۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'عبدالملك جوينى' به 'عبدالملك جوينى ') |
|||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
پس از جوينى، به ويژه از زمان [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]، سه امر وارد كلام شد: | پس از جوينى، به ويژه از زمان [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]، سه امر وارد كلام شد: | ||
#جوينى به عنوان پيش گفتار در ابتداى الشامل و الارشاد، ملاحظاتى مقدماتى درباره «نظر» آورده است كه اين پيش درآمدها، بعدها به تعريف حقيقت كلام در الاقتصاد غزالى، يا به شرح اصول منطق و طبيعيات و هستى شناسى در شرح المواقف جرجانى تعميم يافت. جوينى نظر را چنين تعريف كرده است: تفكرى كه متفكر از خلال آن به دنبال علم و قطع يا ظن غالب است. جوينى بر خلاف معتزله و ديدگاه «تولد» آنها و نيز بر خلاف رأى فلاسفه در استنتاجِ ضرورى نتيجه از مقدمات، كه نظر را موجب علم مىدانند، معتقد است نظر تنها بر اساس عادت و اراده الاهى منتِجِ معرفت خواهد شد. وى همچنين از استدلال معتبر و نامعتبر و شرايط آنها بحث كرده است. | |||
#جوينى الاهيات به معناى مباحث عقلى درباره خدا و صفات او (البته بر مبناى كتاب الاهى) و سمعيات به معناى مباحث نقلى را تفكيك كرده است. بخشهاى فلسفى و الاهيات را تحت عنوان عقليات طبقهبندى كرده و در مبحث سمعيات، به امر به معروف و نهى از منكر، اجل، رزق، معاد، اسماء و احكام(مسئله ايمان) و امامت پرداخته است. وى نبوت را عامل پيوند ميان الاهيات و سمعيات دانسته است. | |||
#جوينى ميان آنچه در خدا ضرورى است(وجود و صفات حق)، آنچه براى خدا ممكن است(رؤيت پذيرى، خلق افعال بشرى، عقاب و عفو، نبوت) و آنچه براى خدا ممتنع است(اضداد اوصاف خداوند) تمايز گذاشتهاست. البته ملحقات و تفكيكهاى ياد شده، اغلب در هم مىآميزند. جوينى، با تأكيد بر تقسيم سه گانه واجب و ممكن و ممتنع، نبوت و خلق اعمال را در بخشِ «آنچه بر خداوند جايز است» قرار مىدهد و «سمعيات» را بر ديگر بخشهاى نقلى اطلاق مىكند. | |||
در موارد ياد شده و مبانى تفكيكها، به روشنى مىتوان تأثير فلسفه را ديد. مشخص است كه الاهيات، به عنوان اصطلاح، از فلاسفه گرفته شده است. تقسيم بندى مباحث درباره اوصاف و احوال و افعال خدا بر پايه مفاهيم وجوب و امكان و امتناع نيز از همين نوع مىباشد. | در موارد ياد شده و مبانى تفكيكها، به روشنى مىتوان تأثير فلسفه را ديد. مشخص است كه الاهيات، به عنوان اصطلاح، از فلاسفه گرفته شده است. تقسيم بندى مباحث درباره اوصاف و احوال و افعال خدا بر پايه مفاهيم وجوب و امكان و امتناع نيز از همين نوع مىباشد. |
ویرایش