد اللغة و آلات الأدب (النحو و الصرف - البلاغة و العروض - اللغة و المثل)'''، اثر محمدعلی سراج، با تحقیق خیرالدین شمسی پاشا، کتابی است پیرامون علوم نحو و صرف، بلاغت و عروض و لغت و مثل که به زبان عربی نوشته شده است. | '''اللباب في قواعد اللغة و آلات الأدب (النحو و الصرف - البلاغة و العروض - اللغة و المثل)'''، اثر محمدعلی سراج، با تحقیق خیرالدین شمسی پاشا، کتابی است پیرامون علوم نحو و صرف، بلاغت و عروض و لغت و مثل که به زبان عربی نوشته شده است. | ||
نویسنده در مقدمه، انگیزه خویش از تألیف کتاب را نشان دادن همان رسالتی دانسته که هریک از علوم مورد بحث کتاب، آن را برعهده دارند: نحو و صرف که لسان را از خطای در گفتار و قلم را از لغزش در نوشتار نگاه میدارد؛ علوم بلاغی که به فهم اعجاز قرآن کریم رهنمون بوده و ذوق زیباییشناسی در روائع شعر و بدایع نثر را در وجود آدمی بارور میسازد، علوم عروض که یاوری است برای تمییز وزن صحیح شعر از فاسد آن و | نویسنده در مقدمه، انگیزه خویش از تألیف کتاب را نشان دادن همان رسالتی دانسته که هریک از علوم مورد بحث کتاب، آن را برعهده دارند: نحو و صرف که لسان را از خطای در گفتار و قلم را از لغزش در نوشتار نگاه میدارد؛ علوم بلاغی که به فهم اعجاز قرآن کریم رهنمون بوده و ذوق زیباییشناسی در روائع شعر و بدایع نثر را در وجود آدمی بارور میسازد، علوم عروض که یاوری است برای تمییز وزن صحیح شعر از فاسد آن و..<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
پس از آن، بحث از اسم و مباحث مربوط به آن، به میان آمده است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود: جامد و مشتق؛ مجرد و مزید؛ مقصور، منقوص و ممدود؛ مفرد، مثنی و جمع؛ تذکیر و تأنیث؛ نکره و معرفه؛ منصرف و غیر منصرف و معرب و مبنی<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>. | پس از آن، بحث از اسم و مباحث مربوط به آن، به میان آمده است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود: جامد و مشتق؛ مجرد و مزید؛ مقصور، منقوص و ممدود؛ مفرد، مثنی و جمع؛ تذکیر و تأنیث؛ نکره و معرفه؛ منصرف و غیر منصرف و معرب و مبنی<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>. | ||
سپس بحث از حروف و مطالب مربوط به آن مطرح شده است. پایانبخش این قسم، تحت عنوان «تتمه»، مباحثی است، از قبیل: توابع؛ تعجب؛ ابدال و اعلال؛ اختصاص؛ اشتغال؛ تحذیر، اغراء؛ تنازع؛ استغاثه؛ ندبه؛ جملاتی که محلی از اعراب دارند؛ جملاتی که محلی از اعراب ندارند؛ اعراب اسماء شرط جازم؛ اعراب ادوات شرط غیر جارم و | سپس بحث از حروف و مطالب مربوط به آن مطرح شده است. پایانبخش این قسم، تحت عنوان «تتمه»، مباحثی است، از قبیل: توابع؛ تعجب؛ ابدال و اعلال؛ اختصاص؛ اشتغال؛ تحذیر، اغراء؛ تنازع؛ استغاثه؛ ندبه؛ جملاتی که محلی از اعراب دارند؛ جملاتی که محلی از اعراب ندارند؛ اعراب اسماء شرط جازم؛ اعراب ادوات شرط غیر جارم و..<ref>ر.ک: همان، ص114-115</ref>. | ||
قسم دوم، خود در دو بخش سامان یافته است. بخش اول، مربوط به علوم بلاغت بوده و در آن، مباحث سه علم معانی، بیان و بدیع، مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحث این علوم، میتوان به: خبر و انشاء؛ ذکر و حذف؛ تقدیم و تأخیر؛ ایجاز و اطناب؛ تشبیه؛ مجاز؛ کنایه؛ محسنات معنوی شامل (حسن ابتدا، توریه، طباق، مقابله، مبالغه و مراعات نظیر) و همچنین محسنات لفظیه از قبیل: جناس، اقتباس و سجع)، اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>. | قسم دوم، خود در دو بخش سامان یافته است. بخش اول، مربوط به علوم بلاغت بوده و در آن، مباحث سه علم معانی، بیان و بدیع، مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحث این علوم، میتوان به: خبر و انشاء؛ ذکر و حذف؛ تقدیم و تأخیر؛ ایجاز و اطناب؛ تشبیه؛ مجاز؛ کنایه؛ محسنات معنوی شامل (حسن ابتدا، توریه، طباق، مقابله، مبالغه و مراعات نظیر) و همچنین محسنات لفظیه از قبیل: جناس، اقتباس و سجع)، اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
# حروفی که تبدیل میشود، مانند: «نما» و «رما» که اصلشان «نَمَوَ» و «رَمَیَ» میباشد؛ | # حروفی که تبدیل میشود، مانند: «نما» و «رما» که اصلشان «نَمَوَ» و «رَمَیَ» میباشد؛ | ||
# حروفی که زاید واقع میشود، مانند «الف» در «أکلوا» و «شربوا» و «واو» در «عمرو»؛ | # حروفی که زاید واقع میشود، مانند «الف» در «أکلوا» و «شربوا» و «واو» در «عمرو»؛ | ||
# حروفی که کم میگردد، مانند حذف «واو» از «داود»، «طاوس» و | # حروفی که کم میگردد، مانند حذف «واو» از «داود»، «طاوس» و..<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== |
ویرایش