۶۱٬۱۸۹
ویرایش
الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر (عجل‌الله‌فرجه) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۱۱
، ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' فى ' به ' في '
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - ' فى ' به ' في ') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
"الملاحم و الفتن يا التشريف بالمنن | "الملاحم و الفتن يا التشريف بالمنن في التعريف بالفتن" اثر [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابوالقاسم على بن موسى بن طاووس]]، مشهور به [[سيد بن طاووس]] است. موضوع اين كتاب بر خلاف چيزى كه درباره آن معروف شده مى‌باشد. مطالب كتاب اساسا ربطى به بحث مهدويت ندارند، و بسيارى از احاديثى كه به بحث مهدويت ارتباط دارند يا ندارند، از پيامبر و امامان صادر نشده‌اند و از اين‌رو، ارزش چندانى نمى‌توان، براى آن‌ها قايل شد. | ||
== ساختار كتاب == | == ساختار كتاب == | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
كتاب حاضر - كه در نگاه نخست بخش عمده آن درباره آخرالزمان‌شناسى و نشانه‌هاى ظهور به نظر مى‌آيد - در ديدگاه محدثان و عالمان شيعه، پس از سيد اهميت فراوانى يافته است و از احاديث آن به مثابه رواياتى درباره علامت‌هاى ظهور بهره برده‌اند. [[علامه مجلسى]] روايات الفتن را به نقل از ابن‌طاووس گزارش كرده و ديگر محدثان بعدى نيز چنين كرده‌اند. | كتاب حاضر - كه در نگاه نخست بخش عمده آن درباره آخرالزمان‌شناسى و نشانه‌هاى ظهور به نظر مى‌آيد - در ديدگاه محدثان و عالمان شيعه، پس از سيد اهميت فراوانى يافته است و از احاديث آن به مثابه رواياتى درباره علامت‌هاى ظهور بهره برده‌اند. [[علامه مجلسى]] روايات الفتن را به نقل از ابن‌طاووس گزارش كرده و ديگر محدثان بعدى نيز چنين كرده‌اند. | ||
از سطح محدثان و عالمان رده بالا و محقق شيعه نيز كه بگذريم، كتاب التشريف بالمنن ابن‌طاووس، همانند ديگر كتب او به دليل جايگاه ويژه‌اى كه سيد در ميان علما دارد، در ميان علما و طلاب و حوزه‌هاى علميه شيعه، از اهميت فراوانى برخوردار است و اكثريت بر اين گمان‌اند كه اين كتاب از احاديث معتبر شيعى و در خصوص مهدويت و علايم ظهور نگاشته شده است؛ به گونه‌اى كه نام كتاب در بسيارى از چاپ‌ها از التشريف بالمنن | از سطح محدثان و عالمان رده بالا و محقق شيعه نيز كه بگذريم، كتاب التشريف بالمنن ابن‌طاووس، همانند ديگر كتب او به دليل جايگاه ويژه‌اى كه سيد در ميان علما دارد، در ميان علما و طلاب و حوزه‌هاى علميه شيعه، از اهميت فراوانى برخوردار است و اكثريت بر اين گمان‌اند كه اين كتاب از احاديث معتبر شيعى و در خصوص مهدويت و علايم ظهور نگاشته شده است؛ به گونه‌اى كه نام كتاب در بسيارى از چاپ‌ها از التشريف بالمنن في التعريف بالفتن به الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر تغيير داده است. | ||
بخش نخست آن، رواياتى است كه از كتاب الفتن نعيم بن حماد نقل كرده و نزديك به نيمى از كل كتاب را شكل مى‌دهد. بخش دوم، رواياتى است كه از الفتن سليلى نقل كرده و حدود يك چهارم كتاب را شكل مى‌دهد. بخش سوم، رواياتى است كه از الفتن ابويحيى زكريا آورده و حدودا نيمى از يك چهارم باقيمانده كتاب را شكل مى‌دهد و بخش چهارم كه نيم ديگرى از يك چهارم كل كتاب را شكل مى‌دهد، كشكولى است كه از كتاب‌هاى مختلف گردآورى شده است. بنابراين، بجاست كه اين منابع، به ويژه سه منبع نخست مورد كاوش قرار گيرد و ميزان صحت و اعتبار آن‌ها سنجيده شود. | بخش نخست آن، رواياتى است كه از كتاب الفتن نعيم بن حماد نقل كرده و نزديك به نيمى از كل كتاب را شكل مى‌دهد. بخش دوم، رواياتى است كه از الفتن سليلى نقل كرده و حدود يك چهارم كتاب را شكل مى‌دهد. بخش سوم، رواياتى است كه از الفتن ابويحيى زكريا آورده و حدودا نيمى از يك چهارم باقيمانده كتاب را شكل مى‌دهد و بخش چهارم كه نيم ديگرى از يك چهارم كل كتاب را شكل مى‌دهد، كشكولى است كه از كتاب‌هاى مختلف گردآورى شده است. بنابراين، بجاست كه اين منابع، به ويژه سه منبع نخست مورد كاوش قرار گيرد و ميزان صحت و اعتبار آن‌ها سنجيده شود. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
