مؤسسة آل‌ البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مثلا ' به 'مثلاً'
جز (جایگزینی متن - '؛م' به '؛ م')
جز (جایگزینی متن - 'مثلا ' به 'مثلاً')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۷: خط ۴۷:
# گروه بازخوانی و تقطیع نص: بعد از انتخاب نسخه‌ها و عکس نسخه‌های بـهتر، نـسخهء موردنظر نزد‌ یکی از فاضل‌ترین و آگاه‌ترین شخص به لغت عربی، قرائت‌ می‌شود و گروه با بهره‌برداری از علائم‌ نگارشی مانند:فاصله، نقطه گذاری، علامت‌ تعجب،اسـتفهام،اسـتنکار و جمله‌های‌ معترضه و اشاره به آیـات و روایـات،به‌ تقطیع‌‌ متن و ویراستاری صوری آن،نسخه را برای‌ مقابله،تصحیح و گزینش متنی استوار آماده‌ می‌سازد.
# گروه بازخوانی و تقطیع نص: بعد از انتخاب نسخه‌ها و عکس نسخه‌های بـهتر، نـسخهء موردنظر نزد‌ یکی از فاضل‌ترین و آگاه‌ترین شخص به لغت عربی، قرائت‌ می‌شود و گروه با بهره‌برداری از علائم‌ نگارشی مانند:فاصله، نقطه گذاری، علامت‌ تعجب،اسـتفهام،اسـتنکار و جمله‌های‌ معترضه و اشاره به آیـات و روایـات،به‌ تقطیع‌‌ متن و ویراستاری صوری آن،نسخه را برای‌ مقابله،تصحیح و گزینش متنی استوار آماده‌ می‌سازد.
# گروه استنساخ: پس از اینکه تقطیع‌ نص و توزیع فقرات آن تمام شد،نـسخه مـورد نظر به‌ حروفچین‌ داده مـی‌شود تـا با دستگاههای مجهز حروفچینی،نسخه‌ای‌ جدید و حروفچینی شده را استنساخ نماید و برای دقت در این کار،نسخهء حروفچینی‌ شده با اصل نسخه،مطابقت داده شده و مقابله‌ می‌گردد‌ تا خطا و اغلاط آن اصلاح‌ شود و نـسخه‌ای سـالم و دور از اشتباه و خطا در اختیار محقق قرار گیرد.
# گروه استنساخ: پس از اینکه تقطیع‌ نص و توزیع فقرات آن تمام شد،نـسخه مـورد نظر به‌ حروفچین‌ داده مـی‌شود تـا با دستگاههای مجهز حروفچینی،نسخه‌ای‌ جدید و حروفچینی شده را استنساخ نماید و برای دقت در این کار،نسخهء حروفچینی‌ شده با اصل نسخه،مطابقت داده شده و مقابله‌ می‌گردد‌ تا خطا و اغلاط آن اصلاح‌ شود و نـسخه‌ای سـالم و دور از اشتباه و خطا در اختیار محقق قرار گیرد.
# گروه مقابله نسخه‌ها: در این مرحله، گروه مقابله،نسخهء حروفچینی و تصحیح‌ شده‌ را‌ با‌ دیگر نسخه‌های خطی مقابله‌ می‌کنند‌ و موارد‌ اختلافی‌ بین نسخه‌ها در برگه‌ای جداگانه کـه هـمراه نسخهء حـروفچینی‌ شده است،ثبت می‌گردد و برای هریک از نسخه‌ها،به تناسب نسخهء گرفته‌ شده‌ از‌ مراکز و کتابخانه‌ها رمزی تعیین مـی‌شود مثلا برای نسخه‌ای‌ که‌ از کتابخانهء مجلس شورای‌ اسلامی،گرفته شده،رمـز«م»و بـرای‌ کـتابخانهء آستان قدس رضوی،رمز«ق» انتخاب می‌شود و همچنین سایر نسخه‌ها‌.
# گروه مقابله نسخه‌ها: در این مرحله، گروه مقابله،نسخهء حروفچینی و تصحیح‌ شده‌ را‌ با‌ دیگر نسخه‌های خطی مقابله‌ می‌کنند‌ و موارد‌ اختلافی‌ بین نسخه‌ها در برگه‌ای جداگانه کـه هـمراه نسخهء حـروفچینی‌ شده است،ثبت می‌گردد و برای هریک از نسخه‌ها،به تناسب نسخهء گرفته‌ شده‌ از‌ مراکز و کتابخانه‌ها رمزی تعیین مـی‌شود مثلاًبرای نسخه‌ای‌ که‌ از کتابخانهء مجلس شورای‌ اسلامی،گرفته شده،رمـز«م»و بـرای‌ کـتابخانهء آستان قدس رضوی،رمز«ق» انتخاب می‌شود و همچنین سایر نسخه‌ها‌.
