اللباب في قواعد اللغة و آلات الأدب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '..<ref>' به '.<ref>'
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =')
جز (جایگزینی متن - '..<ref>' به '.<ref>')
خط ۲۵: خط ۲۵:
'''اللباب في قواعد اللغة و آلات الأدب (النحو و الصرف - ‎البلاغة و العروض - ‎اللغة و المثل)'''، اثر محمدعلی سراج، با تحقیق خیرالدین شمسی پاشا، کتابی است پیرامون علوم نحو و صرف، بلاغت و عروض و لغت و مثل که به زبان عربی نوشته شده است.
'''اللباب في قواعد اللغة و آلات الأدب (النحو و الصرف - ‎البلاغة و العروض - ‎اللغة و المثل)'''، اثر محمدعلی سراج، با تحقیق خیرالدین شمسی پاشا، کتابی است پیرامون علوم نحو و صرف، بلاغت و عروض و لغت و مثل که به زبان عربی نوشته شده است.


نویسنده در مقدمه، انگیزه خویش از تألیف کتاب را نشان دادن همان رسالتی دانسته که هریک از علوم مورد بحث کتاب، آن را برعهده دارند: نحو و صرف که لسان را از خطای در گفتار و قلم را از لغزش در نوشتار نگاه می‎دارد؛ علوم بلاغی که به فهم اعجاز قرآن کریم رهنمون بوده و ذوق زیبایی‎شناسی در روائع شعر و بدایع نثر را در وجود آدمی بارور می‎سازد، علوم عروض که یاوری است برای تمییز وزن صحیح شعر از فاسد آن و...<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9</ref>.
نویسنده در مقدمه، انگیزه خویش از تألیف کتاب را نشان دادن همان رسالتی دانسته که هریک از علوم مورد بحث کتاب، آن را برعهده دارند: نحو و صرف که لسان را از خطای در گفتار و قلم را از لغزش در نوشتار نگاه می‎دارد؛ علوم بلاغی که به فهم اعجاز قرآن کریم رهنمون بوده و ذوق زیبایی‎شناسی در روائع شعر و بدایع نثر را در وجود آدمی بارور می‎سازد، علوم عروض که یاوری است برای تمییز وزن صحیح شعر از فاسد آن و..<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۱: خط ۴۱:
پس از آن، بحث از اسم و مباحث مربوط به آن، به میان آمده است که از جمله‎ آنها می‎توان به موارد زیر اشاره نمود: جامد و مشتق؛ مجرد و مزید؛ مقصور، منقوص و ممدود؛ مفرد، مثنی و جمع؛ تذکیر و تأنیث؛ نکره و معرفه؛ منصرف و غیر منصرف و معرب و مبنی<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>.
پس از آن، بحث از اسم و مباحث مربوط به آن، به میان آمده است که از جمله‎ آنها می‎توان به موارد زیر اشاره نمود: جامد و مشتق؛ مجرد و مزید؛ مقصور، منقوص و ممدود؛ مفرد، مثنی و جمع؛ تذکیر و تأنیث؛ نکره و معرفه؛ منصرف و غیر منصرف و معرب و مبنی<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>.


سپس بحث از حروف و مطالب مربوط به آن مطرح شده است. پایان‎بخش این قسم، تحت عنوان «تتمه»، مباحثی است، از قبیل: توابع؛ تعجب؛ ابدال و اعلال؛ اختصاص؛ اشتغال؛ تحذیر، اغراء؛ تنازع؛ استغاثه؛ ندبه؛ جملاتی که محلی از اعراب دارند؛ جملاتی که محلی از اعراب ندارند؛ اعراب اسماء شرط جازم؛ اعراب ادوات شرط غیر جارم و...<ref>ر.ک: همان، ص114-115</ref>.
سپس بحث از حروف و مطالب مربوط به آن مطرح شده است. پایان‎بخش این قسم، تحت عنوان «تتمه»، مباحثی است، از قبیل: توابع؛ تعجب؛ ابدال و اعلال؛ اختصاص؛ اشتغال؛ تحذیر، اغراء؛ تنازع؛ استغاثه؛ ندبه؛ جملاتی که محلی از اعراب دارند؛ جملاتی که محلی از اعراب ندارند؛ اعراب اسماء شرط جازم؛ اعراب ادوات شرط غیر جارم و..<ref>ر.ک: همان، ص114-115</ref>.


قسم دوم، خود در دو بخش سامان یافته است. بخش اول، مربوط به علوم بلاغت بوده و در آن، مباحث سه علم معانی، بیان و بدیع، مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحث این علوم، می‎توان به: خبر و انشاء؛ ذکر و حذف؛ تقدیم و تأخیر؛ ایجاز و اطناب؛ تشبیه؛ مجاز؛ کنایه؛ محسنات معنوی شامل (حسن ابتدا، توریه، طباق، مقابله، مبالغه و مراعات نظیر) و همچنین محسنات لفظیه از قبیل: جناس، اقتباس و سجع)، اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>.
قسم دوم، خود در دو بخش سامان یافته است. بخش اول، مربوط به علوم بلاغت بوده و در آن، مباحث سه علم معانی، بیان و بدیع، مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحث این علوم، می‎توان به: خبر و انشاء؛ ذکر و حذف؛ تقدیم و تأخیر؛ ایجاز و اطناب؛ تشبیه؛ مجاز؛ کنایه؛ محسنات معنوی شامل (حسن ابتدا، توریه، طباق، مقابله، مبالغه و مراعات نظیر) و همچنین محسنات لفظیه از قبیل: جناس، اقتباس و سجع)، اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>.
خط ۵۵: خط ۵۵:
# حروفی که تبدیل می‎شود، مانند: «نما» و «رما» که اصلشان «نَمَوَ» و «رَمَیَ» می‎باشد؛
# حروفی که تبدیل می‎شود، مانند: «نما» و «رما» که اصلشان «نَمَوَ» و «رَمَیَ» می‎باشد؛
# حروفی که زاید واقع می‎شود، مانند «الف» در «أکلوا» و «شربوا» و «واو» در «عمرو»؛
# حروفی که زاید واقع می‎شود، مانند «الف» در «أکلوا» و «شربوا» و «واو» در «عمرو»؛
# حروفی که کم می‎گردد، مانند حذف «واو» از «داود»، «طاوس» و...<ref>ر.ک: همان</ref>.
# حروفی که کم می‎گردد، مانند حذف «واو» از «داود»، «طاوس» و..<ref>ر.ک: همان</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش