۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
حديث الغدير و شبهة شكوی جيش اليمن (دراسة علمية تحليلية) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۲۸
، ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
'''حديث الغدير و شبهة شكوی جيش اليمن (دراسة علمية تحليلية'''، اثر سید محمد حسینی قزوینی است که در پاسخ به یکی از شبهات مطرح‌شده درباره حدیث غدیر و ولایت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، به زبان عربی نوشته شده است. | '''حديث الغدير و شبهة شكوی جيش اليمن (دراسة علمية تحليلية'''، اثر سید محمد حسینی قزوینی است که در پاسخ به یکی از شبهات مطرح‌شده درباره حدیث غدیر و ولایت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، به زبان عربی نوشته شده است. | ||
شبهه مذکور چنین است: پیامبر(ص) حدیث غدیر را به‌منظور رفع کدورت از جیش یمن مطرح کرده است؛ چراکه آنها از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | شبهه مذکور چنین است: پیامبر(ص) حدیث غدیر را به‌منظور رفع کدورت از جیش یمن مطرح کرده است؛ چراکه آنها از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] ناراحت بودند و به نزد پیامبر(ص) گله و شکایت برده بودند، لذا پیامبر(ص) برای رفع این ناراحتی حدیث «من كنت مولاه فهذا علي مولاه» را مطرح کردند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، فاقد باب‌بندی و فصل‌بندی است و دارای ساختار مشخصی نیست. با تتبع در مطالب کتاب می‌توان گفت بعد از مقدمه، به طرق حدیث غدیر و اختلافات در متن حدیث، اشاره شده، سپس دلالت آن بر امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] | کتاب، فاقد باب‌بندی و فصل‌بندی است و دارای ساختار مشخصی نیست. با تتبع در مطالب کتاب می‌توان گفت بعد از مقدمه، به طرق حدیث غدیر و اختلافات در متن حدیث، اشاره شده، سپس دلالت آن بر امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] مورد بحث قرار گرفته است. در ادامه ماجرای سفر [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] به یمن و شکایاتی که از آن حضرت شده بازگو می‌شود و در پایان شش جواب به شبهه مطرح‌شده، ارائه گردیده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه کوتاهی که در ابتدای کتاب آمده است، به توضیح حدیث غدیر و شبهه‌ای که بناست مؤلف در ادامه، آن را پاسخ دهد، پرداخته شده است. | در مقدمه کوتاهی که در ابتدای کتاب آمده است، به توضیح حدیث غدیر و شبهه‌ای که بناست مؤلف در ادامه، آن را پاسخ دهد، پرداخته شده است. | ||
بسیاری از علمای اهل سنت حدیث غدیر را در کتب خود ذکر کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] | بسیاری از علمای اهل سنت حدیث غدیر را در کتب خود ذکر کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] در کتاب تاریخش بیش از صد بار، طبرانی بیش چهل بار، هیثمی در مجمع الزوائد بیش از سی بار، متقی هندی در كنز العمال بیش از سی بار، نسایی در خصائص و سنن الکبرای خود بیش از سی‌وپنج بار و... با الفاظ و طرق مختلف این حدیث را نقل نموده‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص12 و 13</ref> | ||
علاوه بر‌این برخی چون محمد بن جریر طبری، کتابی مستقل در این موضوع نگاشته است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> | علاوه بر‌این برخی چون محمد بن جریر طبری، کتابی مستقل در این موضوع نگاشته است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
این حدیث با الفاظ متعددی از آن جمله: «من كنت مولاه فعلي مولاه»، «فهذا ولي من أنا مولاه»، «من كنت وليه فعلي وليه»، «هذا وليي و المؤدي عني» و «من كان الله و رسوله مولاه فإن هذا مولاه»، نقل شده است که بسیاری از آنها دارای سندی صحیح و معتبر می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص16 تا 24</ref> | این حدیث با الفاظ متعددی از آن جمله: «من كنت مولاه فعلي مولاه»، «فهذا ولي من أنا مولاه»، «من كنت وليه فعلي وليه»، «هذا وليي و المؤدي عني» و «من كان الله و رسوله مولاه فإن هذا مولاه»، نقل شده است که بسیاری از آنها دارای سندی صحیح و معتبر می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص16 تا 24</ref> | ||
