۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...
جز (جایگزینی متن - ' ' به '') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...) |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
|data-type='publishYear'| 1356 ش | |data-type='publishYear'| 1356 هـ.ش | ||
|-class='articleCode' | |-class='articleCode' | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11380AUTOMATIONCODE | |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11380AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div>'''انيس الناس''' اثر [[شجاع شيرازى]]، کتابى است در اخلاق و سياست؛ مجموعه‌اى از دو رشته كه در تمدن اسلامى به سياست مدن و تدبير منزل شناخته مى‌شود. | </div> | ||
== معرفى اجمالى== | |||
'''انيس الناس''' اثر [[شجاع شيرازى]]، کتابى است در اخلاق و سياست؛ مجموعه‌اى از دو رشته كه در تمدن اسلامى به سياست مدن و تدبير منزل شناخته مى‌شود. | |||
کتاب براى جلب رضايت و به نام ابوالفتح ابراهيم سلطان، پسر شاهرخ در سال 830ق و به زبان فارسى نوشته شده است. | کتاب براى جلب رضايت و به نام ابوالفتح ابراهيم سلطان، پسر شاهرخ در سال 830ق و به زبان فارسى نوشته شده است. | ||
== ساختار==دو مقدمه از [[احسان يارشاطر]] | == ساختار== | ||
دو مقدمه از [[احسان يارشاطر]] و مصحح، در روش تصحيح و خصوصيات کتاب، آغازگر مباحث است. مطالب کتاب نيز در دو بخش كلى اخلاقيات و سياست، در نوزده فصل، بدون رعايت ترتيب خاصى، بيان شده است. | |||
مؤلف آنچه در كتب حكما و دانشمندان ديده و مواردى كه خود، آنها را تجربه كرده است، گردآورى كرده و بعد از ايجاد ارتباط ميان آنها، در قالب کتاب حاضر تدوين نموده است. | مؤلف آنچه در كتب حكما و دانشمندان ديده و مواردى كه خود، آنها را تجربه كرده است، گردآورى كرده و بعد از ايجاد ارتباط ميان آنها، در قالب کتاب حاضر تدوين نموده است. | ||
== گزارش محتوا==با نگاهى به کتاب در مى‌يابيم كه بسيارى از مضامين و مطالب از كتب معروفى مانند: قابوسنامه، [[كليلة و دمنة]]، گلستان، بوستان، مثنوى مولانا، خمس نظامى و اشعار شاعرانى چون فردوسى، حافظ، اوحدى و... مأخوذ بوده و اشعارى نيز از خود مؤلف آمده است؛ البته مؤلف درآوردن اشعار و منقولات نثرى، نام سرايندگان و نويسندگان را نمى‌آورد، مگر دو سه مورد كه چون نام شاعر در متن شعر بوده، به نام او اشاره شده است. | == گزارش محتوا== | ||
با نگاهى به کتاب در مى‌يابيم كه بسيارى از مضامين و مطالب از كتب معروفى مانند: قابوسنامه، [[كليلة و دمنة]]، گلستان، بوستان، مثنوى مولانا، خمس نظامى و اشعار شاعرانى چون فردوسى، حافظ، اوحدى و... مأخوذ بوده و اشعارى نيز از خود مؤلف آمده است؛ البته مؤلف درآوردن اشعار و منقولات نثرى، نام سرايندگان و نويسندگان را نمى‌آورد، مگر دو سه مورد كه چون نام شاعر در متن شعر بوده، به نام او اشاره شده است. | |||
به مناسبت مطالبى كه بيان مى‌شود، حكاياتى از بزرگان نيز ذكر شده است. قسمت‌هاى سودمندتر کتاب، حكايات و مضامينى است كه مؤلف از عصر خود آورده است، مانند: نكته‌هاى مربوط به سيد شمس‌الدين محمد سيد شريف، شمس‌الدين محمد حافظ، مولانا نور سمرقندى، | به مناسبت مطالبى كه بيان مى‌شود، حكاياتى از بزرگان نيز ذكر شده است. قسمت‌هاى سودمندتر کتاب، حكايات و مضامينى است كه مؤلف از عصر خود آورده است، مانند: نكته‌هاى مربوط به سيد شمس‌الدين محمد سيد شريف، شمس‌الدين محمد حافظ، مولانا نور سمرقندى، محب الدين ابوالخير جزرى و محمود خجندى. | ||
اطلاعاتى كه در باب شول، گوكان، مدارس سنغريّه و فزاريّه آمده و نيز اصطلاحات آن زمان، مانند كلمه «رئيس» كه عنوان شغلى نظير كلانتر در دهات بوده، بسيار سودمند و داراى اهميت است. | اطلاعاتى كه در باب شول، گوكان، مدارس سنغريّه و فزاريّه آمده و نيز اصطلاحات آن زمان، مانند كلمه «رئيس» كه عنوان شغلى نظير كلانتر در دهات بوده، بسيار سودمند و داراى اهميت است. | ||
| خط ۶۵: | خط ۷۷: | ||
5- انتخاب همسر: از جمله تفكرات قابل تأمل مؤلف اين است كه مجردى را غايت استغناء و آزادى دانسته و بعد از توصيه به تجرد و تفرد در حد امكان، اختيار همسر را براى جلوگيرى از ارتكاب به معصيت ناگزير مى‌شمارد. وى آدابى را براى اين كار ضرورى مى‌داند كه از آن جمله است: پاك‌دامن و پاك‌دين بودن زن، عدم مشورت در امور مهم با آنان، عدم مطلع كردن ايشان بر اسرار خويش. | 5- انتخاب همسر: از جمله تفكرات قابل تأمل مؤلف اين است كه مجردى را غايت استغناء و آزادى دانسته و بعد از توصيه به تجرد و تفرد در حد امكان، اختيار همسر را براى جلوگيرى از ارتكاب به معصيت ناگزير مى‌شمارد. وى آدابى را براى اين كار ضرورى مى‌داند كه از آن جمله است: پاك‌دامن و پاك‌دين بودن زن، عدم مشورت در امور مهم با آنان، عدم مطلع كردن ايشان بر اسرار خويش. | ||
6- تربيت فرزند: انتخاب مادر از قبيله‌اى اصيل، برگزيدن نامى نيك براى وى، تمام كردن ايام شيرخوارگى و آموزش پيشه‌اى خوب به او، از حقوق اوليه‌اى است كه به | 6- تربيت فرزند: انتخاب مادر از قبيله‌اى اصيل، برگزيدن نامى نيك براى وى، تمام كردن ايام شيرخوارگى و آموزش پيشه‌اى خوب به او، از حقوق اوليه‌اى است كه به و الدين توصيه شده است. وظيفه فرزندان در قبال آنها نيز به ايشان گوشزد مى‌شود: احترام و اكرام به آنها، عدم طلب مرگ ايشان براى ميراث، پرهيز از بخل و منازعه با آنان و... | ||
7- مهمانى و شرط آن: در اين قسمت در خلال ذكر آداب مهمانى و مهمان‌دارى، برخى رسومى كه نزد اقوام مختلف متداول است بيان و ستوده شده است: مردم ماوراءالنهر هر لحظه نوعى از غذا و ميوه نزد مهمان حاضر مى‌كنند و چون ميهمان، آنچه ميل داشت تناول نمود، ظروف را برده و نوع ديگر مى‌آورند. بدين ترتيب مهمان هر لحظه منتظر نوعى خوراكى است و حوصله‌اش سرنمى‌رود. اعراب بدوى سفره را گسترانده، خادمى براى مراقبت حال مهمان از دور گمارده و خود غايب مى‌شوند تا مهمان بدون احساس شرم و حيا هرآنچه ميل دارد تناول نمايد و بعد از فراغت از صرف غذا، صاحب خانه حاضر مى‌شود. | 7- مهمانى و شرط آن: در اين قسمت در خلال ذكر آداب مهمانى و مهمان‌دارى، برخى رسومى كه نزد اقوام مختلف متداول است بيان و ستوده شده است: مردم ماوراءالنهر هر لحظه نوعى از غذا و ميوه نزد مهمان حاضر مى‌كنند و چون ميهمان، آنچه ميل داشت تناول نمود، ظروف را برده و نوع ديگر مى‌آورند. بدين ترتيب مهمان هر لحظه منتظر نوعى خوراكى است و حوصله‌اش سرنمى‌رود. اعراب بدوى سفره را گسترانده، خادمى براى مراقبت حال مهمان از دور گمارده و خود غايب مى‌شوند تا مهمان بدون احساس شرم و حيا هرآنچه ميل دارد تناول نمايد و بعد از فراغت از صرف غذا، صاحب خانه حاضر مى‌شود. | ||
| خط ۸۷: | خط ۹۹: | ||
در آخر بايد به اين نكته توجه داد كه تمام افكار و باورهاى نويسنده از صحت برخوردار نيست؛ زيرا از طرفى توصيه به رعايت اخلاقيات و صفات نيك انسانى و دينى، در جاى‌جاى کتاب ديده مى‌شود، از سويى نيز به ذكر آداب شراب‌خوارى و نردبازى كه در برخى كتب مانند آن رايج بوده پرداخته است. | در آخر بايد به اين نكته توجه داد كه تمام افكار و باورهاى نويسنده از صحت برخوردار نيست؛ زيرا از طرفى توصيه به رعايت اخلاقيات و صفات نيك انسانى و دينى، در جاى‌جاى کتاب ديده مى‌شود، از سويى نيز به ذكر آداب شراب‌خوارى و نردبازى كه در برخى كتب مانند آن رايج بوده پرداخته است. | ||
== وضعيت کتاب==فهرست مطالب در ابتدا و فهرست اعلام انسانى، داستانى، جغرافيايى، اقوام، اديان و كتبى كه در متن آمده، در انتهاى کتاب ذكر شده است. | == وضعيت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست اعلام انسانى، داستانى، جغرافيايى، اقوام، اديان و كتبى كه در متن آمده، در انتهاى کتاب ذكر شده است. | |||
پاورقى‌ها توسط مصحح، [[ايرج افشار]] به ذكر توضيح و تصحيح برخى كلمات متن اختصاص دارد. | پاورقى‌ها توسط مصحح، [[ايرج افشار]] به ذكر توضيح و تصحيح برخى كلمات متن اختصاص دارد. | ||
== منابع مقاله==مقدمه و متن کتاب.== پیوندها == | == منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | |||
== پیوندها == | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اخلاق]] | [[رده:اخلاق]] | ||
[[رده:اخلاق فردی، سرشت، خویشتن‌داری]] | [[رده:اخلاق فردی، سرشت، خویشتن‌داری]] | ||