۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
جز (جایگزینی متن - 'ىالدين' به 'ىالدين') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
تأثيرپذيرى شبسترى از شخصيت و افكار و انديشه‌هاى شيخ [[عطار، محمد بن ابراهیم|فريدالدين عطار نيشابورى]] و حتى زبان و سبك شعرى او بيش از ساير شعراست و با اينكه شبسترى با افكار و آثار محى‌الدين و برخى ديگر از علما و عرفا آشنايى كامل داشته است و از افكار و انديشه‌هاى آنها متأثر و بهره‌مند شده است، اما انس و الفتى خاص و توجه و علاقه‌ى فراوانى به آثار شيخ فريدالدين داشته است؛ به‌طورى كه تأثير ذهن و زبان عطار در گلشن راز و ديگر آثار شبسترى به خوبى نمايان است.عناوين كتاب عبارتند از: 1. در معنى تفكر؛ 2. كدامين تفكر، شرط راه است؛ 3. توضيح«من وجودى» انسان؛ 4. سالك حقيقى كيست؛ 5. ظهور سر وحدت بر سالك؛ 6. سبب اتحاد عارف و معروف؛ 7. راز «انا الحق گويى»؛ 8. سير و سلوك و اصل حقيقى؛ 9. شرح قرب و بعد به حق تعالى؛ 10. لفظ و كلام گوهر درياى وجود؛ 11. جزء افزون از كل؛ 12. پيوستگى قديم و حادث؛ 13. اشارات ارباب معانى؛ 14. اشارات اهل كشف و شهود؛ 15. بت و زنار و ترسايى. | تأثيرپذيرى شبسترى از شخصيت و افكار و انديشه‌هاى شيخ [[عطار، محمد بن ابراهیم|فريدالدين عطار نيشابورى]] و حتى زبان و سبك شعرى او بيش از ساير شعراست و با اينكه شبسترى با افكار و آثار محى‌الدين و برخى ديگر از علما و عرفا آشنايى كامل داشته است و از افكار و انديشه‌هاى آنها متأثر و بهره‌مند شده است، اما انس و الفتى خاص و توجه و علاقه‌ى فراوانى به آثار شيخ فريدالدين داشته است؛ به‌طورى كه تأثير ذهن و زبان عطار در گلشن راز و ديگر آثار شبسترى به خوبى نمايان است.عناوين كتاب عبارتند از: 1. در معنى تفكر؛ 2. كدامين تفكر، شرط راه است؛ 3. توضيح«من وجودى» انسان؛ 4. سالك حقيقى كيست؛ 5. ظهور سر وحدت بر سالك؛ 6. سبب اتحاد عارف و معروف؛ 7. راز «انا الحق گويى»؛ 8. سير و سلوك و اصل حقيقى؛ 9. شرح قرب و بعد به حق تعالى؛ 10. لفظ و كلام گوهر درياى وجود؛ 11. جزء افزون از كل؛ 12. پيوستگى قديم و حادث؛ 13. اشارات ارباب معانى؛ 14. اشارات اهل كشف و شهود؛ 15. بت و زنار و ترسايى. | ||
شيخ، پس از مقدمه‌اى زيبا و بيان چگونگى نظم كتاب، به شرح و تفصيل | شيخ، پس از مقدمه‌اى زيبا و بيان چگونگى نظم كتاب، به شرح و تفصيل درباره سؤالات مطرح شده مى‌پردازد. چكيده پاره‌اى از مباحث مطرح شده چنين است: | ||
1. پرسش | 1. پرسش درباره تفكر: | ||
{| class="wikitable poem" | {| class="wikitable poem" | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
شيخ، در پاسخ، تفكر را دو نوع مى‌داند: يكى، استدلال منطقى و ديگرى، معرفت روحانى. طريق نخست، غير علمى است و راه به جايى نمى‌برد، چون عقل نمى‌تواند به ماوراى مظاهر برسد. در مشرب عرفا، شرط فكر نكو، تجريد و تفريد است؛ يعنى تزكيه و تصفيه دل از زنگار اغيار و تعلقات و منور شدن آن به انوار الهى تا به گوش جان ندای «انى انا الله» را بشنوى و به ديده‌ى حق‌بينى، خود را و خدا را ببينى و بشناسى. | شيخ، در پاسخ، تفكر را دو نوع مى‌داند: يكى، استدلال منطقى و ديگرى، معرفت روحانى. طريق نخست، غير علمى است و راه به جايى نمى‌برد، چون عقل نمى‌تواند به ماوراى مظاهر برسد. در مشرب عرفا، شرط فكر نكو، تجريد و تفريد است؛ يعنى تزكيه و تصفيه دل از زنگار اغيار و تعلقات و منور شدن آن به انوار الهى تا به گوش جان ندای «انى انا الله» را بشنوى و به ديده‌ى حق‌بينى، خود را و خدا را ببينى و بشناسى. | ||
2. پرسش | 2. پرسش درباره اينكه كدامين تفكر، شرط راه است: | ||
{| class="wikitable poem" | {| class="wikitable poem" | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
شيخ، با استفاده از حديث«تفكروا فى آلاء الله و لا تفكروا فى ذاته»، بيان مى‌كند كه در ذات حق فكر كردن، گناه محض است و حاصلى ندارد، چون ذات متعالى حق تعالى فراتر از آن است كه در دار وجود غير او ديارى توان يافت كه بتواند وسيله‌ى معرفت او گردد. از طرف ديگر، معرفت حق تعالى، ذوات را فطرى است و ادراك فطرى قابل تفكر نيست، زيرا كه تحصيل حاصل محال و باطل است، بلكه تفكر حجاب آن ادراك است و موجب ضلال و حيرت است. | شيخ، با استفاده از حديث«تفكروا فى آلاء الله و لا تفكروا فى ذاته»، بيان مى‌كند كه در ذات حق فكر كردن، گناه محض است و حاصلى ندارد، چون ذات متعالى حق تعالى فراتر از آن است كه در دار وجود غير او ديارى توان يافت كه بتواند وسيله‌ى معرفت او گردد. از طرف ديگر، معرفت حق تعالى، ذوات را فطرى است و ادراك فطرى قابل تفكر نيست، زيرا كه تحصيل حاصل محال و باطل است، بلكه تفكر حجاب آن ادراك است و موجب ضلال و حيرت است. | ||
3. پرسش | 3. پرسش درباره سالك حقيقى: | ||
{| class="wikitable poem" | {| class="wikitable poem" | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
شيخ مى‌گويد: مسافر كسى است كه از خوديت پاك شود و از امكان به‌سوى واجب سير كشفى نمايد. | شيخ مى‌گويد: مسافر كسى است كه از خوديت پاك شود و از امكان به‌سوى واجب سير كشفى نمايد. | ||
4. پرسش | 4. پرسش درباره پاره‌اى از اصطلاحات خاص، همچون چشم و لب و زلف و... كه عرفا به كار مى‌برند: | ||
{| class="wikitable poem" | {| class="wikitable poem" | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
تصحيح و تحقيق كتاب، توسط محمد حماصيان صورت گرفته است. وى، در مقدمه خويش شرح مختصرى | تصحيح و تحقيق كتاب، توسط محمد حماصيان صورت گرفته است. وى، در مقدمه خويش شرح مختصرى درباره زندگى و آثار شبسترى ذكر كرده است. | ||