۱۰۶٬۸۲۲
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' '''' به '''''
جز (جایگزینی متن - ' فى ' به ' في ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''') |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01152J1.jpg | |||
| عنوان =المسلک في أصول‌الدین | |||
| عنوان‌های دیگر =الرساله الماتعیه | |||
| پدیدآوران = | |||
[[حلی، جعفر بن حسن]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[استادی، رضا]] (محقق) | [[استادی، رضا]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 210 /م3م5 | ||
| موضوع = | |||
شیعه - اصول دین | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
کلام شیعه امامیه - متون قدیمی تا قرن 14 | کلام شیعه امامیه - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية | ||
| مکان نشر =مشهد مقدس - ایران | |||
| سال نشر = 1373 ش یا 1414 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01152AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01152 | |||
| کتابخوان همراه نور =01152 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''المسلك في أصول‌الدين''' مهم‌ترين اثر [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] است كه در كلام نگاشته است. او در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: چون ديدم تحقيق در علم عقائد از نفيس‌ترين كارها و گرانبهاترين امور است؛ به طورى كه بر هر صاحب فكرى واجب است در آن غور و حقائق آن را كشف كند، لذا اين كتاب را تأليف نمودم.<ref>ص1</ref> | |||
مؤلف شيوۀ تحقيق در كلام را متعدد دانسته و قائل است كه شيوه و منهج متأخرين معتزله بهترين شيوه براى تحقيق در علم عقائد مى‌باشد. لذا مؤلف مطالب اين كتاب را براساس شيوۀ ياد شده نگاشته است. او سعى نموده مطالب و آراء خود را كاملا منسجم، ولى به صورت مختصر بيان كند. چنانكه گفته است «اين كتاب را به صورت مختصر نوشتم تا مدخلى باشد براى كتب مطول كلامى».<ref>ص2</ref>اسم كتاب در [[الرجال (حلی)|رجال ابن داود]] «المسلك في اصول‌الدين» ثبت شده است و در آغاز نسخۀ خطى «كتاب المسلك في علم الكلام» ثبت شده و در آخر تنها نسخۀ خطى اين كتاب آمده است «كم كتاب المسلك في علم الاصول».<ref>ص3</ref>تاريخ نگارش اين اثر مشخص نمى‌باشد. | |||
مؤلف شيوۀ تحقيق در كلام را متعدد دانسته و قائل است كه شيوه و منهج متأخرين معتزله بهترين شيوه براى تحقيق در علم عقائد مى‌باشد. لذا مؤلف مطالب اين كتاب را براساس شيوۀ ياد شده نگاشته است. او سعى نموده مطالب و آراء خود را كاملا منسجم، ولى به صورت مختصر بيان كند. چنانكه گفته است «اين كتاب را به صورت مختصر نوشتم تا مدخلى باشد براى كتب مطول كلامى» | |||
==ساختار و گزارش محتوا== | ==ساختار و گزارش محتوا== | ||
| خط ۶۴: | خط ۴۸: | ||
مؤلف در ذيل فصل سوم چهار مقصد بيان كرده و در آنها اثبات مى‌كند كه امام بعد از نبى(ص) حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] مى‌باشد. او همچنين ادله‌اى كه بر امامت ابوبكر از طرف اهل تسنن اقامه شده است را ابطال مى‌كند و اثبات مى‌كند كه [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] افضل بوده و افضليت ابوبكر را نفى مى‌كند. | مؤلف در ذيل فصل سوم چهار مقصد بيان كرده و در آنها اثبات مى‌كند كه امام بعد از نبى(ص) حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] مى‌باشد. او همچنين ادله‌اى كه بر امامت ابوبكر از طرف اهل تسنن اقامه شده است را ابطال مى‌كند و اثبات مى‌كند كه [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] افضل بوده و افضليت ابوبكر را نفى مى‌كند. | ||
او در مقصد ديگرى امامت هر يك از ائمۀ | او در مقصد ديگرى امامت هر يك از ائمۀ اثنی‌عشر ى را اثبات مى‌كند. در مقصد سوم به مباحث مربوط به غيبت مى‌پردازد؛ مثل علت غيبت حضرت حجة(عج)، اثبات ولادت آن حضرت و رفع استبعاد از طول عمر آن حضرت. | ||
مؤلف در مقصد چهارم، از مباحث امامت مجموعۀ مباحثى كه با امامت مرتبط هستند را بيان مى‌كند. از آن جمله اثبات عصمت ملائكة، اثبات عصمت حضرت فاطمۀ زهرا(س)، حكم كسى كه بر [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] خروج كند، افضليت انبياء از ملائكه. | مؤلف در مقصد چهارم، از مباحث امامت مجموعۀ مباحثى كه با امامت مرتبط هستند را بيان مى‌كند. از آن جمله اثبات عصمت ملائكة، اثبات عصمت حضرت فاطمۀ زهرا(س)، حكم كسى كه بر [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] خروج كند، افضليت انبياء از ملائكه. | ||
| خط ۷۳: | خط ۵۷: | ||
شيوۀ كتاب: مؤلف همچنانكه در اول كتاب گفته است، «اما بعد فانه لما كان الخوض في تحقيق العقائد من انفس الفوائد و اعز الفرائد وجب على كل ذى فطنة أن يصرف رويته الى استخراج حقائقها و كشف غوامضها و دقائقها و لما كانت الطرق الى ذلك مختلفة و الوسائل اليه منكرة و معرفة وجب أن نسلك اتمها تحقيقا و اوضحها مسلكا و طريقا و هو النهج الذى سلكه متأخروا المعتزلة» از شيوۀ متأخرين معتزله براى بيان مطالب عقائد استفاده نموده كه احتمالا مراد كتب قاضى عبدالجبار همدانى باشد. | شيوۀ كتاب: مؤلف همچنانكه در اول كتاب گفته است، «اما بعد فانه لما كان الخوض في تحقيق العقائد من انفس الفوائد و اعز الفرائد وجب على كل ذى فطنة أن يصرف رويته الى استخراج حقائقها و كشف غوامضها و دقائقها و لما كانت الطرق الى ذلك مختلفة و الوسائل اليه منكرة و معرفة وجب أن نسلك اتمها تحقيقا و اوضحها مسلكا و طريقا و هو النهج الذى سلكه متأخروا المعتزلة» از شيوۀ متأخرين معتزله براى بيان مطالب عقائد استفاده نموده كه احتمالا مراد كتب قاضى عبدالجبار همدانى باشد. | ||
او شيوۀ خود را چنين توصيف مى‌كند «رأيت أن املى مختصرا يقصر عن هجنة التطويل و يرتفع عن لكنة التقليل يكون مدخلا الى مطول كتبهم و موصلا الى تحصيل مذاهبهم» | او شيوۀ خود را چنين توصيف مى‌كند «رأيت أن املى مختصرا يقصر عن هجنة التطويل و يرتفع عن لكنة التقليل يكون مدخلا الى مطول كتبهم و موصلا الى تحصيل مذاهبهم».<ref>ص4</ref> | ||
2-انقطاع عذاب اخروى: مؤلف مى‌گويد، در اين كه عذاب فساق در آخرت ابدى است يا منقطع مى‌شود، دو قول است. عده‌اى قائل شده‌اند آنها در عذاب خالد خواهند بود و استناد كرده‌اند به اين آيات'''«يدخله نارا خالدا فيها»''' و '''«فجزاؤه جهنم خالدا فيها»''' و عده‌اى قائل شده‌اند، عذاب آنها منقطع مى‌شود و به آياتى همچون'''«من جاء بالسيئة فلا يجزى الامثلها»،''' '''«من يعمل سوءا يجز به»''' و...استناد نموده‌اند. | 2-انقطاع عذاب اخروى: مؤلف مى‌گويد، در اين كه عذاب فساق در آخرت ابدى است يا منقطع مى‌شود، دو قول است. عده‌اى قائل شده‌اند آنها در عذاب خالد خواهند بود و استناد كرده‌اند به اين آيات'''«يدخله نارا خالدا فيها»''' و'''«فجزاؤه جهنم خالدا فيها»''' و عده‌اى قائل شده‌اند، عذاب آنها منقطع مى‌شود و به آياتى همچون'''«من جاء بالسيئة فلا يجزى الامثلها»،''''''«من يعمل سوءا يجز به»''' و...استناد نموده‌اند. | ||
مؤلف در جمع اين دو گروه به انقطاع عذاب قائل شده و مى‌گويد، «فاذن الحق ان الآيات المذكورة في غاية التعارض لكن مع تعارضها يكون الترجيح لجانب من يقول بانقطاع عقابه لانه مصير الى الاصل و انسب بالعدل» | مؤلف در جمع اين دو گروه به انقطاع عذاب قائل شده و مى‌گويد، «فاذن الحق ان الآيات المذكورة في غاية التعارض لكن مع تعارضها يكون الترجيح لجانب من يقول بانقطاع عقابه لانه مصير الى الاصل و انسب بالعدل».<ref>ص5</ref> | ||
==نسخه شناسى== | ==نسخه شناسى== | ||
از اين كتاب كه تنها يك نسخۀ خطى از آن موجود است كه در سال 709ق نگاشته شده است و در كتابخانه ملك تهران نگهدارى مى‌شود. براى | از اين كتاب كه تنها يك نسخۀ خطى از آن موجود است كه در سال 709ق نگاشته شده است و در كتابخانه ملك تهران نگهدارى مى‌شود. براى اولین بار در سال 1414ق توسط بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى در مشهد با تحقيق و تصحيح آقاى [[استادی، رضا|رضا استادى]] به طبع رسيد. | ||
اين كتاب در 350 صفحه در قطع وزيرى همراه خلاصۀ كتاب؛ يعنى كتاب ديگر مؤلف «الماتعية» چاپ شده است. | اين كتاب در 350 صفحه در قطع وزيرى همراه خلاصۀ كتاب؛ يعنى كتاب ديگر مؤلف «الماتعية» چاپ شده است. | ||
| خط ۸۸: | خط ۷۲: | ||
كتاب حاوى مقدمه‌اى كوتاه دربارۀ شخصيت مؤلف، فهرست آيات قرآن، فهرست احاديث، فهرست اشعار، فهرست اعلام، فهرست امكنه و بلدان، فهرست طوائف و فرق، فهرست مصادر تحقيق و فهرست موضوعات كتاب مى‌باشد. | كتاب حاوى مقدمه‌اى كوتاه دربارۀ شخصيت مؤلف، فهرست آيات قرآن، فهرست احاديث، فهرست اشعار، فهرست اعلام، فهرست امكنه و بلدان، فهرست طوائف و فرق، فهرست مصادر تحقيق و فهرست موضوعات كتاب مى‌باشد. | ||
محقق كتاب علاوه بر آدرس دهى مطالب كتاب در موارد متعددى | محقق كتاب علاوه بر آدرس دهى مطالب كتاب در موارد متعددى پاورقى‌هایى در تكملۀ مطالب بيان شده، توسط مؤلف دارد كه گاه تحقيق ارزنده‌اى در موضوعات كلامى به حساب مى‌آيد. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلام و عقاید]] | [[رده:کلام و عقاید]] | ||
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | ||