۱۰۶٬۲۵۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' '''' به '''''
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''') |
||
| (۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01382J1.jpg | |||
| عنوان =رسائل عرفانی و فلسفی حکیم قاینی | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[قائنی، كافی بن محتشم]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[حجتی، | [[حجتی، سید محمدباقر]] (مصحح) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =BBR 1134 /آ2 | ||
| موضوع = | |||
عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1364 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
== | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01382AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01382 | |||
| کتابخوان همراه نور =01382 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''رسائل عرفانی و فلسفی حکیم قاینی'''، اثر [[قائنی، کافی بن محتشم|کافی بن محتشم قائنی]] (متوفی 1030ق)، دربردارنده 5 رساله از ایشان می‌باشد که توسط [[حجتی، سید محمدباقر|سید محمدباقر حجتی]] تصحیح شده است. | |||
==''' 1. مقالة فى اسرار الآيات'''== | |||
'''مقالة فى اسرار الآيات'''، مقاله‌اى است به زبان فارسى، از [[قائنی، كافی بن محتشم|ميرزا ابوجعفر، كافى بن محتشم بن عميد الملك بن محمد بن نظام‌الدين قاينى درخجى]]، درباره خوارق عادات و امور شگفت‌انگيز از قبيل معجزات و كرامات و اخبار از مغيبات و كهانت و سحر و جادو و چشم زخم و اسرار تأثير دعا و... | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين مقاله، مطابق فهرستى به خط مؤلف، متشكل از شانزده باب و يك خاتمه است. | اين مقاله، مطابق فهرستى به خط مؤلف، متشكل از شانزده باب و يك خاتمه است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
ابواب و خاتمه كتاب، به شرح زير مى‌باشد: | ابواب و خاتمه كتاب، به شرح زير مى‌باشد: | ||
باب اول، اندر آنكه چگونه برخى از دنيا گذشتگان از خوردن و آشاميدن، روزگار دراز اعراض نمايند. | باب اول، اندر آنكه چگونه برخى از دنيا گذشتگان از خوردن و آشاميدن، روزگار دراز اعراض نمايند. | ||
باب دوم، در آنكه گروهى از عارفان را كه از اقتناص حطام دنيوى و گرد كردن آن اجتناب نمودند و از جناب عرور به جناب بارى- عز اسمه- توصّل جسته‌اند و در سلك مقدسان منتظم گرديده‌اند، روا هست كه به قوه روحانى بل به قدرت رحمانى بر كردن كارى اقدام نمايند كه از وسع ديگران بيرون بود و جز ايشان را بدان | باب دوم، در آنكه گروهى از عارفان را كه از اقتناص حطام دنيوى و گرد كردن آن اجتناب نمودند و از جناب عرور به جناب بارى- عز اسمه- توصّل جسته‌اند و در سلك مقدسان منتظم گرديده‌اند، روا هست كه به قوه روحانى بل به قدرت رحمانى بر كردن كارى اقدام نمايند كه از وسع ديگران بيرون بود و جز ايشان را بدان دسترسى نباشد و بدان فعل، از ديگر مردمان ممتاز باشند.(در اين مسئله و ساير مسائل زير، مؤلف، با نظر فلسفى مطلب را رسيدگى مى‌كند). | ||
