۱۰۲٬۱۰۶
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مشهور به'''' به 'مشهور به '''') برچسبها: واگردانی دستی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
فتح الجلیل للعبدالذلیل | فتح الجلیل للعبدالذلیل | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[سیوطی، عبدالرحمن بن | [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 86 /س9الف6 | | کد کنگره =BP 86 /س9الف6 | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| مکان نشر =دمشق - سوریه | | مکان نشر =دمشق - سوریه | ||
| سال نشر = 1427 ق | | سال نشر = 1427 ق | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11119AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11119AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =3 | | چاپ =3 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11119 | |||
| کتابخوان همراه نور =11119 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''اعجاز القرآن و اسرار التنزيل''' مشهور به '''فتح الجليل للعبدالذليل''' تأليف | {{کاربردهای دیگر|إعجاز القرآن (ابهام زدایی)}} | ||
'''اعجاز القرآن و اسرار التنزيل''' مشهور به '''فتح الجليل للعبدالذليل''' تأليف [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلالالدين سيوطى]] سال 1023 ه-ق با تحقيق و شرح [[عبدالقادر احمد عبدالقادر]] پيرامون قضاياى بلاغتى قرآن است. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه چاپ اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: مقدمه، ص7]</ref> و دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%84%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%84%DB%8C%D9%84?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: همان، ص5]</ref> آغاز شده كه اعجاز قرآن، سير اجمالى تصانيف پيرامون قرآن، سابقه چاپ، نسبت این رساله در آن آمده سپس تفصيلى [[سيوطى]] و کتابش<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%84%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%84%DB%8C%D9%84?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: همان، ص9]</ref> و مقارنهاى در نسخ، سپس متن «اعجاز القرآن» آمده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: متن، ص29]</ref> كه [[سيوطى]] آيه 257 سوره بقره (قسمتى از آيت الكرسى) را از جهت علوم بلاغتى بررسى مىكند. | |||
کتاب با مقدمه چاپ اول و دوم آغاز شده كه اعجاز قرآن، سير اجمالى تصانيف پيرامون قرآن، سابقه چاپ، نسبت | |||
==ویژگیها== | ==ویژگیها== | ||
به عقيده محقق «اعجاز القرآن» گامى مهم در بررسى و تطبيق قضاياى بلاغى قرآن بوسيله تفكر در آيات بوده و شامل اصطلاحات بلاغى علم معانى، بديع و بيان است و مؤلفش به اختصار اشارات قرآنى علم اصول فقه، فقه، نحو و سلوك را نيز ذكر مىكنند. | به عقيده محقق «اعجاز القرآن» گامى مهم در بررسى و تطبيق قضاياى بلاغى قرآن بوسيله تفكر در آيات بوده و شامل اصطلاحات بلاغى علم معانى، بديع و بيان است و مؤلفش به اختصار اشارات قرآنى علم اصول فقه، فقه، نحو و سلوك را نيز ذكر مىكنند. | ||
علىرغم زحمت زيادى كه [[سيوطى]] در جمعآورى | علىرغم زحمت زيادى كه [[سيوطى]] در جمعآورى این مطالب كشيده، خلط بين علوم بلاغى صورت گرفته، شايسته بود انواع اصطلاحات بديع و سپس معانى و بيان را بررسى كنند. سير مطالبشان موهِم این است كه او علم معانى را از علوم بلاغى نمىداند. بعلاوه تعداد مصطلحات مورد بررسى كه بالغ بر120 مورد است با كلام او در ابتداى رسالهاش نمىسازد.[[سيوطى]] انگیزهاش را استفاه محققین در اسرار نزول دانستهاند و كمتر به توضيح اصطلاحات پرداختهاند. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
به نظر ايشان در فقره '''«آمنوا»''' و '''«كفروا»''' '''«نور»''' و '''«ظلمات»''' جمع بين ضدين صورت گرفته و بين «الله و طاغوت» ولى و | به نظر ايشان در فقره'''«آمنوا»''' و'''«كفروا»''''''«نور»''' و'''«ظلمات»''' جمع بين ضدين صورت گرفته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: متن کتاب، ص30]</ref> و بين «الله و طاغوت» ولى و اولیاء، آمنوا و كفروا، من و إلى» مقابله است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص31]</ref> و معتقدند هشت مجاز در «يخرجهم، يخرجونهم، اصحاب النار، ظلمات و نور» وجود دارد و در مفرد آمدن نور و جمع بودن ظلمات، إفراد ولى المؤمنين و اولیاء، تفنّن و در سه مورد تقديم و تأخير است و جمله'''يخرجهم''' و'''يخرجونهم''' تفسير ولايت هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص69]</ref> كه البته اساتيد معانى آنرا استيناف بيانى مىگویند. | ||
