تلخیص المحصل: تفاوت میان نسخه‌ها

[[فخر رازی، محمد بن عمر]] (نويسنده)

[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نويسنده)

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE1880AUTOMATIONCODE

| تعداد جلد =1

در نام اين كتاب اختلاف است، چنانكه ابن شاكر در كتاب فوات الوفيات از آن به تلخيص في علم الكلام نام مى‌برد<ref>ج 2 ص187</ref>و قاضى نورالله در مجالس المومنين شرح المحصل ناميده<ref>ص 330</ref>و صاحب كشف الحجب و الاستار تلخيص المحصل خوانده است<ref>ص 139</ref>و در نزد اكثر علماء به نقد المحصل مشهور است.

==ويژگيها و معايب كتاب==

#غلبۀ جنبۀ كلامى مؤلف بر جهات فلسفى او: از آن جا كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] از متكلمين محسوب مى‌شود و آراء و عقائد متكلمين در موارد عديده‌اى مخالف آراء فلاسفه است، مؤلف كه جنبۀ فلسفى‌اش غالب بر جنبۀ كلامى اوست، در مسائل مختلف صرفا به توضيح و تفصيل كلام [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] اكتفاء مى‌كند؛ مثلا ذيل قاعدۀ الواحد، [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] مى‌گويد: «العلة الواحدة يجوز ان يصدر عنها اكثر من معلول واحد»<ref>ص 237</ref>خواجه تنها به شرح قول فخر اكتفاء كرده، بدون اين كه قول حكماء را اثبات كند و ذيل اعادۀ معدوم، [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] مى‌گويد: «اعادة المعدوم عند اصحابنا جائزة»<ref>ص 390</ref>و خواجه صرفا به اين كلام اكتفاء مى‌كند كه «القول بالاعادة لا يصح الامع القول بان المعدوم شىء ثابت حتى يزول عنه العدم تارة و الوجود اخرى».<ref>ص 391</ref>

#:قدماء شيعه؛ همچون ابن قبه، [[شيخ مفيد]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] قائلند كه خبر واحد حجت نمى‌باشد؛ اما [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ادعاى اجماع كرده است كه خبر واحد حجت است. [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] در مبحث امامت مى‌گويد: منشأ انتساب اعتقاد به بداء به شيعۀ اماميه كلامى است، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] كه ابتداء اسماعيل را جانشين خود قرار داده بود. سپس حضرت موسى بن جعفر(ع) را به جانشينى برگزيد و وقتى سؤال از علت آن كردند، جواب داد: بدأ لله في امر اسماعيل. خواجه در ردّ اين انتساب مى‌گويد: «و هذه رواية و عندهم[شيعۀ اماميه] أن الخبر الواحد لا يوجب علما و لا عمدا».<ref>ص 422</ref>

#انتخاب تلخيص المحصل: اين كتاب در واقع تلخيص، تلخيص و شرح آن مى‌باشد كه توسط عز الدولة سعد بن منصور ابن سعد بن حسن بن هبة الله بن كمونه بغدادى، نوشته شده است.<ref>الذريعه ج 2 ص357</ref>

#شرح تلخيص المحصل عصام‌الدين ابراهيم بن عربشاه اسفراينى.<ref>كشف الظنون ج 2 ص1615</ref>

#در سال 1382ق در اصفهان در 117 صفحه با اهتمام غلام حسين آهنى به چاپ رسيده است.

#در سال 1401ق در تهران توسط موسسه مطالعات اسلامى دانشگاه تهران، با اهتمام آقاى عبدالله نورانى در 544 صفحه همراه 30 رساله از رسائل خواجه به چاپ رسيده است.

<references />