بنابراين، در جمع‌بندى كلى از محتواى كتاب التشريف بالمنن نيز به اين نتيجه مى‌رسيم كه بسيارى از مطالب كتاب، اساسا ربطى به بحث مهدويت ندارند، و بسيارى از احاديثى كه به بحث مهدويت ارتباط دارند يا ندارند، از پيامبر و امامان صادر نشده‌اند و از اين‌رو، ارزش چندانى نمى‌توان براى آن‌ها قايل شد. بسيارى ديگر از رواياتى كه به بحث مهدويت مربوط بوده و به پيامبر يا امامان نيز نسبت داده شده‌اند، يا با عقايد مسلم شيعى در تضادند، يا با مسلمات تاريخى ناسازگارند يا محتواى آن‌ها با يكديگر تناقض دارند و برخى از آن‌ها هر چند در روايات شيعه و سنى، در ديگر كتاب‌ها وارد شده‌اند؛ اما مورد ترديد قرار دارند. تنها بخش اندكى از روايات اين كتاب را مى‌توان در ارتباط با مهدويت پذيرفت كه آن‌ها نيز به تبيين اوصاف كلى درباره امام و حكومت او مى‌پردازند و از اين رو، هر چند به لحاظ محتوا معتبرند؛ اما اطلاعات ارزشمند و ويژه‌اى در اختيار نمى‌نهند. افزون بر اين كه از اين امر نبايد غفلت ورزيد كه بر اساس بررسى منابع كتاب، حتى همين روايات دسته اخير نيز از لحاظ سند معتبر نيستند. | بنابراين، در جمع‌بندى كلى از محتواى كتاب التشريف بالمنن نيز به اين نتيجه مى‌رسيم كه بسيارى از مطالب كتاب، اساسا ربطى به بحث مهدويت ندارند، و بسيارى از احاديثى كه به بحث مهدويت ارتباط دارند يا ندارند، از پيامبر و امامان صادر نشده‌اند و از اين‌رو، ارزش چندانى نمى‌توان براى آن‌ها قايل شد. بسيارى ديگر از رواياتى كه به بحث مهدويت مربوط بوده و به پيامبر يا امامان نيز نسبت داده شده‌اند، يا با عقايد مسلم شيعى در تضادند، يا با مسلمات تاريخى ناسازگارند يا محتواى آن‌ها با يكديگر تناقض دارند و برخى از آن‌ها هر چند در روايات شيعه و سنى، در ديگر كتاب‌ها وارد شده‌اند؛ اما مورد ترديد قرار دارند. تنها بخش اندكى از روايات اين كتاب را مى‌توان در ارتباط با مهدويت پذيرفت كه آن‌ها نيز به تبيين اوصاف كلى درباره امام و حكومت او مى‌پردازند و از اين رو، هر چند به لحاظ محتوا معتبرند؛ اما اطلاعات ارزشمند و ويژه‌اى در اختيار نمى‌نهند. افزون بر اين كه از اين امر نبايد غفلت ورزيد كه بر اساس بررسى منابع كتاب، حتى همين روايات دسته اخير نيز از لحاظ سند معتبر نيستند. | ||
اما اين كه وى اين كتاب را مربوط به مهدويت نمى‌داند، اولاً از نام‌گذارى اين كتاب به التشريف بالمنن | اما اين كه وى اين كتاب را مربوط به مهدويت نمى‌داند، اولاً از نام‌گذارى اين كتاب به التشريف بالمنن في التعريف بالفتن و ثانيا از هدفى كه خود سيد براى نوشتن اين كتاب مطرح ساخته است، روشن مى‌شود. به‌رغم اين كه برخى از چاپ‌هاى اين كتاب به الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر تغيير نام يافته است، ابن‌طاووس اين كتاب را التشريف بالمنن في التعريف بالفتن نام نهاده است و هدف او معرفى فتنه‌هايى بوده كه در روايات مطرح شده و چه بسا، ممكن است افراد دچار آن‌ها شوند، يا از آنچه در گذشته اتفاق افتاده است، عبرت بگيرند. | ||
ابن‌طاووس در مقدمه كتاب به اهميت شناخت ملاحم و فتنه‌ها و به شمول اين ملاحم بر معجزاتى اشاره دارد كه باعث سر فرود آوردن در برابر خداوند مى‌شود و كسى كه آن‌ها را بشناسد، به وسيله صدقات و دعا مى‌تواند از خطر آن‌ها در امان باشد. اين هدف، دقيقا همان چيزى است كه با روحيه عابدانه ابن‌طاووس همخوانى دارد. اساس هدف وى از نوشتن اين كتاب طرح مباحث مربوط به مهدويت - كه امرى اعتقادى و در ديدگاه ابن‌طاووس فوق‌العاده مهم است - نبوده و او در پى معرفى فتنه‌ها، رويدادها و آشوب‌هايى بوده كه در روايات اهل‌سنت، چه از طريق پيامبر و امامان و چه از طريق ساير افراد، به آن‌ها اشاره شده و احتمالاً رخ داده يا رخ خواهند داد. | ابن‌طاووس در مقدمه كتاب به اهميت شناخت ملاحم و فتنه‌ها و به شمول اين ملاحم بر معجزاتى اشاره دارد كه باعث سر فرود آوردن در برابر خداوند مى‌شود و كسى كه آن‌ها را بشناسد، به وسيله صدقات و دعا مى‌تواند از خطر آن‌ها در امان باشد. اين هدف، دقيقا همان چيزى است كه با روحيه عابدانه ابن‌طاووس همخوانى دارد. اساس هدف وى از نوشتن اين كتاب طرح مباحث مربوط به مهدويت - كه امرى اعتقادى و در ديدگاه ابن‌طاووس فوق‌العاده مهم است - نبوده و او در پى معرفى فتنه‌ها، رويدادها و آشوب‌هايى بوده كه در روايات اهل‌سنت، چه از طريق پيامبر و امامان و چه از طريق ساير افراد، به آن‌ها اشاره شده و احتمالاً رخ داده يا رخ خواهند داد. | ||