۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...
جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
جز (ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class='wikiInfo'> | ||
[[پرونده:NUR10817J1.jpg|بندانگشتی|آیین شهرداری در قرن هفتم]] | [[پرونده:NUR10817J1.jpg|بندانگشتی|آیین شهرداری در قرن هفتم]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type='bookName'|آیین شهرداری در قرن هفتم | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر کتاب | |نام‌های دیگر کتاب | ||
| data-type= | |data-type='otherBookNames'|معالم القربه فی احکام الحسبه. فارسی | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| data-type= | |data-type='authors'|[[شعار، جعفر]] (مترجم) | ||
[[ابن اخوه، محمد بن محمد]] (نويسنده) | [[ابن اخوه، محمد بن محمد]] (نويسنده) | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
| data-type= | |data-type='language'|فارسی | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
| data-type= | |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|BP 196/8 /الف2 م6041 | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
| data-type= | |data-type='subject'|بازار - متون قدیمی تا قرن ۱۴ | ||
حسبت - متون قدیمی تا قرن ۱۴ | حسبت - متون قدیمی تا قرن ۱۴ | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| data-type= | |data-type='publisher'|شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
| data-type= | |data-type='publishPlace'|تهران - ایران | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
| data-type= | |data-type='publishYear'| 1360 هـ.ش | ||
|- class= | |-class='articleCode' | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
| data-type= | |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10817AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
==گزارش محتوا==«حسبه» در اصطلاح ادارى اسلامى، رسيدگى به كار بازار و كوى و برزن و خريد و فروش و جلوگيرى از تقلبات و كلاه‌بردارى‌هاى كسبه و اصناف و تعليمات آنها و كارهايى نظير اينهاست كه از لحاظ تشكيلات ادارى جديد، قسمتهايى از وظائف شهردارى، شهربانى و دادستانى را در برمى‌گيرد و در واقع، يكى از واجبات دينى (امر به معروف و نهى از منكر) است كه از صورت فردى خارج شده وبه صورت اجتماعى درآمده است. | |||
==معرفى اجمالى== | |||
«آيين شهردارى» کتابى است به زبان فارسى كه از روى متن عربى آن كه «معالم القربة في احكام الحسبة» نام دارد، توسط آقاى [[شعار، جعفر|جعفر شعار]] ترجمه شده است. موضوع کتاب بيان احكام حسبه است. | |||
==ساختار== | |||
کتاب مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم مترجم، مقدمه‌اى به قلم مؤلف و هفتاد باب است. در پايان هم يادداشتهاى مترجم بر چاپ دوم کتاب درج گرديده است. | |||
==گزارش محتوا== | |||
«حسبه» در اصطلاح ادارى اسلامى، رسيدگى به كار بازار و كوى و برزن و خريد و فروش و جلوگيرى از تقلبات و كلاه‌بردارى‌هاى كسبه و اصناف و تعليمات آنها و كارهايى نظير اينهاست كه از لحاظ تشكيلات ادارى جديد، قسمتهايى از وظائف شهردارى، شهربانى و دادستانى را در برمى‌گيرد و در واقع، يكى از واجبات دينى (امر به معروف و نهى از منكر) است كه از صورت فردى خارج شده وبه صورت اجتماعى درآمده است. | |||
مؤلف كه خود محتسبى سخت‌گير بوده، برپايه آگاهى‌هاى شغلى و نيز مطالعات سرشار خود در احكام و مقررات اسلام، کتاب خود را تألیف كرده و در آن نخست به ذكر حكم فقهى هر موضوع با استناد به آيات قرآن مجيد و احاديث پرداخته و سپس آن را با وضع موجود روزگار خود تطبيق كرده است. فساد دستگاه حكومت و اولياى امور از مدعيان امر به معروف و نهى از منكر گرفته تا طبقه فعّاله؛ يعنى كسبه و اصناف، او را دل‌آزرده ساخته و از اين‌رو در ضمن شكايت از اوضاع زمان، به ذكر تباهى‌هاى اجتماع و حتى تقلبات دكانداران پرداخته است. | مؤلف كه خود محتسبى سخت‌گير بوده، برپايه آگاهى‌هاى شغلى و نيز مطالعات سرشار خود در احكام و مقررات اسلام، کتاب خود را تألیف كرده و در آن نخست به ذكر حكم فقهى هر موضوع با استناد به آيات قرآن مجيد و احاديث پرداخته و سپس آن را با وضع موجود روزگار خود تطبيق كرده است. فساد دستگاه حكومت و اولياى امور از مدعيان امر به معروف و نهى از منكر گرفته تا طبقه فعّاله؛ يعنى كسبه و اصناف، او را دل‌آزرده ساخته و از اين‌رو در ضمن شكايت از اوضاع زمان، به ذكر تباهى‌هاى اجتماع و حتى تقلبات دكانداران پرداخته است. | ||
| خط ۴۸: | خط ۶۱: | ||
در اين کتاب درباره مسائل مربوط به دانش اقتصاد يعنى كسب و كار و پيمانه و ترازو و اوزان و مقادير و نيز خواص انواع گياهان دارويى و همچنين علم اجتماع يعنى رفتار عمومى و مناسبات مردم با يكديگر و حسن معاشرت و منع از تجاوز و تعدى افراد به همديگر و سرانجام بهداشت عمومى گفت‌وگو شده است. | در اين کتاب درباره مسائل مربوط به دانش اقتصاد يعنى كسب و كار و پيمانه و ترازو و اوزان و مقادير و نيز خواص انواع گياهان دارويى و همچنين علم اجتماع يعنى رفتار عمومى و مناسبات مردم با يكديگر و حسن معاشرت و منع از تجاوز و تعدى افراد به همديگر و سرانجام بهداشت عمومى گفت‌وگو شده است. | ||
حائز اهميت است كه غالب اطلاعات موجود در اين کتاب مطالبى است كه مؤلف مستقيماً آموخته و آن را ثبت نموده است نه اينكه از مآخذ پيشين نقل كرده باشد. به جز آنچه ذكر شد، اطلاعات و گاهى نكات مختلفى را مى‌توان در مورد مسائل متنوع اجتماعى چون پوشش زنان | حائز اهميت است كه غالب اطلاعات موجود در اين کتاب مطالبى است كه مؤلف مستقيماً آموخته و آن را ثبت نموده است نه اينكه از مآخذ پيشين نقل كرده باشد. به جز آنچه ذكر شد، اطلاعات و گاهى نكات مختلفى را مى‌توان در مورد مسائل متنوع اجتماعى چون پوشش زنان (ص157)، جايگاه وعظ و وعاظ در ميان مردم(ص180) و نظاير آن را در لابلاى مباحث کتاب ملاحظه كرد. | ||
کتاب آيين شهردارى يا همان معالم القربة اگرچه در چند باب آغازين به‌خصوص باب اول با بخش مربوط به حسبه از احكام سلطانيه [[ماوردی، علی بن محمد|ماوردى]] و به تبع با بخش مزبور از احكام سلطانيه قاضى ابويعلى قرابت قابل ملاحظه‌اى دارد و ابن اخوه به استفاده خود از کتاب [[ماوردی، علی بن محمد|ماوردى]] تصريح مى‌كند. با اين همه نبايد از نظر دور داشت كه آثار [[ماوردی، علی بن محمد|ماوردى]] و ابويعلى نظرى بوده و با اثر ابن اخوه اختلاف اساسى دارد. کتاب ابن اخوه را مى‌توان