۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(غنی سازی متن) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
درباره تاریخ دقــیق تـولد وی سخنی نگـفتهاند و با قرائنـی فقط میتوان به حدود آن پـی برد. یکی از آن قرائن، شاگردیِ کاتبی نزد سیمی نیشابوری در آداب کتابت و مـنشیگری اسـت. کاتبـی در صِغَر سـن به جــرگه شـاگردان سیمـی درآمده و سـالها از مـحضر این خطّاط نامی علمآموزی کرده است. بـا برداشت از قراینی میتوان زمان تولّد وی را اوایل نیمه دوم از قرن هشتم هجری تخمین زد<ref>ر.ک: حیدری یساولی، علی، ص28-26</ref>. | درباره تاریخ دقــیق تـولد وی سخنی نگـفتهاند و با قرائنـی فقط میتوان به حدود آن پـی برد. یکی از آن قرائن، شاگردیِ کاتبی نزد سیمی نیشابوری در آداب کتابت و مـنشیگری اسـت. کاتبـی در صِغَر سـن به جــرگه شـاگردان سیمـی درآمده و سـالها از مـحضر این خطّاط نامی علمآموزی کرده است. بـا برداشت از قراینی میتوان زمان تولّد وی را اوایل نیمه دوم از قرن هشتم هجری تخمین زد<ref>ر.ک: حیدری یساولی، علی، ص28-26</ref>. | ||
بهجـز شـیرعلیخان لودی در مرآة الخيال که اصل وی را از ناحیهای از اعمال تبریز و هدایت در رياض العارفين که او را از مردم شیراز دانسته، همه مآخذ، اصلش را از ترشیز میگویند؛ اگرچه خود گفته است که از نیشابورم: | بهجـز شـیرعلیخان لودی در مرآة الخيال که اصل وی را از ناحیهای از اعمال تبریز و هدایت در رياض العارفين که او را از مردم شیراز دانسته، همه مآخذ، اصلش را از ترشیز میگویند؛ اگرچه خود گفته است که از نیشابورم: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''همچو عطّار از گلستان نِشابورم ولی''|2=''خار صحرای نِشابورم من و عطّار گل''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
و البته به قول قاضی نورالله شوشتری، «فرق میانِ این دو سخن بر کسی که عارف به اصل و فرع ولایـت نـیشابور است، ظاهر است» و بیتردید این مطلب برای [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بدیعالزّمان فروزانفر]] ظهور داشته که فرموده: متقدمین، اکثر قسمتهای خراسان را نسبت به نیشابور داده و در قرون اوّل [تا] اوایل قرن هفتم، اکثر فضلای تُرشیز و بـلوک رخ و حـدود آن را بـه نیشابوری شمـردهاند؛ چنانکه معجم الأدبـای یـاقـوت گــواه است. ظاهـراً تولّد کاتبـی در یکی از دهات مابین نیشابور و تُرشیز اتّفاق افتاده و ممکن است که برحسب اختلافِ حدود، گاهی جزء حکومت تـرشیز و گـاهی جـزء حکومت نیشابور محسوب شده باشد<ref>ر.ک: همان، ص26؛ وحیدیان کامیار، تقی، ص7</ref>. | و البته به قول قاضی نورالله شوشتری، «فرق میانِ این دو سخن بر کسی که عارف به اصل و فرع ولایـت نـیشابور است، ظاهر است» و بیتردید این مطلب برای [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بدیعالزّمان فروزانفر]] ظهور داشته که فرموده: متقدمین، اکثر قسمتهای خراسان را نسبت به نیشابور داده و در قرون اوّل [تا] اوایل قرن هفتم، اکثر فضلای تُرشیز و بـلوک رخ و حـدود آن را بـه نیشابوری شمـردهاند؛ چنانکه معجم الأدبـای یـاقـوت گــواه است. ظاهـراً تولّد کاتبـی در یکی از دهات مابین نیشابور و تُرشیز اتّفاق افتاده و ممکن است که برحسب اختلافِ حدود، گاهی جزء حکومت تـرشیز و گـاهی جـزء حکومت نیشابور محسوب شده باشد<ref>ر.ک: همان، ص26؛ وحیدیان کامیار، تقی، ص7</ref>. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۲: | ||
ناگفته نماند کـه تـاریخ درگذشتِ شاعر، خلافِ تاریخ تولدش روشـن اسـت؛ شـمـاری از تـذکرهنویسان چـون واله داغستانی، 838ق، را ثبت کـردهاند. شماری دیگر، همچـون دولتشاه سمـرقندی، امیر علیشیر نوایی و آزاد بلگرامی، 839ق را ضبط نمودهاند و همین تاریخ به صواب نزدیکتر است؛ چراکه شواهدی از دیوان وی نشان میدهد قربانیِ وبای عام استرآباد در سال 838ق، نشده و یک سال بعد به چـنگ طـاعون افتاده و قالب تهی کرده است؛ برخلافِ گفته حسن بیگ روملو: «و در این سال [838ق] مولانا کاتبی در بلاد استرآباد به مرضِ طاعون مبتلا گشته، بـر بـستر ناتوانی افتاد و در حالِ سکرات، ایـن قـطعه نظم کرده، زبان به بیان آن گشود: | ناگفته نماند کـه تـاریخ درگذشتِ شاعر، خلافِ تاریخ تولدش روشـن اسـت؛ شـمـاری از تـذکرهنویسان چـون واله داغستانی، 838ق، را ثبت کـردهاند. شماری دیگر، همچـون دولتشاه سمـرقندی، امیر علیشیر نوایی و آزاد بلگرامی، 839ق را ضبط نمودهاند و همین تاریخ به صواب نزدیکتر است؛ چراکه شواهدی از دیوان وی نشان میدهد قربانیِ وبای عام استرآباد در سال 838ق، نشده و یک سال بعد به چـنگ طـاعون افتاده و قالب تهی کرده است؛ برخلافِ گفته حسن بیگ روملو: «و در این سال [838ق] مولانا کاتبی در بلاد استرآباد به مرضِ طاعون مبتلا گشته، بـر بـستر ناتوانی افتاد و در حالِ سکرات، ایـن قـطعه نظم کرده، زبان به بیان آن گشود: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''ز آتش قهرِ وبــا گردید ناگاهان خــــراب''|2=''استرآبـــادی که خاکـــش بود خوشبوتر ز مشـــک''}} | |||
{{ب|''اندرو از پیر و بُرنا هیچکس باقی نـماند''|2=''آتـش اندر بیشه چون افـتد نـه تَر مانَد نه خشک''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
کاتبی در قصیدهای با ردیف «بنفشه»... ازسرگذشتن بلای وبا را گزارش میدهد<ref>ر.ک: حیدری یساولی، علی، ص28</ref>. | کاتبی در قصیدهای با ردیف «بنفشه»... ازسرگذشتن بلای وبا را گزارش میدهد<ref>ر.ک: حیدری یساولی، علی، ص28</ref>. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۵: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: | [[رده:25 تیر الی 24 مرداد]] | ||
[[رده:سال97-1تیر الی31]] | [[رده:سال97-1تیر الی31]] | ||