۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'مثلا ' به 'مثلاً'
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
جز (جایگزینی متن - 'مثلا ' به 'مثلاً') |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
البته همه كلمات فرهنگ چنين مفصّل نيست. قسمت لغوى هميشه هست، ولى به هنگام سخن از محلّى گمنام يا نامعروف طبعا قسمت تاريخى وجود ندارد. در اين موارد قسمت نجومى نيز نيست و مشخصات و محل به‌تقريب معيّن مى‌شود و گاه توضيح كلّى كلمه با يك سطر به سر مى‌رود. | البته همه كلمات فرهنگ چنين مفصّل نيست. قسمت لغوى هميشه هست، ولى به هنگام سخن از محلّى گمنام يا نامعروف طبعا قسمت تاريخى وجود ندارد. در اين موارد قسمت نجومى نيز نيست و مشخصات و محل به‌تقريب معيّن مى‌شود و گاه توضيح كلّى كلمه با يك سطر به سر مى‌رود. | ||
گفتگو از منابع فرهنگ ياقوت ضرورت ندارد. در فصول پيشين مكرّر از آن سخن داشته‌ايم و گفته‌ايم كه وى همه مطالب جغرافيايى را كه طى شش قرن روى هم انبوه شده بود فراهم آورد. باآنكه مؤلّف سليقه لغوى دارد، اما اين كتاب جامع، به جغرافياى لغوى يا توصيفى بس نكرده، شامل جغرافياى نجومى نيز هست و در آن زمينه، از منابعى كه گاه بجا نيست مطالبى به دست مى‌دهد. هونيگمان اين موضوع را در كتاب خويش راجع به هفت اقليم با دقّت كامل روشن كرده و از بعض موارد فرهنگ نيز معلوم مى‌شود؛ | گفتگو از منابع فرهنگ ياقوت ضرورت ندارد. در فصول پيشين مكرّر از آن سخن داشته‌ايم و گفته‌ايم كه وى همه مطالب جغرافيايى را كه طى شش قرن روى هم انبوه شده بود فراهم آورد. باآنكه مؤلّف سليقه لغوى دارد، اما اين كتاب جامع، به جغرافياى لغوى يا توصيفى بس نكرده، شامل جغرافياى نجومى نيز هست و در آن زمينه، از منابعى كه گاه بجا نيست مطالبى به دست مى‌دهد. هونيگمان اين موضوع را در كتاب خويش راجع به هفت اقليم با دقّت كامل روشن كرده و از بعض موارد فرهنگ نيز معلوم مى‌شود؛ مثلاًياقوت از ميان همه زيج‌ها (يعنى جدول‌هاى نجومى) به زيج ابوعون اسحاق بن على توجّه خاص داشته كه براى كارشناس بزرگى چون نالينو شناخته نبوده و شباهت آن را با صورة الأرض خوارزمى از روى قطعات منقول ياقوت اثبات كرده است. از اينجا توان دانست كه ياقوت حتى در اين زمينه كه چندان مورد توجّه وى نبوده منابعى به دسترس داشته كه به ما نرسيده است. | ||
مطالب ياقوت فوق‌العاده متنوّع است و مانند نمايندگان مكتب كلاسيك در عالم اسلام محصور نمانده و نيز مانند نمايندگان مكتب لغوى براى مواضع جزيرة العرب اهمّيّت استثنايى قائل نشده و چنان‌كه ديديم به جهان اسلام و شرق دور به يك شكل توجّه كرده و اين قضيّه درباره اروپاى شرقى و شمالى نيز صادق است. البته مشرق را بهتر از مغرب مى‌شناسد، ولى از ناحيه اخير نيز گاه اطّلاعاتى مى‌دهد كه نمودار وسعت معرفت وى از اوضاع آنجاست. آمارى مدلّل داشته كه ياقوت تنها مؤلّفى است كه قطعاتى از دو كتاب مفقود دو مؤلّف سيسيلى را نگاه داشته: يكى ابوعلى حسن (حدود سال 1050) و ديگرى ابن قطاع (متوفّى به سال 515/1121ق) كه همه اطّلاعات خود را درباره جزيره مذكور از آنها گرفته است. به عكس اين، اطّلاعات وى درباره ايتاليا نوعا خوب نبوده و همين قضيّه چنان‌كه زيبولت گويد درباره كرس، لومباردى، كالابريا، مالت و جز آن صادق است. | مطالب ياقوت فوق‌العاده متنوّع است و مانند نمايندگان مكتب كلاسيك در عالم اسلام محصور نمانده و نيز مانند نمايندگان مكتب لغوى براى مواضع جزيرة العرب اهمّيّت استثنايى قائل نشده و چنان‌كه ديديم به جهان اسلام و شرق دور به يك شكل توجّه كرده و اين قضيّه درباره اروپاى شرقى و شمالى نيز صادق است. البته مشرق را بهتر از مغرب مى‌شناسد، ولى از ناحيه اخير نيز گاه اطّلاعاتى مى‌دهد كه نمودار وسعت معرفت وى از اوضاع آنجاست. آمارى مدلّل داشته كه ياقوت تنها مؤلّفى است كه قطعاتى از دو كتاب مفقود دو مؤلّف سيسيلى را نگاه داشته: يكى ابوعلى حسن (حدود سال 1050) و ديگرى ابن قطاع (متوفّى به سال 515/1121ق) كه همه اطّلاعات خود را درباره جزيره مذكور از آنها گرفته است. به عكس اين، اطّلاعات وى درباره ايتاليا نوعا خوب نبوده و همين قضيّه چنان‌كه زيبولت گويد درباره كرس، لومباردى، كالابريا، مالت و جز آن صادق است. | ||