باب سوم، در آنكه روا بود كه گروهى از مردم از مغيبات آگاهى دهند و به آينده اعلام نمايند و وحى چه بود و چيزها را به خواب چون بيند و تأويل وحى چه باشد و تعبير خواب چه بود و روان‌هاى | باب سوم، در آنكه روا بود كه گروهى از مردم از مغيبات آگاهى دهند و به آينده اعلام نمايند و وحى چه بود و چيزها را به خواب چون بيند و تأويل وحى چه باشد و تعبير خواب چه بود و روان‌هاى پاک چگونه به فرشتگان رسند و سخنان فرشتگان بشنوند بر آن وجه كه اخبار و آثار بر آن شهادت دهد. | ||
باب چهارم، اندر آنكه كاهنى چه بود و كاهنان چه كسان باشند و كهانت به چه پديد شود. | باب چهارم، اندر آنكه كاهنى چه بود و كاهنان چه كسان باشند و كهانت به چه پديد شود. | ||
| خط ۷۶: | خط ۵۵: | ||
باب هشتم، اندر آنكه سحر چه بود و پيغمبر و امام به چه از ساحر جدا باشد. | باب هشتم، اندر آنكه سحر چه بود و پيغمبر و امام به چه از ساحر جدا باشد. | ||
باب نهم، اندر رسيدن چشم بد كه پارسيان آن را چشم‌زخم، خوانند و | باب نهم، اندر رسيدن چشم بد كه پارسيان آن را چشم‌زخم، خوانند و کیفیت وجود آن. | ||
باب دهم، اندر فوايد عزايم و تعاويذ. | باب دهم، اندر فوايد عزايم و تعاويذ. | ||
باب يازدهم، در | باب يازدهم، در کیفیت وجود نيرنجات و پديد آمدن طلسم‌ها بر آن وجه كه خرد فيلسوفان بدان رسد و بيان آنكه ميانه سحر و نيرنجات و طلسمات و معجزات و كرامات فرق چيست. | ||
باب دوازدهم، اندر آنكه تقدمه معرفت به علم نجوم به چه وجه حاصل آيد و احكام آن به چه درست شود. | باب دوازدهم، اندر آنكه تقدمه معرفت به علم نجوم به چه وجه حاصل آيد و احكام آن به چه درست شود. | ||
باب سيزدهم، اندر | باب سيزدهم، اندر کیفیت زيارت مشاهد و گورستان و حقيقت دعا و بيان حقيقت تأثير آن اندر نفوس و ابدان. | ||
باب چهاردهم، اندر سبب مستجاب شدن دعا. | باب چهاردهم، اندر سبب مستجاب شدن دعا. | ||
| خط ۹۴: | خط ۷۳: | ||
خاتمة الكتاب در آنكه اين رساله را بعد از علوم حكمت بايد خواند. | خاتمة الكتاب در آنكه اين رساله را بعد از علوم حكمت بايد خواند. | ||
مؤلف، اين مسائل را از رهگذر فلسفه و عرفان و آيات و اخبار بررسى كرده و در آن از نبوت مجهول ارسطو و سخن نبى كامل و حكيم فاضل، زرادشت در كتاب زند و اسكندر افروديسى و رساله فيض الهى ابن سينا و | مؤلف، اين مسائل را از رهگذر فلسفه و عرفان و آيات و اخبار بررسى كرده و در آن از نبوت مجهول [[ارسطو]] و سخن نبى كامل و حكيم فاضل، زرادشت در كتاب زند و اسكندر افروديسى و رساله فيض الهى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و ابوعبداللّه محمد رازى و ما بعد الطبيعه و فلسفه اولاى [[ارسطو]] ياد كرده است. | ||
در باب دوازدهم اين مقاله، نامه‌اى است فلسفى از خردمند فاضل و دانشور كامل، محمد المحسن الاصفهانى، اندر اثبات علم به احكام نجوم كه گويا مراد او | در باب دوازدهم اين مقاله، نامه‌اى است فلسفى از خردمند فاضل و دانشور كامل، محمد المحسن الاصفهانى، اندر اثبات علم به احكام نجوم كه گويا مراد او معزالدين، محمد بن تقى‌الدين محمدحسینى اصفهانى سابق الذكر باشد كه در التسهيل از او ياد كرده است. | ||
مؤلف، در خاتمه اين مقاله، يادآور مى‌شود كه بايد آن را بعد از علوم حكمت خواند. | مؤلف، در خاتمه اين مقاله، يادآور مى‌شود كه بايد آن را بعد از علوم حكمت خواند. | ||
== 2. مقالة فى حال المعاد == | ==''' 2. مقالة فى حال المعاد'''== | ||
'''مقالة فى حال المعاد'''، مقاله‌اى است به زبان فارسى، از حكيم قاينى و درباره بيان حال معاد نفوس و شرف و خساست و تفاوت آنها در انواع سعادت. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين مقاله، در پانزده فصل، البته بدون عنوان است و ترتيب فصول، براى نماياندن ترتيب منطقى مطالب كتاب يا مقاله مى‌باشد و همه آنها فاقد عناوين كلى است. | اين مقاله، در پانزده فصل، البته بدون عنوان است و ترتيب فصول، براى نماياندن ترتيب منطقى مطالب كتاب يا مقاله مى‌باشد و همه آنها فاقد عناوين كلى است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در اين مقاله، مؤلف، چنان‌كه در فصل اول آن يادآور مى‌شود، در صدد بحث از معاد جسمانى نمى‌باشد، چون به نظر او عقل را توانايى بر استدلال در مورد معاد جسمانى نيست، بلكه سخن، درباره معاد روحانى است از رهگذر فلسفه و بيان انواع سعادت و شقاوت نفسانى كه به قياس و برهان توان شناخت. | |||
در اين مقاله، بندى از رساله نفس ابويوسف، يعقوب بن اسحق كندى(از گفته [[ارسطو]]طاليس و افلاطون و فلاسفه ديگر)، در فصل نهم، به پارسى ترجمه شده و عبارتى كه از فيقورس موبد، به عربى آورده، در اين‌جا آمده است و در آن، ياد كرده كه يكى از اجله حكما و اكابر ايشان، گويد كه اصحاب اين پيشه در عالم كل به منزلت ملائكه‌اند. | |||
==''' 3. شرح ابيات سبعه خواجه طوسى در مراتب موجودات'''== | |||
'''شرح ابيات سبعه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]] در مراتب موجودات'''، مقاله‌اى است كوتاه، به زبان فارسى، از حكيم قاينى. | |||
== 3. شرح ابيات سبعه خواجه طوسى در مراتب موجودات == | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
مؤلف، ابتدا، بيت مورد نظر را ذكر كرده، سپس به تفسير آن پرداخته است. | مؤلف، ابتدا، بيت مورد نظر را ذكر كرده، سپس به تفسير آن پرداخته است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مطالبى كه در اين مقاله، مورد بررسى قرار گرفته‌اند، عبارتند از: معنى موجود، معنى قسمت، معناى عقل، تقسيم موجود به واجب و ممكن، معناى يقين، تعريف جوهر و عرض، اقسام جوهر و تعريف هر يك از آنها، برهان بر وجود عقل، اقسام عرض و تعريف هر كدام، دخول همه مخلوقات در تحت مقولات ده‌گانه (جوهر و اعراض نه‌گانه)، دخول مقولات ده‌گانه در تحت ممكن و منزه بودن واجب‌الوجود از مقولات ده‌گانه و علت آن. | |||
==''' 4. مقالة فى اسرار العبادات'''== | |||
'''مقالة فى اسرار العبادات'''، مقاله‌اى است به زبان عربى، از حكيم قاينى، درباره اسرار نماز و پاره‌اى از عبادات ديگر. | |||
مؤلف، در جبال قاين، به سال 1026، در يك شب، اين مقاله را به دستور استادش، شيخ على بن محى‌الدين جامعى عاملى و يا مير فندرسكى نوشته است. | |||
مؤلف، در جبال قاين، به سال 1026، در يك شب، اين مقاله را به دستور استادش، شيخ على بن | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين مقاله، متشكل از شش فصل و يك خاتمه است. | اين مقاله، متشكل از شش فصل و يك خاتمه است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مؤلف، در اين مقاله، از حقيقت نماز و اقسام و اسرار آن و اسرار مقدمات آن سخن گفته است و ضمنا درباره زيارت و حج نيز از رهگذر عرفان و حكمت بحث كرده و روى‌هم‌رفته روح اعمال عبادى را در مواضيع فوق، در شش فصل و خاتمه بررسى نموده است. | |||
مؤلف، در اين مقاله، از حقيقت نماز و اقسام و اسرار آن و اسرار مقدمات آن سخن گفته است و ضمنا | |||
از فصل دوم اين مقاله استفاده مى‌شود كه مؤلف، داراى رسايل حكمى فراوانى بوده و اين مقاله را پس از آنها ساخته است. | از فصل دوم اين مقاله استفاده مى‌شود كه مؤلف، داراى رسايل حكمى فراوانى بوده و اين مقاله را پس از آنها ساخته است. | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۲۸: | ||
ختم المقالة فى دواء مرض القلب. | ختم المقالة فى دواء مرض القلب. | ||
== 5. مقالة فى العقل و العاقل و المعقول(المستورة) == | ==''' 5. مقالة فى العقل و العاقل و المعقول(المستورة)'''== | ||
'''مقالة فى العقل و العاقل و المعقول(المستورة)'''، مقاله‌اى است به زبان عربى، از حكيم قاينى. مؤلف، اين رساله را براى استادش، كه ممكن است همان شيخ على بن محيى‌الدين جامعى عاملى و يا مير فندرسكى باشد، در سال 1026 ساخته است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين مقاله، متشكل از پنج فصل و يك خاتمه است. | اين مقاله، متشكل از پنج فصل و يك خاتمه است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مؤلف، در اين مقاله، مباحث مربوط به عقل و عاقل و معقول و اتحاد آنها را اجمالا بررسى كرده و آن را المستوره ناميده است، چون معتقد بود مردم شايستگى فهم آن را ندارند. اين رساله، گزارش و تفسيرى است از بخشى از حكمت خالصه [[ارسطو]]. | |||
مؤلف، در پايان، به استاد خود مى‌گويد: اگر اين تفسير را مطابق رأى [[ارسطو]] ديدى مرا آگاه كن تا تمام كتاب را تفسير نمايم. قاينى، در اين رساله، از اثولوجياى [[ارسطو]] عباراتى آورده و از اسكندر افروديسى و فرفوريوس ياد كرده است. | |||
مؤلف، در پايان، به استاد خود مى‌گويد: اگر اين تفسير را مطابق رأى ارسطو ديدى مرا آگاه كن تا تمام كتاب را تفسير نمايم. قاينى، در اين رساله، از اثولوجياى ارسطو عباراتى آورده و از اسكندر افروديسى و فرفوريوس ياد كرده است. | |||
فهرست فصول اين مقاله، چنين است: | فهرست فصول اين مقاله، چنين است: | ||
| خط ۲۱۳: | خط ۱۵۶: | ||
به گفته مصحح نسخه‌هاى موجود در اين مجموعه، نسخ رساله‌هاى اين مجموعه منحصر به فرد است. رساله‌هاى موجود در اين كتاب، در مجموعه شماره 834 د، نسخه‌هاى خطى كتاب‌خانه دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران نگه‌دارى مى‌شود. | به گفته مصحح نسخه‌هاى موجود در اين مجموعه، نسخ رساله‌هاى اين مجموعه منحصر به فرد است. رساله‌هاى موجود در اين كتاب، در مجموعه شماره 834 د، نسخه‌هاى خطى كتاب‌خانه دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران نگه‌دارى مى‌شود. | ||
نسخه‌هاى موجود در برنامه با تصحيح آقاى سيد | نسخه‌هاى موجود در برنامه با تصحيح آقاى [[حجتی، سید محمدباقر|سيد محمدباقرحجتى]]، در قطع وزيرى، با جلد شوميز، در 159 صفحه، در سال 1364ش، توسط شركت انتشارات علمى و فرهنگى تهران، منتشر شده است. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه مصحح كتاب، آقاى [[حجتی، سید محمدباقر|سيد محمدباقرحجتى]]. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روان‌شناسی]] | [[رده: فلسفه، مذهب و روان‌شناسی]] | ||
[[رده:فلسفه اسلامی]] | [[رده: فلسفه اسلامی]] | ||
[[رده:عصر تجديد حيات فلسفه اسلامی، قرن یازدهم]] | [[رده:عصر تجديد حيات فلسفه اسلامی، قرن یازدهم]] | ||
[[رده:فيلسوفان قرن یازده، آ-ی]] | [[رده:کتابهای فيلسوفان قرن یازده، آ-ی]] | ||