۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'كتابها' به 'کتاب‌ها'
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
جز (جایگزینی متن - 'كتابها' به 'کتاب‌ها') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''ترجمة الإتقان في علوم القرآن''' تألیف [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال‌الدين ابوالفضل عبدالرحمن بن ابى‌بكر سيوطى]] (849-911 ق) از بزرگترين علماى جامع علوم نقلى، بويژه قرآن‌شناسى و حديث است كه اجدادش ايرانى بوده‌اند و خودش مصرى است(اهل اسيوط-سيوط).او به كثرت و تنوع تأليف معروف است.آثار او را در رشته‌هاى گوناگون، از رساله‌هاى كوچك چند صفحه‌اى گرفته تا | '''ترجمة الإتقان في علوم القرآن''' تألیف [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال‌الدين ابوالفضل عبدالرحمن بن ابى‌بكر سيوطى]] (849-911 ق) از بزرگترين علماى جامع علوم نقلى، بويژه قرآن‌شناسى و حديث است كه اجدادش ايرانى بوده‌اند و خودش مصرى است(اهل اسيوط-سيوط).او به كثرت و تنوع تأليف معروف است.آثار او را در رشته‌هاى گوناگون، از رساله‌هاى كوچك چند صفحه‌اى گرفته تا کتاب‌هاى چند جلدى بالغ بر 560 اثر شمرده‌اند.زندگی‌نامه‌نويسان از او به عنوان «امام» و «حافظ» یاد مى‌كنند.وى در زندگینامۀ خود نوشت كوتاهش تصريح دارد كه قبل از هشت سالگى قرآن مجيد را از حفظ كرده بوده است.در حديث و حفظ و حمل و روايت و درايت آن نيز يد طولى داشته است و دو اثر معروف او الجامع الصغير من احاديث البشير النذير و الجامع الكبير- [جمع الجوامع]از عمده‌ترين مجموعه‌هاى حديث در ميان آثار طبقۀ متأخر از محدثان است.همچنين تدريب الراوى او از آثار مهم حديث‌شناسى است.اهم و اشهر تأليفات او در زمينۀ علوم قرآنى يا قرآن‌شناسى از اين قرار است: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
احمد شلبى در مقاله‌اى تحت عنوان «پژوهشهاى قرآن‌شناختى سيوطى» بر آن است كه [[سيوطى]] بسيارى از رسائل و | احمد شلبى در مقاله‌اى تحت عنوان «پژوهشهاى قرآن‌شناختى سيوطى» بر آن است كه [[سيوطى]] بسيارى از رسائل و کتاب‌هايى را كه در زمينۀ علوم قرآنى داشته، از جمله خلاصه يا تمامى كتاب مفحمات الاقران و معترك الاقران را در اثر بزرگ خود الاتقان گرد آورده است.[1] | ||
اغلب قرآن‌شناسان قديم و جديد بر آنند كه الاتقان في علوم القرآن، جامعترين كتاب و بلكه دايرةالمعارف علوم قرآنى در سراسر تاريخ اسلام است.مراد از «علوم قرآنى»، قرآن‌شناسى يا رشته‌هاى تحقيقى گوناگون مربوط به قرآن مجيد است از جمله:1) تاريخ قرآن (شامل بحث و تحقيق در وحى و نزول قرآن، كتابت و جمع و تدوين آن، شناخت مكى و مدنى و نظاير آن)،2) تجويد و اعراب قرآن،3) ع لم قراءت،4) شأن نزول يا اسباب النزول و شناخت مبهمات قرآن،5) ناسخ و منسوخ،6) اعجاز قرآن (بويژه پژوهش در جنبه‌هاى بلاغى و ادبى قرآن مجيد)، 7) تفسير،8)آيات الاحكام يا فقه القرآن كه آميخته‌اى از فقه و اصول و تفسير است،9) محكمات و متشابهات(كه شامل بحثهاى كلامى-عرفانى نيز مى‌گردد)، 10)قصص قرآن (از جمله شامل بحث در اسرائيليات). | اغلب قرآن‌شناسان قديم و جديد بر آنند كه الاتقان في علوم القرآن، جامعترين كتاب و بلكه دايرةالمعارف علوم قرآنى در سراسر تاريخ اسلام است.مراد از «علوم قرآنى»، قرآن‌شناسى يا رشته‌هاى تحقيقى گوناگون مربوط به قرآن مجيد است از جمله:1) تاريخ قرآن (شامل بحث و تحقيق در وحى و نزول قرآن، كتابت و جمع و تدوين آن، شناخت مكى و مدنى و نظاير آن)،2) تجويد و اعراب قرآن،3) ع لم قراءت،4) شأن نزول يا اسباب النزول و شناخت مبهمات قرآن،5) ناسخ و منسوخ،6) اعجاز قرآن (بويژه پژوهش در جنبه‌هاى بلاغى و ادبى قرآن مجيد)، 7) تفسير،8)آيات الاحكام يا فقه القرآن كه آميخته‌اى از فقه و اصول و تفسير است،9) محكمات و متشابهات(كه شامل بحثهاى كلامى-عرفانى نيز مى‌گردد)، 10)قصص قرآن (از جمله شامل بحث در اسرائيليات). | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
محمد ابوالفضل ابراهيم، مصحح متن اصلى عربى اتقان در معرفى شيوۀ نگارش [[سيوطى]] چنين مى‌نويسد: | محمد ابوالفضل ابراهيم، مصحح متن اصلى عربى اتقان در معرفى شيوۀ نگارش [[سيوطى]] چنين مى‌نويسد: | ||
ابتدا موضوعى را بيان مى‌كند و مشهورترين كسانى را كه دربارۀ آن موضوع كتاب تأليف كرده‌اند نام مى‌برد، آنگاه فايدۀ دانستن آن موضوع و اهميت و نقش آن را در شناخت و تفسير معانى قرآن بيان مى‌نمايد، سپس مسائل و فروع و نكاتش را بازگو مى‌كند.در بيان تمام اين مطالب به قرآن و حديث يا اقوال دانشمندان فن استشهاد مى‌نمايد، و گاهى قسمتهايى از | ابتدا موضوعى را بيان مى‌كند و مشهورترين كسانى را كه دربارۀ آن موضوع كتاب تأليف كرده‌اند نام مى‌برد، آنگاه فايدۀ دانستن آن موضوع و اهميت و نقش آن را در شناخت و تفسير معانى قرآن بيان مى‌نمايد، سپس مسائل و فروع و نكاتش را بازگو مى‌كند.در بيان تمام اين مطالب به قرآن و حديث يا اقوال دانشمندان فن استشهاد مى‌نمايد، و گاهى قسمتهايى از کتاب‌هايى كه دربارۀ آن موضوع هست به طور كامل يا خلاصه شده نقل مى‌كند و در موارد بسيارى در پايان فصل رأى خودش را نيز مى‌نگارد.[2] | ||
==چاپ== | ==چاپ== | ||
اتقان تاكنون بارها در هند و مصر و گويا يك بار هم در اروپا به طبع رسيده است و غالب اين طبعها نامصحح و مغلوط است.طبعى كه مبناى ترجمۀ فارسى قرار گرفته، تصحيح محمد ابوالفضل ابراهيم است.نسخه‌اى كه اساس اين طبع و تصحيح قرار گرفته محفوظ در كتابخانۀ آصفيۀ حيدر آباد هند است، كه جرامود[در متن عربى:جرامرد]ناصرى حنفى، شاگرد ممتاز و رواى | اتقان تاكنون بارها در هند و مصر و گويا يك بار هم در اروپا به طبع رسيده است و غالب اين طبعها نامصحح و مغلوط است.طبعى كه مبناى ترجمۀ فارسى قرار گرفته، تصحيح محمد ابوالفضل ابراهيم است.نسخه‌اى كه اساس اين طبع و تصحيح قرار گرفته محفوظ در كتابخانۀ آصفيۀ حيدر آباد هند است، كه جرامود[در متن عربى:جرامرد]ناصرى حنفى، شاگرد ممتاز و رواى کتاب‌هاى [[سيوطى]] در سال 883 قمرى[3]آن را نگاشته و بر [[سيوطى]] خوانده و از او اجازۀ روايت گرفته است.مصحح بعضى از کتاب‌ها و اعلام را معرفى كرده است و فهرست موضوعات و اعلام دقيقى ترتيب داده. | ||
==ترجمه== | ==ترجمه== | ||