سير و سلوك، منزل دوم: توبه: تفاوت میان نسخه‌ها

در فصل‏ سوم، اثبات‏ مى‏گردد كه‏ پذيرش‏ توبه‏ از سوى‏ پروردگار متعال، هيچ‏ شرطى‏ ندارد و شرايط ظاهرى‏ كه‏ در قرآن‏ و روايات، براى‏ توبه‏ بيان‏ گرديده، بررسى‏ مى‌‏شود. بر اساس‏ ديدگاه‏ آيت‏الله‏العظمى‏ مظاهرى، توبه‏ هنگام‏ مرگ‏ و حتّى‏ توبه‏ پس‏ از مرگ‏ و در جهنّم‏ نيز، اگر حقيقى‏ و خالصانه‏ باشد، مورد پذيرش‏ خداى‏ تعالى‏ واقع‏ مى‌‏شود.

ج)- توبه‏ هنگام‏ مرگ‏) البته‏ ايشان‏ توبه‏ هنگام‏ مرگ‏ را اگر به‏ خاطر ديدن‏ مرگ‏ باشد، قبول‏ ندارند، ولى‏ اگر واقعا توبه‏ و ندامت‏ از كار باشد، قبول‏ دارند و مى‏گويند كه‏ خداوند متعال‏ اين‏ توبه‏ را مى‏پذيرد و براى‏ مدعاى‏ خود داستانى‏ از جوانى‏ كه‏ در قوم‏ حضرت‏ موسى(ع) در هنگام‏ مرگ‏ گفت: «يا من‏ له‏ الدنيا و الآخرة ارحم‏ من‏ ليس‏ له‏ الدنيا و الآخرة» را ذكر نموده. همچنين‏ در مورد پذيرش‏ توبه‏ هنگام‏ مرگ، داستان‏ قرآنى‏ قوم‏ حضرت‏ يونس‏ را بيان‏ مى‏كند كه‏ در هنگام‏ نزول‏ عذاب، به‏ خارج‏ از شهر رفته‏ و توبه‏ كردند و عذاب‏ از آنها برداشته‏ شد)؛

فصل‏ چهارم‏ كتاب، ضرورت‏ اميدوارى‏ به‏ رحمت‏ خداوند را يادآورى‏ مى‏كند و به‏ تشريح‏ دو فضيلت‏ خوف‏ و رجا، مى‏‌پردازد. ايشان‏ در باره‏ معناى‏ اميد مى‏گويد كه‏ بعضى‏ معنا و مفهوم‏ اميد را اشتباه‏ فهميده‏اند؛ چنان‏كه‏ افرادى‏ يافت‏ مى‏‌شوند كه‏ خيال‏ مى‏كنند هر گناهى‏ مرتكب‏ شوند و هر عبادت‏ و فريضه‏اى‏ را ترك‏ نمايند، خداوند آنان‏ را بدون‏ توبه‏ خواهد بخشيد و به‏واسطه‏ اين‏ توهم‏ و تخيل‏ شيطانى، چنان‏ به‏ انجام‏ گناه‏ و ترك‏ عبادت‏ مى‏پردازند كه‏ گويى‏ خداوند متعال، آنان‏ را به‏ ارتكاب‏ معاصى‏ و ترك‏ واجبات، امر فرموده‏ است.

در فصل‏ هشتم، مراتب‏ توبه‏ كه‏ عبارتند از توبه‏ عوام، توبه‏ خواص‏ و توبه‏ اخصّ‏ الخواص، تشريح‏ مى‏گردد.

در فصل‏ دهم، به‏ ساير اسباب‏ آمرزش، نظير اجتناب‏ از گناه، انجام‏ اعمال‏ نيك‏ و عقوبت‏ دنيوى، اشاره‏ مى‏گردد.