# گروه استخراج آیات و احادیث‌: این‌‌ گـروه خود دارای بخشهایی جداگانه بدین‌ شرح است:
# گروه استخراج آیات و احادیث‌: این‌‌ گـروه خود دارای بخشهایی جداگانه بدین‌ شرح است:
#:الف.بخش استخراج آیات:این بخش‌ کوشش مـی‌کند‌ با‌ دقت‌،تمامی آیـاتی کـه در متن و نصّ مورد تحقیق به صراحت و یا به‌‌ اشاره‌ آمده‌ است،بازیابی و شناسایی گردد و با نشانی کامل و دقیق ثبت شود.
#:الف.بخش استخراج آیات:این بخش‌ کوشش مـی‌کند‌ با‌ دقت‌،تمامی آیـاتی کـه در متن و نصّ مورد تحقیق به صراحت و یا به‌‌ اشاره‌ آمده‌ است،بازیابی و شناسایی گردد و با نشانی کامل و دقیق ثبت شود.
خط ۵۴: خط ۵۴:
# گروه استخراج اقوال فقهی: که‌ خود‌ به‌‌ دو بخش تقسیم می‌گردد:
# گروه استخراج اقوال فقهی: که‌ خود‌ به‌‌ دو بخش تقسیم می‌گردد:
#:الف.بخش استخراج اقوال فقهی‌ عالمان شیعی:در این بخش اقدام‌ به‌‌ استخراج‌ اقوال نقل شـده در مـصادر و منابع‌ فقهی و جز آن‌که به عالمان امامیه‌ تعلق‌‌ دارد،می‌شود،خواه نقل قول مستقیم باشد و یا از آنان نقل شده باشد که دارای بابی‌‌ بزرگ‌ و گسترده است و شامل مسائلی چون: شهرت،اجـماع،مـسائل اخـتلافی و غیر آنها می‌گردد‌.همچنین‌ اقـوالی کـه بـه صورت: ذهب الیه بعض‌، قال‌ به‌ جماعة،احتمله‌ آخرون،تردّد او توقف او‌ تأمّل‌ فیه طائفة و مانند اینها آمده است،نیز شناسایی و اسـتخراج مـی‌شود.
#:الف.بخش استخراج اقوال فقهی‌ عالمان شیعی:در این بخش اقدام‌ به‌‌ استخراج‌ اقوال نقل شـده در مـصادر و منابع‌ فقهی و جز آن‌که به عالمان امامیه‌ تعلق‌‌ دارد،می‌شود،خواه نقل قول مستقیم باشد و یا از آنان نقل شده باشد که دارای بابی‌‌ بزرگ‌ و گسترده است و شامل مسائلی چون: شهرت،اجـماع،مـسائل اخـتلافی و غیر آنها می‌گردد‌.همچنین‌ اقـوالی کـه بـه صورت: ذهب الیه بعض‌، قال‌ به‌ جماعة،احتمله‌ آخرون،تردّد او توقف او‌ تأمّل‌ فیه طائفة و مانند اینها آمده است،نیز شناسایی و اسـتخراج مـی‌شود.
#:ب.بـخش استخراج اقوال‌ فقهی‌ عالمان‌ اهل سنت:در این‌ بـخش‌،هـمهء مراحلی‌ که‌‌ در‌ بخش پیشین ذکر شد،اجرا می‌شود‌،با‌ این تفاوت که در منابع اهل سنت جستجو صورت می‌گیرد،البـته بـا‌ مـراعات‌ و دقت‌ کامل در ارجاع اقوال استخراج‌ شده به منابع‌ و مصادر‌ اصـلی‌ و به حسب مذاهب عالمانی‌ که‌ اقوالشان‌ استخراج می‌گردد،مثلا از فقه‌ شافعی:به کتاب الأمّ شافعی؛ مختصر مزنی؛ مـهذب‌ فـیروز‌ آبـادی؛و فتح العزیز رافعی و...و از‌ فقه‌ حنفی‌ به:مشکل الآثار‌ طحاوی‌؛احکام القـرآن جـصّاص؛ مبسوط‌ سرخسی‌؛هدایه و شرح هدایهء مرغینانی و جامع الصغیر شیبانی و از فقه مالکی:به‌ الموطأ مالک؛احکام‌ القـرآن‌ قـرطبی و ابـن‌ عربی؛الفتاوی و بدایة المجتهد‌ ابن‌ رشد و از‌ فقه‌ حنبلی‌:به احکام النساء احـمد‌ بـن‌ حـنبل؛المغنی ابن قدامه،الاحکام‌ السلطانیه ابویعلی،الفتاوی الکبری ابن‌ تیمیه و از فقه ظاهری‌:به‌ المـحلی ابـن حـزم و جز اینها ارجاع‌ می‌گردد‌.
