۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رياض السالكين في شرح صحيفة سيد الساجدين صلوات‌الله‌عليه (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۱:۱۶
، ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۸بدون خلاصۀ ویرایش
جز (Hbaghizadeh@noornet.net صفحهٔ رياض السالكين في شرح صحيفة سيد الساجدين (صلوات الله عليه) را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به [[رياض السالكين في شرح صح...) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
صحيفۀ سجاديه، شرح‌ها و تفسيرهاى گوناگونى بر خود ديده است كه يكى از شروح «كامل و جامع» آن، همين كتاب است. اين شرح آكنده از مباحث مختلف ادبى، قرآنى، فقهى، كلامى و تاريخى است، به گونه‌اى كه اين كتاب را به دايرةالمعارفى از معارف ارزشمند اسلامى تبديل كرده است. | صحيفۀ سجاديه، شرح‌ها و تفسيرهاى گوناگونى بر خود ديده است كه يكى از شروح «كامل و جامع» آن، همين كتاب است. اين شرح آكنده از مباحث مختلف ادبى، قرآنى، فقهى، كلامى و تاريخى است، به گونه‌اى كه اين كتاب را به دايرةالمعارفى از معارف ارزشمند اسلامى تبديل كرده است. | ||
مؤلف در مقدمه، ضمن معرفى كتاب «صحيفۀ سجاديه» و ارزش و مقام آن، مختصرى از شروح صحيفه از جمله شرح [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] را بررسى كرده، ضمن بيان نقاط قوت و ضعف آنها، غرض خود را در تأليف كتاب بيان مى‌كند. در جاى جاى مختلف كتاب نيز هماره از شرح [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] ياد مى‌كند. همين امر منجر شده است كه ارتباط و تأثير شرح [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] بر «رياض السالكين» مورد توجه محققان قرار گيرد. | مؤلف در مقدمه، ضمن معرفى كتاب «صحيفۀ سجاديه» و ارزش و مقام آن، مختصرى از شروح صحيفه از جمله شرح [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] را بررسى كرده، ضمن بيان نقاط قوت و ضعف آنها، غرض خود را در تأليف كتاب بيان مى‌كند. در جاى جاى مختلف كتاب نيز هماره از شرح [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] ياد مى‌كند. همين امر منجر شده است كه ارتباط و تأثير شرح [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] بر «رياض السالكين» مورد توجه محققان قرار گيرد.<ref>رجوع شود به مقدمۀ مصحح كتاب رياض السالكين، ج اول، ص 21 - 19</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
روش مؤلف در بسط و شرح مطالب صحيفه بدين گونه است كه پس از تقطيع قسمت‌هاى مختلف هر دعا، مفردات هر قسمت را توضيح مى‌دهد و سپس در قالب «تنبيه» و «تبصره» به برخى نكات، به تناسب مى‌پردازد. | روش مؤلف در بسط و شرح مطالب صحيفه بدين گونه است كه پس از تقطيع قسمت‌هاى مختلف هر دعا، مفردات هر قسمت را توضيح مى‌دهد و سپس در قالب «تنبيه» و «تبصره» به برخى نكات، به تناسب مى‌پردازد. | ||
تسلط و تبحر مؤلف در علوم و فنون مختلف، در جاى جاى كتاب به چشم مى‌خورد. از بحث «مراتب توحيد» گرفته | تسلط و تبحر مؤلف در علوم و فنون مختلف، در جاى جاى كتاب به چشم مى‌خورد. از بحث «مراتب توحيد» گرفته <ref>رياض السالكين، ج اول، ص 323</ref> تا مباحثى همچون «اشتقاق لفظ ملائكه».<ref>همانجا، ص 351</ref> و «تحقيق در جواب لو».<ref>همانجا، ص 382</ref> ، همگى نشانۀ تبحر مؤلف در مجموعۀ علوم اسلامى مى‌باشد. | ||
