دولت‌های شیعه در طول تاريخ: تفاوت میان نسخه‌ها

 

| تصویر =NUR18352J1.jpg

| عنوان =‏دولت‌های شيعه در طول تاريخ

| پدیدآوران =  

[[مغنیه، محمدجواد]] (نويسنده)

| زبان =فارسی

| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏239‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏د‎‏9041‎‏

| موضوع =

شاهان و فرمان روایان - کشورهای اسلامی - تاریخ

| ناشر =

شفق

| مکان نشر =قم - ایران

| سال نشر =

 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE18352AUTOMATIONCODE

| چاپ =1

| تعداد جلد =1

| کتابخانۀ دیجیتال نور =19999

| کد پدیدآور =

| پس از =

| پیش از =

}}

#اين كتاب كوچك، يك دوره تاريخ فشرده دولت‌هاى گوناگون شيعه كه در گوشه و كنار كشورهاى اسلامى به وجود آمدند را در بر دارد. علاوه بر اين، رمز پيشرفت شيعه را نشان داده است كه چگونه در شرايط دشوار زمان، در اثر كاردانى و لياقت و ازخودگذشتگى گروهى از زمامداران شيعه و پيوستگى و هماهنگى شيعيان، تشيع جلوه نمود و خلاف آن را نيز نمايش مى‌دهد كه در اثر اختلاف، حس جاه‌طلبى و زمامدارى نااهلان، دولت آنان سقوط كرد<ref>مقدمه مترجم، ص 14</ref>

#كتاب حاضر بيان‌كننده اين حقيقت است كه چگونه در قلب حكومت‌هاى كينه‌توز بنى عباس، كه در ستمگرى نسبت به خاندان و ياران علوى، از بنى اميه هم پاى فراتر نهادند، پرچم آل على(ع)، در برخى از كشورهاى آفريقا و آسيا، به اهتراز درآمد<ref>مقدمه، ص 14</ref>

#اين اثر، پاسخ‌گوى كسانى است كه از تاريخ، آگاهى كامل نداشته و گمان مى‌كنند كه تشيع، زائيده دولت صفوى يا آل‌بويه است؛ زيرا ثابت مى‌كند شيعه در سده دوم، تشكيل دولت داده و فعاليت مذهبى و سياسى داشته و حتى برخى از سرزمين‌ها به دست آنان گشوده شد و تشيع مردم آن سامان، با اسلام آوردن آنان، هم‌زمان بوده است<ref>همان</ref>

#گردآورنده اين كتاب در بررسى تاريخى خود، به اين نتيجه مى‌رسد كه هرچه دشمنان كوشيدند و براى سركوبى و نابودى طرف‌داران آل على(ع) نقشه كشيدند، كوشش ايشان بى‌ثمر و نقشه آن‌ها نقش‌برآب شد و با همه مخالفت‌ها، مبارزات دامنه‌دار و فعاليت‌هاى پيگير دولت‌هاى ستم‌پيشه، باز ديرى نپاييد كه پرچم پرافتخار طرف‌داران حق، بر فراز كشورهاى آسيايى و آفريقايى افراشته شد<ref>همان</ref>

#اولين دولت مورد بحث، دولت ادريسيين مى‌باشد. ادريس فرزند عبدالله بن حسن، يكى از بنى هاشم مى‌باشد كه با حسين، فرزند على بن حسن بن امام حسن مجتبى(ع) قيام كرد. وى پس از حادثه دلخراش فخ و شهادت گروهى از سادات علوى، از صحنه جان به‌در برد و به مصر گريخته و در جايى پنهان شد. وى پس از آن به مراكش رفته و با استاندار «وليله» كه از فرمانداران دولت بنى عباس بود، حكومتى مستقل تشكيل داد. مردم همين‌كه از جريان آگاهى يافتند، از گوشه‌وكنار جمع شده و نخستين قبيله‌اى كه با وى دست بيعت داد، «اوربه» از بزرگ‌ترين قبايل بربر مراكش بود كه از جهت موقعيت و تعداد جمعيت، از ساير تيره‌ها برتر بود. اثر بيعت اين گروه، آن بود كه ساير قبايل هم از آنان پيروى نموده و سر به فرمان ادريس نهادند<ref>متن كتاب، ص 29</ref>

#در بخش دوم، دولت علويين در مازندران معرفى شده است. حسن فرزند زيد بن محمد بن اسماعيل بن زيد بن حسن بن حسن فرزند [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]]، در سال 250ق، در مازندران قيام كرده و مردم گرد او جمع شدند و او را به فرمانروايى برگزيدند. دوران زمامدارى وى، 19 سال و چند ماه به طول انجاميد. پس از وى، برادرش محمد زمام قدرت را به دست گرفت و مدت 17 سال و چند ماه، حكومت كرد<ref>همان، ص 45 - 52</ref>

#بخش سوم، به دولت آل‌بويه اختصاص يافته است. نويسنده، معتقد است كه داستان پيداييش دولت آل‌بويه، باآنكه يك واقعيت انكارناپذير است، در ابتداى امر، بى‌شباهت به افسانه‌سرايى و خيال‌بافى نيست؛ زيرا اين دولت، منسوب است به مرد بى‌چيزى كه داراى تشكيلاتى نبود. نويسنده در ادامه، به‌تفصيل، جريان به قدرت رسيدن آل‌بويه و تشكيل حكومت به دست ايشان را توضيح داده است.

#:نويسنده، معتقد است كه آل‌بويه، روح ادب‌پرورى را دميده و مردم را به اين امر تشويق كردند. مدرسه بغداد را كه رو به ويرانى نهاده بود، به حالت نخستين بازگردانده و تقويت نمودند و نهرهايى را حفر كردند كه تا شيراز امتداد داشت كه علاوه بر بهره‌هاى فراوانى كه از اين راه نصيب كشاورزان و آبادى و عمران كشور مى‌شد، خطر طغيان آب و نابودى بعضى از مناطق، بدين‌وسيله از ميان برداشته شد.

#:به باور نويسنده، آل‌بويه در ترويج مذهب حقه اثناعشرى، تا نهايت درجه امكان پيشروى كردند. در بغداد كه پايتخت حكومت اسلامى بود، پيش از آل‌بويه، اغلب مردم اهل سنت بودند، اما پس از آمدن آنان و به دست گرفتن قدرت، مذهب شيعه نشو و نما كرده و منتشر شد<ref>همان، ص 53 - 76</ref>

#در بخش چهارم، دولت فاطميين يا عبيديه و ميزان تأثير آنان در انتشار مذهب تشيع، مورد بررسى قرار گرفته است.

#:نويسنده بر اين باور است كه دولت فاطميين بر دعوت به تشيع پايه‌گذارى شد و فوق‌العاده در نشر سازمان و عقايد شيعه، به وسايل گوناگون، كوشا بودند<ref>همان، ص 77 - 100</ref>

#بخش پنجم، به دولت حمدانيين اختصاص يافته است. نويسنده ضمن بررسى اين دولت و خدمات آن به مذهب شيعه، به اين نكته اشاره دارد كه در عصر حمدانيين در موصل، حلب، عراق و توابع آن، تشيع رواج يافته و موقعيتش پاگرفت<ref>همان، ص 101 - 120</ref>

#در آخرين بخش، به دولت صفويه و حكومت شاه اسماعيل، شاه طهماست و شاه عباس و خدمات آنان به تشيع پرداخته شده است<ref>همان، ص 121 - 138</ref>

#متاسفانه ترجمه چندان سليس و روان نيست.