۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
نویسنده براى تدوین کتاب خویش از منابع بسیارى بهره گرفته که خود در مقدمه به برخی از آن‌ها اشاره کرده است. بسیارى از منابع وى کتب حدیثى و صحاح اهل سنت است. همچنین از منابع تاریخى همچون [[السير و المغازي|سیره ابن اسحاق]]، المعارف [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]، کتاب الاحداث قاسم بن سلام، کتاب الردة مدائنى. | نویسنده براى تدوین کتاب خویش از منابع بسیارى بهره گرفته که خود در مقدمه به برخی از آن‌ها اشاره کرده است. بسیارى از منابع وى کتب حدیثى و صحاح اهل سنت است. همچنین از منابع تاریخى همچون [[السير و المغازي|سیره ابن اسحاق]]، المعارف [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]، کتاب الاحداث قاسم بن سلام، کتاب الردة مدائنى. | ||
کتاب‌هاى شرح‌حال نیز دسته‌اى دیگر از منابع طبرى است مانند [[الاستيعاب في معرفة الأصحاب|استیعاب]] | کتاب‌هاى شرح‌حال نیز دسته‌اى دیگر از منابع طبرى است مانند [[الاستيعاب في معرفة الأصحاب|استیعاب]] [[ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله|ابن عبدالبر]]، صفة الصفوه ابن جوزى، [[تاریخ بغداد|تاریخ بغداد خطیب بغدادى]] . ازجمله منابعى که طبرى یاد کرده دو کتاب با عنوان‌هاى «جزء في مقتل الحسین» نوشته ابوالقاسم بغوى و «مناقب امیرالمؤمنین على بن ابى‌طالب» [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] است. وى براى تدوین این کتاب از منابع شیعى استفاده نکرده است.<ref>ر.ک: همان، جلد 1، ص13-7</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
حدیث عشره، از روایات مشهور اهل سنت است که در آن، پیامبر(ص) دست‌یابی ده تن از صحابه خود را به بهشت پیش‌گویی کرده است. این حدیث، در چهار کتاب از صحاح سته به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد این حدیث پس از رحلت پیامبر(ص) مطرح شده باشد درست زمانی که جامعه اسلامی با مسئله جانشینی دست‌به‌گریبان بود. اولین کارکرد حدیث عشره و کارکردهای بعدی آن، گستره تفکر سیاسی مبتنی بر این حدیث و اهداف سیاسی آن را به‌روشنی آشکار می‌سازد. این عقیده به‌‌طور گسترده –پس از قرن دهم- برای تقویت خواسته‌های سیاسی، مورد بازسازی و استفاده مجدد قرار گرفت؛ برای نمونه سیاست اهل سنت مبتنی بر این حدیث، کوشش در جهت تقویت دیدگاه سیاسی خود در مواجهه با خطر رشد عقیدتی و سیاسی شیعه قرار گرفت. اهل سنت تلاش می‌کنند تا ایده خود را با طرح این نقشه که «پیامبر(ص) ده نفر صحابی یاد شده در حدیث عشره –ابوبکر، عمر، عثمان، [[امام على(ع)|علی بن ابی‌طالب ع]]، | حدیث عشره، از روایات مشهور اهل سنت است که در آن، پیامبر(ص) دست‌یابی ده تن از صحابه خود را به بهشت پیش‌گویی کرده است. این حدیث، در چهار کتاب از صحاح سته به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد این حدیث پس از رحلت پیامبر(ص) مطرح شده باشد درست زمانی که جامعه اسلامی با مسئله جانشینی دست‌به‌گریبان بود. اولین کارکرد حدیث عشره و کارکردهای بعدی آن، گستره تفکر سیاسی مبتنی بر این حدیث و اهداف سیاسی آن را به‌روشنی آشکار می‌سازد. این عقیده به‌‌طور گسترده –پس از قرن دهم- برای تقویت خواسته‌های سیاسی، مورد بازسازی و استفاده مجدد قرار گرفت؛ برای نمونه سیاست اهل سنت مبتنی بر این حدیث، کوشش در جهت تقویت دیدگاه سیاسی خود در مواجهه با خطر رشد عقیدتی و سیاسی شیعه قرار گرفت. اهل سنت تلاش می‌کنند تا ایده خود را با طرح این نقشه که «پیامبر(ص) ده نفر صحابی یاد شده در حدیث عشره –ابوبکر، عمر، عثمان، [[امام على(ع)|علی بن ابی‌طالب ع]]، طلحه، زبیر، سعی بن ابی‌وقاص، سعید بن زید، عبدالرحمن بن عوف و ابوعبیده جراح- را برای رهبری کشور مسلمانان بعد از خودش مشخص کرده است» تقویت کنند. بنابراین آنان سعی کردند تا مشروعیت جانشینی اولین خلیفه از خلفای سه‌گانه را –کسی که به گروه عشره تعلق داشت- در مقابل ادعای شیعه، که مخالف با مشروعیت جانشینی وی بود تقویت کنند.<ref>ر.ک: حسینی، سید مهدی، ص81-80</ref> | ||
