سلجوقیان و غز در کرمان: تفاوت میان نسخه‌ها

سلجوقيان و غُزّ در کرمان، نوشته محمد بنابراهيم، به كوشش باستانى پاريزى اين كتاب كه رونوشتهاى از بدايع الازمان افضلالدين ابوحامد کرمانى است، به رويدادهاى کرمان در سال‌هاى 467 - 619 هجرى قمرى ميپردازد. رويدادهاى خرد و كلانى كه افضل کرمانى، دبير درگاه سلجوقيان در آن روزگار ثبت كرد، امروز به همت محمد بنابراهيم در اين كتاب جاى گرفته است. برخى از پژوهشگران، اين كتاب را اصيل ندانسته و گفتهاند: دليلى بر اين نيست كه نويسنده آن، يكباره به نوشتن تاريخ سلجوقيان کرمان دست زده باشد، اما بر پايه متن اين كتاب، گويى وى در نوشتن چنين تاريخچه‌اى تعمد داشته و با انگيزهاى نيرومند به اين كار پرداخته؛ زيرا دختر قاورد سلجوقى، به همسرى يكى از سادات شهداد (يكى از نياكان نويسنده) درآمده و از اينرو، او خواسته است كه تاريخ اجدادش را بنويسد.

اين كتاب دو فصل دارد: «سلجوقيان کرمان» و «حكومت غز». فصل نخست از پيشينه و پادشاهى ملك قاورد و ذكر جنگجوييها و دلاوريهاى وى آغاز ميشود، از جانشينان وى يكى پس از ديگرى ياد ميكند و تا پايان كار محمدشاه پيش ميرود و فصل دوم آن با عنوان «خاتمه»، دربردارنده ماجراى رفتن ملك دينار به کرمان و پادشاهى او تا «زمان طلوع رايت قتلق سلطان» و حكومت ملوك ايج است. نويسنده، بخشهاى گوناگون اين نوشتار را با عنوان «گفتار در ذكرِ...»، از يكديگر جدا ميسازد و گزارشهاى خود را بر پايه تاريخچه و روزگار هر يك از شاهان و حاكمان استوار ميسازد و از اينرو، گاهى سخنانش را در برخى از گفتارها تكرار ميكند. سبك و شيوه نثر اين كتاب از پيچيدگى (تعقيد) تهى نيست و آن را تقليدى از نوشتار بدايع الازمان افضلالدين ميتوان برشمرد.

نويسنده در فصل هشتم، به ماجراى پادشاهى طغرلشاه بنمحمد و عدل و لطف او بر رعيت و رونق يافتن كار اصحاب لهو و طرب در روزگار وى و مرگ او (يك سال پس از كسوف 557 قمرى) اشاره ميكند و با ذكر خصالى از افضلالدين ابوحامد (نويسنده بدايعالازمان)، بر پايه كتاب او به دوران پادشاهى فرزندان طغرلشاه (ارسلان، تورانشاه و بهرامشاه) و ويژگيهاى آنان ميپرازد و در فصل نهم، داستان پادشاهى بهرامشاه را پى ميگيرد.