حسینی قزوینی می‌گوید: هرکس حدیث غدیر را با الفاظ مختلف آن مطالعه کند و با چشم حقیقت‌بین به آن بنگرد، پی می‌برد که هدف پیامبر از چنین کلامی، خلافت و جانشینی [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] | حسینی قزوینی می‌گوید: هرکس حدیث غدیر را با الفاظ مختلف آن مطالعه کند و با چشم حقیقت‌بین به آن بنگرد، پی می‌برد که هدف پیامبر از چنین کلامی، خلافت و جانشینی [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] بعد از خود بوده است<ref>ر.ک: همان، ص36</ref>؛ لذا مؤلف، شواهدی شش‌گانه بر این مدعای خود می‌آورد که آیه «تبلیغ» و آیه «اکمال» از جمله آنهاست. در این میان به قول ابوحاتم رازی درباره شأن نزول آیه «تبلیغ» اشاره شده که می‌گوید: آیه شریفه تبلیغ درباره علی بن ابی‌طالب نازل شده است<ref>ر.ک: همان، ص41</ref> | ||
سپس مؤلف می‌گوید: آیه «اکمال» که بعد از حدیث غدیر نازل شده، دلیلی روشن بر این است که مقصود پیامبر(ص) از «من كنت مولاه فهذا علي مولاه»، همان اثبات امامت و خلافت برای [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | سپس مؤلف می‌گوید: آیه «اکمال» که بعد از حدیث غدیر نازل شده، دلیلی روشن بر این است که مقصود پیامبر(ص) از «من كنت مولاه فهذا علي مولاه»، همان اثبات امامت و خلافت برای [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بوده است<ref>ر.ک: همان، ص52</ref> | ||
در ادامه مطالب، مؤلف، به شبهه‌ای که درباره دلالت حدیث غدیر است اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از شبهاتی که در زمینه حدیث غدیر مطرح می‌شود این است که علت واقعه غدیر و حدیث غدیر این است که وقتی پیامبر اکرم(ص)، [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | در ادامه مطالب، مؤلف، به شبهه‌ای که درباره دلالت حدیث غدیر است اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از شبهاتی که در زمینه حدیث غدیر مطرح می‌شود این است که علت واقعه غدیر و حدیث غدیر این است که وقتی پیامبر اکرم(ص)، [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] را با لشکری به یمن فرستاده بود، عده‌ای از سپاهیان به‌خاطر اختلافی که پیش آمد، از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] نزد پیامبر(ص) شکایت می‌کنند و ایشان به آنان غضب کرده و از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] دفاع می‌کنند، ولی این شکایت همچنان باقی می‌ماند و دامنه پیدا می‌کند تااینکه بین مسلمان‌ها پخش می‌شود و پیامبر اکرم(ص) مجبور می‌شوند روز غدیر به‌صورت علنی و همگانی حدیث غدیر را مطرح کنند و تأکید کنند که محبت علی(ع) بر همگان لازم و واجب است. این شبهه توسط بسیاری چون بیهقی، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]]، ابن حجر مکی، دهلوی و ناصر القفاری مطرح شده است<ref>ر.ک: همان، ص74 تا 79</ref> | ||
ایشان در جواب این شبهه می‌گوید: لازم به توضیح است که با بررسی نقل‌هایی که در رابطه با اعزام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | ایشان در جواب این شبهه می‌گوید: لازم به توضیح است که با بررسی نقل‌هایی که در رابطه با اعزام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] به یمن می‌باشد می‌توان دریافت که ایشان سه بار به یمن اعزام شده‌اند: | ||
اولین اعزام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | اولین اعزام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بعد از فتح مکه در سال هشتم هجری و قبل از حجةالوداع اتفاق افتاده است. در این سفر، پیامبر(ص) [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] را به‌منظور تبلیغ دین اسلام و جهاد به یمن فرستاد. در همین اعزام بود که بریده به فرمان خالد بن ولید به سمت پیامبر(ص) در مدینه شتافت تا از حضرت علی شکایت کند<ref>ر.ک: همان، ص79 و 89</ref> | ||
نویسنده درباره این سفر حضرت می‌گوید: تمام روایاتی که به سفر اول حضرت به یمن اشاره کرده‌اند، بر یک مسئله متفقند و آن این است که شکایت قبل از حجةالوداع و در مدینه صورت گرفته است؛ پس ارتباطی با حدیث غدیر ندارد<ref>ر.ک: همان، ص89</ref>در این بین، عکس‌العمل پیامبر(ص) با شکایت‌کنندگان، زیبا و خواندنی است؛ زیرا پیامبر بر آنان غضب کرد، به‌گونه‌ای که صورت او قرمز شد<ref>ر.ک: همان، ص92</ref>و در همان جا آن حضرت به بریده می‌گوید: «إنه وليكم من بعدي»<ref>ر.ک: همان، ص93</ref> | نویسنده درباره این سفر حضرت می‌گوید: تمام روایاتی که به سفر اول حضرت به یمن اشاره کرده‌اند، بر یک مسئله متفقند و آن این است که شکایت قبل از حجةالوداع و در مدینه صورت گرفته است؛ پس ارتباطی با حدیث غدیر ندارد<ref>ر.ک: همان، ص89</ref>در این بین، عکس‌العمل پیامبر(ص) با شکایت‌کنندگان، زیبا و خواندنی است؛ زیرا پیامبر بر آنان غضب کرد، به‌گونه‌ای که صورت او قرمز شد<ref>ر.ک: همان، ص92</ref>و در همان جا آن حضرت به بریده می‌گوید: «إنه وليكم من بعدي»<ref>ر.ک: همان، ص93</ref> | ||
[[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در دومین بار به جهت قضاوت به سمت یمن اعزام شد<ref>ر.ک: همان، ص80 و 97</ref>در این سفر هیچ شکایتی از آن حضرت صورت نگرفته است<ref>ر.ک: همان، ص98</ref> | ||
سومین باری که آن حضرت به سمت یمن روانه شد، به جهت اخذا اموال و صدقات حکومتی بود. در این سفر، آن حضرت فرمانده گروه بود و این همان سفری بود که برخی از اصحاب، شکایت خود از آن حضرت را به نزد پیامبر(ص) آوردند؛ درحالی‌که پیامبر در مکه برای فریضه حج (حجةالوداع) حضور داشتند<ref>ر.ک: همان، ص80 و 98 و 112</ref> | سومین باری که آن حضرت به سمت یمن روانه شد، به جهت اخذا اموال و صدقات حکومتی بود. در این سفر، آن حضرت فرمانده گروه بود و این همان سفری بود که برخی از اصحاب، شکایت خود از آن حضرت را به نزد پیامبر(ص) آوردند؛ درحالی‌که پیامبر در مکه برای فریضه حج (حجةالوداع) حضور داشتند<ref>ر.ک: همان، ص80 و 98 و 112</ref> | ||
برخی، آن شکایت را قبل و بعضی دیگر آن را بعد از موسم حج ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص116</ref>و این شکایت از طرف کسانی صورت گرفت که نام آنها در روایات به‌صورت «الناس» و «الجيش» به چشم می‌خورد<ref>ر.ک: همان، ص112 تا 114</ref>این سفر و اتفاقات آن، باعث شد که برخی از اهل سنت بگویند: حدیث غدیر برای رفع کدورت‌ها و ایجاد فضای دوستی بین [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | برخی، آن شکایت را قبل و بعضی دیگر آن را بعد از موسم حج ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص116</ref>و این شکایت از طرف کسانی صورت گرفت که نام آنها در روایات به‌صورت «الناس» و «الجيش» به چشم می‌خورد<ref>ر.ک: همان، ص112 تا 114</ref>این سفر و اتفاقات آن، باعث شد که برخی از اهل سنت بگویند: حدیث غدیر برای رفع کدورت‌ها و ایجاد فضای دوستی بین [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] و مسلمانان صادر شده است. | ||
مؤلف به این شبهه شش جواب داده است که یکی از آنها (ششمین پاسخ) چنین است: اینکه شکایت از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] | مؤلف به این شبهه شش جواب داده است که یکی از آنها (ششمین پاسخ) چنین است: اینکه شکایت از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] را سبب صدور حدیث بدانیم باز دلالت حدیث غدیر پابرجاست و حدیث غدیر، دلالت بر امامت و خلافت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بعد از پیامبر(ص) می‌کند؛ چنان‌که قاضی عبدالجبار در کتاب مغنی خود گفته است: استاد ما ابوالهذیل درباره این روایت فرموده است اگر این حدیث صحیح باشد، مراد از آن موالات در دین است<ref>ر.ک: همان، ص125 و 126</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||