نخستین منبع و مرجع حدیث عشره مبشره کتاب‌های حدیثی است. عنوان عشره به‌کار رفته در این آثار از سه حدیث نبوی با گونه‌های متنوع، برگرفته است که مصدر نقل آن‌ها به دو تن از صحابه به نام‌های عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید بن نوفلی بازمی‌گردد. به‌طورکلی، روایت عشره منسوب به عبدالرحمن بن عوف، در مقایسه با روایت منسوب به سعید بن زید نوفلی از اعتماد و وثوق کمتری برخوردار بوده است. محب‌الدین طبری -درحالی‌که به این حدیث ارجاع می‌دهد- ادعا کرده که بخاری آن را از نقل سعید بن زید ضعیف‌تر دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص82</ref> | نخستین منبع و مرجع حدیث عشره مبشره کتاب‌های حدیثی است. عنوان عشره به‌کار رفته در این آثار از سه حدیث نبوی با گونه‌های متنوع، برگرفته است که مصدر نقل آن‌ها به دو تن از صحابه به نام‌های عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید بن نوفلی بازمی‌گردد. به‌طورکلی، روایت عشره منسوب به عبدالرحمن بن عوف، در مقایسه با روایت منسوب به سعید بن زید نوفلی از اعتماد و وثوق کمتری برخوردار بوده است. محب‌الدین طبری -درحالی‌که به این حدیث ارجاع می‌دهد- ادعا کرده که بخاری آن را از نقل سعید بن زید ضعیف‌تر دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص82</ref> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
محب‌الدین پس از بیان فضائل سه خلیفه اول، مناقب امام على(ع) را به‌تفصیل آورده و در محورهاى زیر بحث کرده است: نام و نسب، صفت، اسلام، هجرت، خصائص، فضائل، محبت خداوند، خلافت و سخنان خلفا درباره علی(ع) و مقتل آن حضرت.<ref>ر.ک: همان، ج3 ص242-104</ref> | محب‌الدین پس از بیان فضائل سه خلیفه اول، مناقب امام على(ع) را به‌تفصیل آورده و در محورهاى زیر بحث کرده است: نام و نسب، صفت، اسلام، هجرت، خصائص، فضائل، محبت خداوند، خلافت و سخنان خلفا درباره علی(ع) و مقتل آن حضرت.<ref>ر.ک: همان، ج3 ص242-104</ref> | ||
ازجمله احادیثی که در فضیلت آن حضرت ذکر شده حدیث «سلونی» است. احمد در المناقب و [[بغوی، حسین بن مسعود|بغوی]] | ازجمله احادیثی که در فضیلت آن حضرت ذکر شده حدیث «سلونی» است. احمد در المناقب و [[بغوی، حسین بن مسعود|بغوی]] در المعجم و دیگران از سعید بن مسیب چنین نقل کرده‌اند که احدی از اصحاب رسول‌الله(ص) جز علی(ع) این سخن را بر زبان نرانده است. ابوطفیل نیز می‌گوید که علی(ع) را مشاهده کردم که می‌گوید: «از من بپرسید، به خدا قسم چیزی از من نخواهید پرسید مگر آن‌که به شما از آن خبر خواهم داد، از کتاب خدا بپرسید به خداوند سوگند آیه‌ای را از من نخواهید پرسید مگر آن‌که می‌دانم که شب یا روز، در دشت یا کوه نازل شده است».<ref>ر.ک: همان، ص167-166</ref> | ||
ذکر وصف قاتل [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] به اشقی الآخرین روایتی است که صهیب از رسول‌الله(ص) نقل کرده که فرمود: «یا علی، آیا می‌دانی چه کسی شقی‌ترین فرد از اولین است؟». علی(ع) عرض کرد: کسی که ناقه صالح را پی کرد. آن حضرت فرمود: «راست گفتی پس چه کسی شقی‌ترین فرد از آخرین است؟» عرض کرد: خدا و رسولش داناترند. پیامبر(ص) فرمود: شقی‌ترین فرد کسی است که ضربه‌ای به سر تو می‌زند.<ref>ر.ک: همان، ص238</ref> | ذکر وصف قاتل [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] به اشقی الآخرین روایتی است که صهیب از رسول‌الله(ص) نقل کرده که فرمود: «یا علی، آیا می‌دانی چه کسی شقی‌ترین فرد از اولین است؟». علی(ع) عرض کرد: کسی که ناقه صالح را پی کرد. آن حضرت فرمود: «راست گفتی پس چه کسی شقی‌ترین فرد از آخرین است؟» عرض کرد: خدا و رسولش داناترند. پیامبر(ص) فرمود: شقی‌ترین فرد کسی است که ضربه‌ای به سر تو می‌زند.<ref>ر.ک: همان، ص238</ref> | ||