۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - '==پیوندها== ' به '') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''قصص الخاقاني'''، اثر ولیقلیبیگ | '''قصص الخاقاني'''، اثر [[شاملو، ولي‌قلي بن داودقلي|ولیقلیبیگ شاملو]]، کتابی است در دو جلد به زبان فارسی، در تاریخ صفویان که به تصحیح و تحقیق [[سادات ناصري، حسن|سید حسن سادات ناصری]] رسیده است. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
«کتاب قصص الخاقاني، تألیف ولىقلىبیگ شاملو در تاریخ مختصر صفویه است تا پایان شهریارى شاه صفى (1038ق-1052ق) و تاریخ مفصل شاه عباس ثانى (1052-1077ق) از ولادت (شب جمعه هجدهم شهر جمادىالاول 1042ق) تا وفات این پادشاه در دامغان (شب سهشنبه بیستوهشتم ربیعالاول 1077ق)»<ref>همان، صفحه هفت</ref>. | «کتاب قصص الخاقاني، تألیف [[شاملو، ولي‌قلي بن داودقلي|ولىقلىبیگ شاملو]] در تاریخ مختصر صفویه است تا پایان شهریارى شاه صفى (1038ق-1052ق) و تاریخ مفصل شاه عباس ثانى (1052-1077ق) از ولادت (شب جمعه هجدهم شهر جمادىالاول 1042ق) تا وفات این پادشاه در دامغان (شب سهشنبه بیستوهشتم ربیعالاول 1077ق)»<ref>همان، صفحه هفت</ref>. | ||
«سرآغاز کتاب چنین است: «هُوَ الْفَتّاحُ الْعَلِيمُ و به نستعين، بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ، رَبَّنَا افْتَحْ بَينَنا وَ بَينَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ وَ أَنْتَ خَيرُ الْفاتِحِينَ و به نستعين. بهترین کلامى که ذوالفقار زبان قلم و شمشیر نفسآتشین دم را به شعله نورافشانش آبگیرى توان نمود، حمد قادرى است که آفتاب شرقىانتساب را سپهسالار نجوم گردانیده، جمیع ذرات کاینات را از ثرى تا ثریا به ترتیب انوار کیمیاآثارش مأمور ساخت و علم سفید صبح تابان را چون لواى پرتو جهانگیرش در عرصهگاه عالم ظهور برافراخت...»<ref>مقدمه مؤلف، ص1</ref>. | «سرآغاز کتاب چنین است: «هُوَ الْفَتّاحُ الْعَلِيمُ و به نستعين، بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ، رَبَّنَا افْتَحْ بَينَنا وَ بَينَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ وَ أَنْتَ خَيرُ الْفاتِحِينَ و به نستعين. بهترین کلامى که ذوالفقار زبان قلم و شمشیر نفسآتشین دم را به شعله نورافشانش آبگیرى توان نمود، حمد قادرى است که آفتاب شرقىانتساب را سپهسالار نجوم گردانیده، جمیع ذرات کاینات را از ثرى تا ثریا به ترتیب انوار کیمیاآثارش مأمور ساخت و علم سفید صبح تابان را چون لواى پرتو جهانگیرش در عرصهگاه عالم ظهور برافراخت...»<ref>مقدمه مؤلف، ص1</ref>. | ||
ولیقلیخان | [[شاملو، ولي‌قلي بن داودقلي|ولیقلیخان شاملو]]، در مقدمه کتاب درباره محتوای مطالب آن چنین مینگارد: «... براى حقیر فقیر واجب است که به شرح مجمل بنا بر این قول که: «ما لا يدرك كله لا يترك كله» شرذمهاى از وقایع و سوانح ایام سلطنت و دارایى و زمان دولت و فرمانروایى آباء کرام و اجداد عظام این برگزیدهشهریار علىالاطلاق که موقوفعلیه حکایات این تاریخ است، اظهار نماید؛ تا سلسله کلام را ربط پیوسته و خواننده و شنونده را حظى خجسته حاصل آید؛ بیت: | ||
«خدایا چو بر نیتم آگهى خرد را در این آرزو دل دهى» | «خدایا چو بر نیتم آگهى خرد را در این آرزو دل دهى» | ||
و این کتاب را مرتب ساخت به مقدمه و سه باب و خاتمه. مقدمه: در بیان نسب والاى اعلیحضرت صاحبقرانخطاب. | و این کتاب را مرتب ساخت به مقدمه و سه باب و خاتمه. مقدمه: در بیان نسب والاى اعلیحضرت صاحبقرانخطاب. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
«ناگهان پیر خردمند حساب گفت باشد: قصص الخاقاني»<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص، 16</ref>. | «ناگهان پیر خردمند حساب گفت باشد: قصص الخاقاني»<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص، 16</ref>. | ||
ولیقلیخان | [[شاملو، ولي‌قلي بن داودقلي|ولیقلیخان شاملو]]، در بسیاری از موارد با عبارت «لمحرره» از ابیات منظومی از خودش استفاده کرده است. از ویژگیهای این کتاب، دقت در صحت روایات، نثر فنی مربوط به نیمه دوم سده یازدهم هجری و واژهسازیهای بدیع، طبع شاعرانه مؤلف و تمایلش به حماسهسرایی، خالی نبودن از برخی مطالب فلسفی و اخلاقی و مذهبی و اصطلاحات موسیقی، استفاده از منابع مفید و دست اول در ارائه تراجم اشخاص در تذکرههایی که در خاتمه کتاب ذکر شده و... را میتوان ذکر کرد<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، صفحات هجده و نوزده</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن آمده است. پاورقیهای کتاب از محقق آن (سید حسن سادات ناصری) است. نویسنده «در چند جای این تألیف سال 1076 را سال پایان این کتاب نگاشته است، ولی از آنجا که وفیات را تا سال 1085 ثبت کرده، پیداست که تا این سال در تکمیل کتاب خویش کوشیده است»<ref>همان، صفحه دوازده</ref>. | فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن آمده است. پاورقیهای کتاب از محقق آن ([[سادات ناصري، حسن|سید حسن سادات ناصری]]) است. نویسنده «در چند جای این تألیف سال 1076 را سال پایان این کتاب نگاشته است، ولی از آنجا که وفیات را تا سال 1085 ثبت کرده، پیداست که تا این سال در تکمیل کتاب خویش کوشیده است»<ref>همان، صفحه دوازده</ref>. | ||
محقق با استفاده از هفت دستنویس، دست به تصحیح انتقادی این اثر زده است که با عبارات «مل»: دستنویس کتابخانه ملی تهران، «بر»: دستنویس بریتیش میوزیوم انگلستان، «پا»: دستنویس کتابخانه ملی پاریس، «مج (1)»: دستنویس کتابخانه مجلس شورای ملی به شماره 2155، «مج (2)»: دیگر دستنویس کتابخانه مجلس شورای ملی به شماره 2156، «مج (3)»: سومین دستنویس مجلس شورای ملی به شماره 2157 و «الف»: دستنویس کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان به شماره ثبت 23144، به آنها اشاره کرده است<ref>همان، صفحات نوزده تا بیستویک</ref>. | محقق با استفاده از هفت دستنویس، دست به تصحیح انتقادی این اثر زده است که با عبارات «مل»: دستنویس کتابخانه ملی تهران، «بر»: دستنویس بریتیش میوزیوم انگلستان، «پا»: دستنویس کتابخانه ملی پاریس، «مج (1)»: دستنویس کتابخانه مجلس شورای ملی به شماره 2155، «مج (2)»: دیگر دستنویس کتابخانه مجلس شورای ملی به شماره 2156، «مج (3)»: سومین دستنویس مجلس شورای ملی به شماره 2157 و «الف»: دستنویس کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان به شماره ثبت 23144، به آنها اشاره کرده است<ref>همان، صفحات نوزده تا بیستویک</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||