گذشته از اين كتاب ارزشمند، با سيرى در آثار و تأليفات «سيد على خان» احاطۀ علمى مؤلف بيشتر آشكار مى‌گردد. وى كتاب‌هايى در ادبيات همچون «الحدائق الندية في شرح الصمدية» و «موضح الرشاد في شرح الإرشاد (در علم نحو)» و «رسالة في أغلاط الفيروزآبادي في القاموس (در علم لغت)» و كتاب‌هايى در تراجم همچون «سلافة العصر (در شرح احوال ادبا قرن يازدهم)» و كتابى در طبقات الشيعة به نام «الدرجات الرفيعة في طبقات الإمامية من الشيعة» به رشتۀ تحرير درآورده است. | گذشته از اين كتاب ارزشمند، با سيرى در آثار و تأليفات «سيد على خان» احاطۀ علمى مؤلف بيشتر آشكار مى‌گردد. وى كتاب‌هايى در ادبيات همچون «الحدائق الندية في شرح الصمدية» و «موضح الرشاد في شرح الإرشاد (در علم نحو)» و «رسالة في أغلاط الفيروزآبادي في القاموس (در علم لغت)» و كتاب‌هايى در تراجم همچون «سلافة العصر (در شرح احوال ادبا قرن يازدهم)» و كتابى در طبقات الشيعة به نام «الدرجات الرفيعة في طبقات الإمامية من الشيعة» به رشتۀ تحرير درآورده است. | ||
سيد على خان، به جز شرح ادعيۀ صحيفه، كتابى در ادعيۀ مأثور از پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم و اهل‌البيت عليهم‌السلام نگاشته است كه گويا به انجام نرسيده است و صاحب [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] دربارۀ اين كتاب مى‌گويد: «إنه لا يخلو من فوائد جليلة»، | سيد على خان، به جز شرح ادعيۀ صحيفه، كتابى در ادعيۀ مأثور از پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم و اهل‌البيت عليهم‌السلام نگاشته است كه گويا به انجام نرسيده است و صاحب [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] دربارۀ اين كتاب مى‌گويد: «إنه لا يخلو من فوائد جليلة»، <ref>رياض السالكين، ج 1، مقدمه، ص 17</ref> | ||
كتاب در هفت جلد به شرح ذيل منتشر شده است: | كتاب در هفت جلد به شرح ذيل منتشر شده است: | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
از آنجا كه مطالب كتاب بيش از يك شرح معمولى است و همچنان كه اشاره شد، از مطالب مختلف بالخصوص «معارفى» مشحون است، شايسته است فهرستى مفهومى بر آن تهيه شود، هر چند كه مصحح محترم كتاب، فهرست مفيدى در پايان هر جلد تنظيم كرده است. در اينجا به چند مبحث جالب كه لابلاى كتاب گنجانده شده است، اشاره مى‌كنيم: | از آنجا كه مطالب كتاب بيش از يك شرح معمولى است و همچنان كه اشاره شد، از مطالب مختلف بالخصوص «معارفى» مشحون است، شايسته است فهرستى مفهومى بر آن تهيه شود، هر چند كه مصحح محترم كتاب، فهرست مفيدى در پايان هر جلد تنظيم كرده است. در اينجا به چند مبحث جالب كه لابلاى كتاب گنجانده شده است، اشاره مى‌كنيم: | ||
- بحثى كوتاه در باب تعريف عبادت و انواع آن از ديد حكماء | - بحثى كوتاه در باب تعريف عبادت و انواع آن از ديد حكماء<ref>رياض السالكين، ج 2، ص 245 - 246</ref> عبادت، آن دسته از كارهاى مكلف است كه برخلاف ميل و هواى نفسانى و به قصد تعظيم پروردگار صورت مى‌گيرد. حكما آن را سه گونه مى‌دانند: | ||
يكم - آنچه بر بدن و جسم مكلف است، همانند نماز و روزه و سعى در حج. | يكم - آنچه بر بدن و جسم مكلف است، همانند نماز و روزه و سعى در حج. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
سوم - آنچه به سبب روابط اجتماعى پديد مى‌آيد كه معاملات و مزارعات و مناكح و... از اين گروه هستند. | سوم - آنچه به سبب روابط اجتماعى پديد مى‌آيد كه معاملات و مزارعات و مناكح و... از اين گروه هستند. | ||
