پاتانجلی: تفاوت میان نسخه‌ها

و)- پاتانجلی و فی‎الحقیقه، تصوّف هندی در تصوّف ما بلاشک مؤثّر افتاده است؛ چنان‎که استاد رئیس می‎فرماید: «و إلی طريق پاتانجل ذهبت الصّوفية في الاشتغال بالحق و قالوا... و يوجد في كلامهم ما يدلّ علی القول بالاتحاد» و از میانه فضلای معاصرین ما نیز مرحوم [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] آورده است به کتاب سرچشمه تصوّف در ایران که: فلسفه وحدت وجود در تصوّف ایران و هند، مأخوذ از فلسفه هندی «پتنجالی: Patanjali است‎<ref>ر.ک: همان، صفحه هجده</ref>.

[[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوریحان بیرونی]] درباره کتاب چنین می‎گوید: همت‎های مردم در دنیا مختلف است و سعی من بلکه وجود من وقف بر فایده‎رسانی به دیگران نهاده است. لذت استفاده، از من گذشته است و این امر را از بزرگ‎ترین سعادت‎ها می‎دانم. هرکه واقف بر حال باشد، مرا بر زحماتی که برای ترجمه این اثر از هندی به عربی کشیده‎ام سرزنش نمی‎کند و کسی که برخلاف آن باشد، نسبت‎هایی مانند جهالت و شقاوت به من می‎دهد و البته هرکسی، آنچه را داراست که نیت می‎کند. در میان نقل کتاب‎های حساب و نجوم هندی، به کتابی برخورد کردم که خواص آنان در حکمت و روش زاهدانشان در عبادت را نشان می‎داد و چون از محتوای آن آگاه شدم، سعی کردم مطالعه آن را با راغبین در این امر به اشتراک بگذارم؛ زیرا بخل در دانش از بدترین ظلم‎ها و گناهان است و هیچ سیاهی بر سفیدی نمی‎آید (نوشتن)، مگر اینکه فایده‎ای دارد که شناخت آن، جلب خیر یا دفع شر می‎کند. گفتارهای این قوم، خالی از تناسخ و حلول و اتحاد و تولد (نه بر حکم ولادت) نیست؛ ازاین‎رو هنگامی که سخنانشان را شنیدم، از آن، ترکیبی از عقاید قدمای یونانیان و مسیحیان و صوفیه را برداشت کردم. به‎هرحال تمامی اینان معتقدند که نفس انسانی که در عالم، به علایقش وابستگی دارد، به بقا نمی‎رسد، مگر اینکه نهایت سعی و اجتهاد را در این راه به‎کار بگیرد. حال اگر از این حد نهایی، اندکی هم کوتاه بیاید، محکوم به بقای در عالم است و در آنجا در میان موجودات مردد میان خیر و شر است تا زمانی که تهذیب و تصفیه و خالص شود. کتاب‎های اینان به‎صورت منظوم نوشته شده...<ref>ر.ک: مقدمه عربی، ص2-3</ref>.