ادامه و تكميل کتاب «نهاية الرتبة في طلب الحسبة» عبدالرحمن بن نصر شيزرى دانست كه در 40 باب تدوين شده است. | کتاب آيين شهردارى يا همان معالم القربة اگرچه در چند باب آغازين به‌خصوص باب اول با بخش مربوط به حسبه از احكام سلطانيه [[ماوردی، علی بن محمد|ماوردى]] و به تبع با بخش مزبور از احكام سلطانيه قاضى ابويعلى قرابت قابل ملاحظه‌اى دارد و ابن اخوه به استفاده خود از کتاب [[ماوردی، علی بن محمد|ماوردى]] تصريح مى‌كند. با اين همه نبايد از نظر دور داشت كه آثار [[ماوردی، علی بن محمد|ماوردى]] و ابويعلى نظرى بوده و با اثر ابن اخوه اختلاف اساسى دارد. کتاب ابن اخوه را مى‌توان ادامه و تكميل کتاب «نهاية الرتبة في طلب الحسبة» عبدالرحمن بن نصر شيزرى دانست كه در 40 باب تدوين شده است. | ||
| خط ۶۴: | خط ۷۷: | ||
دومين مرحله احتساب، تهيه و تدوين اطلاعات مربوط به كيفيت كالاها و خدمات است.سومين مرحله مقايسه اطلاعات مدوّن با معيارها و شاخص‌هاست. اگر اطلاعات به دست آمده با معيارها و شاخص‌ها منطبق باشد، يعنى همه چيز تحت كنترل است و نيازى به اقدام اصلاحى نيست؛ اما اگر اطلاعات به دست آمده با معيارها و شاخص‌ها تطبيق نكردند، اقدامات اصلاحى لازم هستند؛ چرا كه اگر نسبت به كسانى كه از اداى وظائف سرباز زده‌اند و آنها كه وظائف خود را به خوبى انجام داده‌اند، تفاوت لازم وجود نداشته باشد، انگيزه‌ها براى انجام دادن درست وظيفه و دلسوزى در كار و فعاليت از بين مى‌رود. | دومين مرحله احتساب، تهيه و تدوين اطلاعات مربوط به كيفيت كالاها و خدمات است.سومين مرحله مقايسه اطلاعات مدوّن با معيارها و شاخص‌هاست. اگر اطلاعات به دست آمده با معيارها و شاخص‌ها منطبق باشد، يعنى همه چيز تحت كنترل است و نيازى به اقدام اصلاحى نيست؛ اما اگر اطلاعات به دست آمده با معيارها و شاخص‌ها تطبيق نكردند، اقدامات اصلاحى لازم هستند؛ چرا كه اگر نسبت به كسانى كه از اداى وظائف سرباز زده‌اند و آنها كه وظائف خود را به خوبى انجام داده‌اند، تفاوت لازم وجود نداشته باشد، انگيزه‌ها براى انجام دادن درست وظيفه و دلسوزى در كار و فعاليت از بين مى‌رود. | ||
شيوه هاى اصلاحى كه ابن اخوه ذكر كرده است عبارت است از: | |||
1-شيوه‌هاى ارشادى با گفتار و كردار | |||
2-تنبيه افراد خطاكار و بى‌توجه به وظايف | |||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
ترجمه انگليسى اين کتاب در كمبريج به چاپ رسيده است. نسخه حاضر در برنامه مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مترجم و فاقد فهرست‌هاى تفصيلى است. تنها فهرست مطالب کتاب در ابتداى آن آمده است. | ترجمه انگليسى اين کتاب در كمبريج به چاپ رسيده است. نسخه حاضر در برنامه مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مترجم و فاقد فهرست‌هاى تفصيلى است. تنها فهرست مطالب کتاب در ابتداى آن آمده است. | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
1- دائره المعارف بزرگ اسلامى، ج 2، ص715-716. | |||
2- مقدمه مترجم. | |||
3- خليلى تيرتاشى، نصرالله، ابن اخوه و انديشه اقتصاد، معرفت، ارديبهشت 1384، ش89. | |||
== پیوندها == | == پیوندها == | ||
| خط ۹۰: | خط ۱۰۳: | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده: مباحث خاص فقه | [[رده:مباحث خاص فقه]] | ||