مؤلف پس از ذكر موارد ديگرى، قلب در لفظ طاغوت را به نقل از [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] بيان كرده امّا خود در «البيان في غريب اعراف القرآن» اعتراضى بر | مؤلف پس از ذكر موارد ديگرى، قلب در لفظ طاغوت را به نقل از [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] بيان كرده امّا خود در «البيان في غريب اعراف القرآن» اعتراضى بر این مطلب دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص39]</ref>. | ||
در '''«الله ولىّ الذين...»''' معتقد به حصر است يعنى هيچ ولىاى | در'''«الله ولىّ الذين...»''' معتقد به حصر است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص40]</ref> يعنى هيچ ولىاى برای مؤمنين غير خداوند وجود ندارد و در'''«اولئك»''' خطاب را عام و احتمال هم مىدهد كه التفات باشد و مراد، نبى اكرم(ص) بوده از باب إضمار آنچه در ذهن است مثل'''(رفع بعضهم درجاتٍ)'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص43]</ref>، در توصيف احتباك مىگوید: ذكر دو جمله است كه از هر دو قسمتى كه در جاى ديگر آمده، حذف شدهاند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص49]</ref> مثلاً تقدير'''«الله ولى الذين آمنوا»'''، الله ولى الذين آمنوا و هم اصحاب الجنه است. در ادامه بر فرائد، اتّساع، استعمال لفظ در حقيقت، ابداع، إرسال المثل، انواع جناسها، استعاره اشاره و تمام استخراجات را زائيده فكر خود با استناد به قواعد علم بلاغت مىدانند غير از دو مورد كه در «ترديد» از ابوحيّان کتاب بحرالمحيط و در'''«الطاغوت»''' از [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|كشاف]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نقل كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص39]</ref>. | ||
نگارنده با توجه به آيه، قائل به استعمال در حقيقت و مجاز، جواز وقوع معرّب در قرآن، جزء صيغه عموم بودن موصول و مضاف و دخول غايب در مغّيى شدهاند. | نگارنده با توجه به آيه، قائل به استعمال در حقيقت و مجاز، جواز وقوع معرّب در قرآن، جزء صيغه عموم بودن موصول و مضاف و دخول غايب در مغّيى شدهاند. | ||
در استخراجات فقهى قائلند؛ مسلمان از كافر و بالعكس ارث نمى برد و ولىّ | در استخراجات فقهى قائلند؛ مسلمان از كافر و بالعكس ارث نمى برد و ولىّ یکديگر هم چه در نكاح و چه در عقد نمىتوانند باشند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص71]</ref>، ولايت دشمنان، حرام و هجر، ذم و غيب آنها به آنچه در شرع ذم شدهاند جايز است. | ||
در علم نحو با توجه به آيه، مضاف به | در علم نحو با توجه به آيه، مضاف به ضمیر را أعرف از معرف به لام، آمدن من در ابتداى غايت در غير مكان و مراعات معنا در ضمیر، استعمال جمع قلت به جاى كثرت و جواز تقديم معمول اسم فاعل بر خودش را معتقد شدهاند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص71]</ref> | ||
در علم سلوك هم معتقدند: آيه انقطاع به سوى خداوند و تمسّك به او در هر امرى، دوستى | در علم سلوك هم معتقدند: آيه انقطاع به سوى خداوند و تمسّك به او در هر امرى، دوستى اولیاء و تبرّا از دشمنان خدا، متخلّق شدن به خلق نیک و... را مىرساند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص72]</ref> | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
از کتاب شش نسخه به جاى مانده است و تاكنون در مصر، لاهور و سوريه به چاپ رسيده، در آخر کتاب فهرست مصادر مطابق الفبا مشتمل بر70 مصدر، فهرست تأليفات محقق و فهرست محتویات ذكر شده است. در پاورقى به اختلاف نسخهها، آدرس آيات، احاديث، أشعار و تعريف مصطلحات بلاغتى و اعلام وارده در نصوص اشاره شده است. | |||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[فتح الجليل للعبد الذليل]] | |||
[[إعجاز القرآن]] | [[إعجاز القرآن]] | ||
[[إعجاز القرآن و منهج البحث عن | [[إعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز]] | ||
[[إعجاز القرآن العلمي و البلاغي و الحسابي]] | [[إعجاز القرآن العلمي و البلاغي و الحسابي]] | ||
خط ۸۳: | خط ۹۳: | ||
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | ||
[[رده:علوم قرآنی]] | [[رده:علوم قرآنی]] | ||
[[رده:اردیبهشت (1401)]] |