رياض المؤمنين و حدائق المتقين و فقه الصالحين: تفاوت میان نسخه‌ها

[[علامه مجلسى]] بنا به خواهش بعضى از دوستان، قصد داشته شرحى مفصل و مبسوط بر صحيفه سجاديه به فارسى بنويسد؛ بدين منظور ابتدا مقدمه‌اى مفصل در 12 لمعه، مشتمل بر معنى دعا و فضل و كيفيت آن و طرز استجابت دعا و فضيلت علم و عالمان بر آن ترتيب داد، اما متأسفانه پس از اين مقدمه، كار را ادامه نداد و اين شرح ناتمام رها شد <ref>سيد محمدحسين، حكيم، ص 111</ref>

نويسنده در ابتداى هر عنوان، آيات مربوط به موضوع را آورده و به ترجمه و گاهى تفسير آن‌ها پرداخته است. وى سپس روايات مربوط به موضوع را ذكر كرده و پس از ترجمه، گاهى شرحى بر حديث نوشته است. وى مكرر خواننده را به تفكر در احاديث فراخوانده است <ref>مقدمه محقق، ص 29</ref>

در مقدمه، ابتدا مرحوم مجلسى، معرفى و سپس به وى از دريچه كلام بزرگان نگريسته شده و در نهايت، برخى نگرش‌هاى مجلسى در «رياض المؤمنين» و نسخه‌هاى مورد اعتماد آن، بررسى گرديده است <ref>مقدمه، ص 7</ref>

لمعه اول، در ماهيت دعا <ref>متن كتاب، ص 43</ref>، و لمعه دوم در فضل دعا از طريق عقل و نقل مى‌باشد <ref>همان، ص 62</ref>

لمعه سوم در كيفيت دعا و بيان شرايط استجابت از جمله: سينه‌اى پاك، اجتناب از معاصى و توبه، گريه و زارى، حمد و ثناى الهى و صلوات بر پيامبر(ص) و آل او، رزق حلال، رد مظالم، اجتماع و تعميم در دعا، دعا در حق ديگران، اميد به استجابت دعا، دعا در حال رخا به‌مانند دعا در حال عنا، عدم مفسده در استجابت دعا و موانع آن از جمله: غافل و قاسى بودن دل مى‌باشد <ref>همان، ص 62</ref>

لمعه چهارم در بيان اوقاتى است كه دعا در آن به استجابت نزديك‌تر بوده و دعا در آن هنگام، سفارش شده است؛ از جمله در شب، ماه رمضان، ماه شعبان و... <ref>همان، ص 116</ref>

لمعه پنجم متأسفانه ذكر نشده و ناقص است و لمعه ششم، در ذكر حالات استجابت دعا <ref>همان، ص 143</ref> و لمعه هفتم، در بيان اماكن استجابت دعا مى‌باشد. اين اماكن به ترتيب عبارتند از: كعبه معظمه، مسجد الحرام، مسجد پيغمبر(ص)، مشاهد ائمه (ع)، صحراى عرفه، مشعر الحرام، مسجد كوفه، مسجد بيت‌المقدس، مسجد جامع شهر، مسجد محله، مسجد بازار و قبور صالحان <ref>همان، ص 146</ref>

لمعه هشتم، در بيان اسباب اجابت دعوات است. در اين لمعه راجع به نفس دعا و دعايى كه متضمن اسم اعظم است و مخصوص انبيا و اولياست، سخن به ميان آمده است <ref>همان، ص 155</ref>

لمعه نهم در بيان بعضى از افعال مى‌باشد كه دعا در عقب آن‌ها مستجاب است، مانند دعاى فقير، دعاى بيمار، دعاى عيادت‌كننده، دعاى مؤمنان در هنگام ملاقات و فضيلت زيارت مؤمنان <ref>همان، ص 169</ref>

لمعه دهم در ذكر بعضى از كسانى است كه دعاى ايشان مستجاب مى‌شود، مانند صائم، حاجى، امام عادل و... و بعضى كه دعايشان مستجاب نمى‌گردد، مانند دعاى قاسى، غافل، ظالم و... <ref>همان، ص 184</ref>

لمعه يازدهم، تحقيقى است پيرامون آنكه دعاها نسبت به اشخاص، مختلف مى‌گردد <ref>همان، ص 186</ref>

لمعه دوازدهم، در فضيلت ذكر حضرت بارى تعالى و فضيلت ذاكران و توابع آن مى‌باشد <ref>همان، ص 21</ref>