#:ب.بـخش استخراج اقوال‌ فقهی‌ عالمان‌ اهل سنت:در این‌ بـخش‌،هـمهء مراحلی‌ که‌‌ در‌ بخش پیشین ذکر شد،اجرا می‌شود‌،با‌ این تفاوت که در منابع اهل سنت جستجو صورت می‌گیرد،البـته بـا‌ مـراعات‌ و دقت‌ کامل در ارجاع اقوال استخراج‌ شده به منابع‌ و مصادر‌ اصـلی‌ و به حسب مذاهب عالمانی‌ که‌ اقوالشان‌ استخراج می‌گردد،مثلاًاز فقه‌ شافعی:به کتاب الأمّ شافعی؛ مختصر مزنی؛ مـهذب‌ فـیروز‌ آبـادی؛و فتح العزیز رافعی و...و از‌ فقه‌ حنفی‌ به:مشکل الآثار‌ طحاوی‌؛احکام القـرآن جـصّاص؛ مبسوط‌ سرخسی‌؛هدایه و شرح هدایهء مرغینانی و جامع الصغیر شیبانی و از فقه مالکی:به‌ الموطأ مالک؛احکام‌ القـرآن‌ قـرطبی و ابـن‌ عربی؛الفتاوی و بدایة المجتهد‌ ابن‌ رشد و از‌ فقه‌ حنبلی‌:به احکام النساء احـمد‌ بـن‌ حـنبل؛المغنی ابن قدامه،الاحکام‌ السلطانیه ابویعلی،الفتاوی الکبری ابن‌ تیمیه و از فقه ظاهری‌:به‌ المـحلی ابـن حـزم و جز اینها ارجاع‌ می‌گردد‌.
#:اضافه‌ بر‌ این‌ دو مورد،در‌ این‌ دو بخش، اشعار،امثال،لغت و غـیر آن نـیز استخراج و ارجاع داده می‌شود.
#:اضافه‌ بر‌ این‌ دو مورد،در‌ این‌ دو بخش، اشعار،امثال،لغت و غـیر آن نـیز استخراج و ارجاع داده می‌شود.
# گـروه رجال‌شناسی و ضبط اسناد: یکی‌ از مهمترین مسائل کتابها و متون حدیثی، طولانی بودن اسناد آنهاست.با در نـظر گـرفتن عـامل زمان،تعدّد نسّاخ‌،تفاوت‌‌ مالکان نسخه‌ها در حفاظت از آنها و مسائلی‌ از این قبیل،مـعلوم مـی‌شود که امکان‌ تصحیف،تحریف،تبدیل اسامی،کنیه‌ها، القاب و انساب راویان فراوان‌ است‌ که نیازی‌ به اشـاره بـه‌ آنها‌ نیست ولی از آنجا که موضوع‌ ضبط دقیق رجال و اسناد،از وظایف بزرگ و مـهم تـحقیق به شمار می‌رود،مؤسسه اقدام‌ به تـشکیل گـروهی ویـژه‌ از‌ متخصّصان و اهل‌ فن و خبره‌ در‌ علم رجال نـموده کـه کار اساسی آنها،ملاحظهء اختلافات رجالی‌ است که در مرحلهء مقابله،به دست آمـده‌ اسـت.این گروه به ویژه پس از بـررسی دقـیق‌ تراجم و اسـناد،اقـدام‌ بـه‌ ضبط صحیح اسم، کنیه،لقب و نـسب راویـان،با ذکر دلایل قوی، می‌نماید.
# گـروه رجال‌شناسی و ضبط اسناد: یکی‌ از مهمترین مسائل کتابها و متون حدیثی، طولانی بودن اسناد آنهاست.با در نـظر گـرفتن عـامل زمان،تعدّد نسّاخ‌،تفاوت‌‌ مالکان نسخه‌ها در حفاظت از آنها و مسائلی‌ از این قبیل،مـعلوم مـی‌شود که امکان‌ تصحیف،تحریف،تبدیل اسامی،کنیه‌ها، القاب و انساب راویان فراوان‌ است‌ که نیازی‌ به اشـاره بـه‌ آنها‌ نیست ولی از آنجا که موضوع‌ ضبط دقیق رجال و اسناد،از وظایف بزرگ و مـهم تـحقیق به شمار می‌رود،مؤسسه اقدام‌ به تـشکیل گـروهی ویـژه‌ از‌ متخصّصان و اهل‌ فن و خبره‌ در‌ علم رجال نـموده کـه کار اساسی آنها،ملاحظهء اختلافات رجالی‌ است که در مرحلهء مقابله،به دست آمـده‌ اسـت.این گروه به ویژه پس از بـررسی دقـیق‌ تراجم و اسـناد،اقـدام‌ بـه‌ ضبط صحیح اسم، کنیه،لقب و نـسب راویـان،با ذکر دلایل قوی، می‌نماید.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش