نشأة الفكر الفلسفي في الإسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'عبارت‌اند' به 'عبارتند'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'عبارت‌اند' به 'عبارتند')
خط ۵۸: خط ۵۸:
در مقدمه چاپ هفتم، به بیان این نکته پرداخته شده است که در این چاپ، فصل جدیدی پیرامون عوامل داخلی ظهور تفکر فلسفی در اسلام- ازجمله عوامل لغوی، سیاسی و اقتصادی-به مطالب کتاب، افزوده شده است<ref>مقدمه، ج1، ص16</ref> در مقدمه چاپ‌های ششم، پنجم و چهارم به اضافه‌شدن مطالب جدید به کتاب اشاره شده و می‌گوید عنوان و مطالب برخی از ابواب و فصول کتاب در این چاپ نسبت به چاپ‌های پیشین تغییر کرده است<ref>همان، ص17-21</ref>
در مقدمه چاپ هفتم، به بیان این نکته پرداخته شده است که در این چاپ، فصل جدیدی پیرامون عوامل داخلی ظهور تفکر فلسفی در اسلام- ازجمله عوامل لغوی، سیاسی و اقتصادی-به مطالب کتاب، افزوده شده است<ref>مقدمه، ج1، ص16</ref> در مقدمه چاپ‌های ششم، پنجم و چهارم به اضافه‌شدن مطالب جدید به کتاب اشاره شده و می‌گوید عنوان و مطالب برخی از ابواب و فصول کتاب در این چاپ نسبت به چاپ‌های پیشین تغییر کرده است<ref>همان، ص17-21</ref>


باب اول، در سه فصل، مباحث کلی پیرامون فلسفه اسلامی را در خود جای داده است که عبارت‌اند از: اعراب ابتدایی و تأثیر قرآن در تفکر آنان؛ شیوه بحث و تحقیق علوم تجربی در جهان اسلام و ابداع فلسفه اسلامی. در فصل سوم به مباحثی چون فلسفه مشاء، تصوف، علم کلام، علم اصول فقه، فلسفه تاریخ و فلسفه نحو و ارتباط آن‌ها با اسلام مطرح شده است<ref>همان، ص29-56</ref>
باب اول، در سه فصل، مباحث کلی پیرامون فلسفه اسلامی را در خود جای داده است که عبارتند از: اعراب ابتدایی و تأثیر قرآن در تفکر آنان؛ شیوه بحث و تحقیق علوم تجربی در جهان اسلام و ابداع فلسفه اسلامی. در فصل سوم به مباحثی چون فلسفه مشاء، تصوف، علم کلام، علم اصول فقه، فلسفه تاریخ و فلسفه نحو و ارتباط آن‌ها با اسلام مطرح شده است<ref>همان، ص29-56</ref>


باب دوم، در پنج فصل، منشأ و خواستگاه خارجی و داخلی فلسفه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این باب ابتدا، رابطه اسلام و یهودیت و اختلافات عمومی میان آن دو، ازجمله مسئله نسخ مورد بحث و مطالعه قرار گرفته<ref>همان، ص59-88</ref> و سپس، ضمن بررسی رابطه اسلام و مسیحیت و اختلافات داخلی مسیحیان و فرق مختلف موجود در آن ازجمله مکانیه، نسطوریه و یعقوبیه<ref>همان، ص90-101</ref>، به مطالعه رابطه میان اسلام و فلسفه یونان و وجود اختلافات میان فلسفی اسلامی و فلسفه یونانی، پرداخته شده و مکاتب مختلف فلسفی یونانی و متفکران آن، معرفی شده است که عبارت‌اند از: مدرسه طبیعیه (با متفکرانی همچون طالیس، انکسمندریس و انکسمانیس) فیثاغوریه (که در این زمینه، به بررسی تأثیر فیثاغورث در تفکرات اسماعیلیه و اخوان‌الصفا پرداخته شده است)؛ ایلیه (که دارای متفکرانی همچون اکستوفان، بارمیدس، زینون و سلیسوس است)؛ مدرسه تغییر (با تفکرات هیرقلیطس)؛ طبیعیون متأخر (ازجمله انبادقلیس و انکساغوراس)؛ سوفسطائیه؛ تصوریه مثالیه (سقراط، افلاطون، ارسطو و فلاسفه بعد او مانند اسکندر افرودیسی و جالینوس)؛ لذیه (ابیقور)؛ رواقیون؛ شکاکان تجربی و مدرسه نوافلاطونیه<ref>همان، ص102-184</ref>
باب دوم، در پنج فصل، منشأ و خواستگاه خارجی و داخلی فلسفه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این باب ابتدا، رابطه اسلام و یهودیت و اختلافات عمومی میان آن دو، ازجمله مسئله نسخ مورد بحث و مطالعه قرار گرفته<ref>همان، ص59-88</ref> و سپس، ضمن بررسی رابطه اسلام و مسیحیت و اختلافات داخلی مسیحیان و فرق مختلف موجود در آن ازجمله مکانیه، نسطوریه و یعقوبیه<ref>همان، ص90-101</ref>، به مطالعه رابطه میان اسلام و فلسفه یونان و وجود اختلافات میان فلسفی اسلامی و فلسفه یونانی، پرداخته شده و مکاتب مختلف فلسفی یونانی و متفکران آن، معرفی شده است که عبارتند از: مدرسه طبیعیه (با متفکرانی همچون طالیس، انکسمندریس و انکسمانیس) فیثاغوریه (که در این زمینه، به بررسی تأثیر فیثاغورث در تفکرات اسماعیلیه و اخوان‌الصفا پرداخته شده است)؛ ایلیه (که دارای متفکرانی همچون اکستوفان، بارمیدس، زینون و سلیسوس است)؛ مدرسه تغییر (با تفکرات هیرقلیطس)؛ طبیعیون متأخر (ازجمله انبادقلیس و انکساغوراس)؛ سوفسطائیه؛ تصوریه مثالیه (سقراط، افلاطون، ارسطو و فلاسفه بعد او مانند اسکندر افرودیسی و جالینوس)؛ لذیه (ابیقور)؛ رواقیون؛ شکاکان تجربی و مدرسه نوافلاطونیه<ref>همان، ص102-184</ref>


باب سوم، در دو فصل، آغاز و ابتدای جنبش عقل‌گرایی اسلامی، مورد مطالعه قرار گرفته است. در این باب، ابتدا به بررسی عقاید کلامی فقهایی همچون ابوحنیفه نعمان، مالک بن انس، محمد بن ادریس شافعی و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] پرداخته شده و سپس، آرا کلامی ابن کلاب، مورد بحث قرار گرفته است<ref>همان، ص227-284</ref>
باب سوم، در دو فصل، آغاز و ابتدای جنبش عقل‌گرایی اسلامی، مورد مطالعه قرار گرفته است. در این باب، ابتدا به بررسی عقاید کلامی فقهایی همچون ابوحنیفه نعمان، مالک بن انس، محمد بن ادریس شافعی و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] پرداخته شده و سپس، آرا کلامی ابن کلاب، مورد بحث قرار گرفته است<ref>همان، ص227-284</ref>
خط ۷۸: خط ۷۸:
باب چهارم، در سه فصل، به معرفی امام جعفر صادق(ع) پرداخته شده و موضوعاتی همچون تجسم؛ فلسفه هشام بن حکم؛ الوهیت؛ ذات الله؛ صفات الله؛ وجود طبیعی؛ عالم انسانی؛ جبریت و حریت و عصمت انبیا(ع) و ائمه(ع) تشریح شده است<ref>همان، ص159-198</ref>
باب چهارم، در سه فصل، به معرفی امام جعفر صادق(ع) پرداخته شده و موضوعاتی همچون تجسم؛ فلسفه هشام بن حکم؛ الوهیت؛ ذات الله؛ صفات الله؛ وجود طبیعی؛ عالم انسانی؛ جبریت و حریت و عصمت انبیا(ع) و ائمه(ع) تشریح شده است<ref>همان، ص159-198</ref>


در باب پنجم، در دو فصل، ضمن معرفی شش امام پایانی شیعه اثناعشری، به توضیح و تشریح عقاید این مذهب پرداخته شده<ref>همان، ص209-218</ref> و در باب ششم، در سه فصل، تطور و تکامل غلو، در خلال ظهور فرق میمیه، عینیه و سینیه و غلو عباسی، بررسی گردیده<ref>همان، ص229-255</ref> و باب هفتم، در هشت فصل، به معرفی فرقه اسماعیلیه اختصاص یافته است. ازجمله موضوعات مطرح شده در این باب عبارت‌اند از: اسماعیلیه اولی؛ باطنیه؛ اسماعیلیه یمن؛ قرامطه و تطور کیسانیه؛ نظریات اسماعیلیه درباره امامت و فلسفه اسماعیلیه در فارس<ref>همان، ص271-377</ref>
در باب پنجم، در دو فصل، ضمن معرفی شش امام پایانی شیعه اثناعشری، به توضیح و تشریح عقاید این مذهب پرداخته شده<ref>همان، ص209-218</ref> و در باب ششم، در سه فصل، تطور و تکامل غلو، در خلال ظهور فرق میمیه، عینیه و سینیه و غلو عباسی، بررسی گردیده<ref>همان، ص229-255</ref> و باب هفتم، در هشت فصل، به معرفی فرقه اسماعیلیه اختصاص یافته است. ازجمله موضوعات مطرح شده در این باب عبارتند از: اسماعیلیه اولی؛ باطنیه؛ اسماعیلیه یمن؛ قرامطه و تطور کیسانیه؛ نظریات اسماعیلیه درباره امامت و فلسفه اسماعیلیه در فارس<ref>همان، ص271-377</ref>


در جلد سوم، که مقدمه چاپ هفتم و اول را در خود جای داده است، ظهور و پیداییش تفکر زهد و تطور و تکامل آن، در دو قرن ابتدایی اسلام در مدارس و مکاتب مختلف اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در جلد سوم، که مقدمه چاپ هفتم و اول را در خود جای داده است، ظهور و پیداییش تفکر زهد و تطور و تکامل آن، در دو قرن ابتدایی اسلام در مدارس و مکاتب مختلف اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش