جامع التواريخ (تاريخ بنى‌اسرائيل): تفاوت میان نسخه‌ها

به‌گمان، نويسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفته‌هاى راويان و كتاب [[تحقيق ما للهند]] بيرونى و در نوشتن اين بخش؛ يعنى «تاريخ بنى‌اسرائيل» از تورات يارى گرفت و با استفاده از منابع نوشتارى و گفتارى، جامع التواريخ را سامان داد و از آشنايى‌اش با كتاب آسمانى تورات سود جسته است؛ زيرا وى در دودمانى يهودى پرورش يافته بود. وى تاريخ‌هاى گوناگون بنى‌اسرائيل را گرد آورد و با گروهى آگاه به 24 تورات موجود، به گفت‌وگو در اين‌باره پرداخت و افزون بر اينها، كتاب‌ها و تاريخ‌هاى پراكنده را در اين‌باره ديد، سپس به نوشتن اين بخش از كتابش دست زد. اگر چه نويسنده در تاريخ افرنج، تاريخ اُغوز و تاريخ بنى‌اسرائيل از هم‌كارى و هم‌كاران در نوشتن اين پاره از كتابش سخنى نمى‌گويد، اكنون بر پايه منظومه شمس‌الدين كاشانى، بر پژوهش‌گران و مورخان روشن است كه او در ديوان خود براى تدوين و تأليف جامع‌التواريخ، شصت تن را به ياورى و هم‌كارى گرد آورد.

متن معرَّب تاريخ بنى‌اسرائيل در پايان كتاب آمده و مصحح محترم، فهرست نسخه‌بدل‌ها و نمايه‌اى از واژگان نسخه فارسى آن عرضه كرده، فهرست‌هاى آيات و عبارت‌هاى تازى و نمايه جاى‌ها، كسان، كتاب‌ها و... را پس از آن گنجانده و نام كسان يادشده در كتاب، با حروف انگليسى در پانوشت‌هاى كتاب ثبت شده است. دوازده تصوير از متن و نقاشى‌هاى تاريخ بنى‌اسرائيل جامع التواريخ نيز از ديد نسخه‌شناختى بسيار سودمندند. برخى از اين تصويرها، متن فارسى و شمارى از آنان متن معرّب تاريخ بنى‌اسرائيل را دربردارند. نقش‌هاى كشتى نوح(ع)، موسى(ع) در كوه طور، يوسف و برادرانش، گور موسى(ع) و طالوت نيز خوانندگان را با اين كتاب سترگ بيش‌تر آشنا مى‌كند.