- بحثى در تفاوت ميان علم و ادراك | - بحثى در تفاوت ميان علم و ادراك <ref>همانجا، ج 4، ص 190 - 189</ref> | ||
برخى معتقدند كه معرفت، به ادراكى اختصاص دارد كه به آثار متوجه است نه به «ذات» به خلاف علم كه غالبا به ادراك ذات بر مى‌گردد. بنابراين هيچ‌گاه در مورد شناخت خداوند تعبير به علم نمى‌شود بلكه گفته مى‌شود «معرفت» خداوند. | برخى معتقدند كه معرفت، به ادراكى اختصاص دارد كه به آثار متوجه است نه به «ذات» به خلاف علم كه غالبا به ادراك ذات بر مى‌گردد. بنابراين هيچ‌گاه در مورد شناخت خداوند تعبير به علم نمى‌شود بلكه گفته مى‌شود «معرفت» خداوند. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
همچنين معرفت به موردى اختصاص دارد كه «موجود» باشد به خلاف علم كه به «وجود» و «جنس» و «علت» و «كيفيت» نيز اطلاق مى‌شود، به همين سبب است كه گفته مى‌شود، خداوند به فلان چيز «عالم» است نه اين كه خداوند به فلان شىء «عارف» است، زيرا «عرفان و معرفت» به علم غير عميق دلالت دارد. همچنين از موارد اختلاف «معرفت» و «علم» اين است كه، معرفت آن دانشى است به تأمل و تفكر محتاج است به خلاف علم كه عام‌تر از معرفت مى‌باشد. | همچنين معرفت به موردى اختصاص دارد كه «موجود» باشد به خلاف علم كه به «وجود» و «جنس» و «علت» و «كيفيت» نيز اطلاق مى‌شود، به همين سبب است كه گفته مى‌شود، خداوند به فلان چيز «عالم» است نه اين كه خداوند به فلان شىء «عارف» است، زيرا «عرفان و معرفت» به علم غير عميق دلالت دارد. همچنين از موارد اختلاف «معرفت» و «علم» اين است كه، معرفت آن دانشى است به تأمل و تفكر محتاج است به خلاف علم كه عام‌تر از معرفت مى‌باشد. | ||
- بحثى در ماهيت اخلاق و امكان تغيير آن | - بحثى در ماهيت اخلاق و امكان تغيير آن <ref>همانجا، ج 3، ص 266 - 264</ref> | ||
دربارۀ اخلاق، اقوال گوناگونى وجود دارد. برخى معتقد هستند كه اخلاق همانند خلقت آدمى، غريزى است و امكانى در تغيير آن (چه به سوى بدى و چه به سوى خوبى) وجود ندارد. | دربارۀ اخلاق، اقوال گوناگونى وجود دارد. برخى معتقد هستند كه اخلاق همانند خلقت آدمى، غريزى است و امكانى در تغيير آن (چه به سوى بدى و چه به سوى خوبى) وجود ندارد. | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
پس از اين تلاش‌ها و مساعى قابل تقدير، جناب آقاى [[موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر|سيد محمدباقرابطحى]] اصفهانى با جمع اين صحيفه‌ها و انضمام پنج مستدرك مذكور به‌هم، كتابى به نام «الصحيفة السجادية الكاملة» كه مشتمل بر 270 دعا به همراه مآخذ و منابع، تأليف نموده است. | پس از اين تلاش‌ها و مساعى قابل تقدير، جناب آقاى [[موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر|سيد محمدباقرابطحى]] اصفهانى با جمع اين صحيفه‌ها و انضمام پنج مستدرك مذكور به‌هم، كتابى به نام «الصحيفة السجادية الكاملة» كه مشتمل بر 270 دعا به همراه مآخذ و منابع، تأليف نموده است. | ||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۷: | ||
{{صحیفه سجادیه}} | {{صحیفه سجادیه}} | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۴: | ||
[[رده:مباحث خاص آداب و رسوم]] | [[رده:مباحث خاص آداب و رسوم]] | ||
[[رده:ادعیه، اذکار، اوراد، اعمال]] | [[رده:ادعیه، اذکار، اوراد، اعمال]] | ||
[[رده:25 خرداد الی 24 تیر]] | |||