۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref>') |
||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
پنجم، در ذکر دعا و ستایش (10 بیت) است. در مرتبت ششم، شرف قرآن، عظمت و اعجاز آن را در 17 بیت شرح داده است. در مرتبه هفتم، روایت معراج نبوی در 13 بیت است. در مرتبه هشتم، سخن از جهاد و خاصه دلاوری‌های حضرت پیامبر (ص) و اصحاب اوست (22 بیت) که از بخش‌های بسیار برازنده قصیده برده و حتى از جمله زیباترین آثار ادب دینى عرب است. مرتبت نهم و دهم (14 بیت + 9 بیت) در استغفار و توسل به حضرت رسول(ص) و مناجات و زاری بر حال خویشتن است...<ref>همان</ref> | پنجم، در ذکر دعا و ستایش (10 بیت) است. در مرتبت ششم، شرف قرآن، عظمت و اعجاز آن را در 17 بیت شرح داده است. در مرتبه هفتم، روایت معراج نبوی در 13 بیت است. در مرتبه هشتم، سخن از جهاد و خاصه دلاوری‌های حضرت پیامبر (ص) و اصحاب اوست (22 بیت) که از بخش‌های بسیار برازنده قصیده برده و حتى از جمله زیباترین آثار ادب دینى عرب است. مرتبت نهم و دهم (14 بیت + 9 بیت) در استغفار و توسل به حضرت رسول(ص) و مناجات و زاری بر حال خویشتن است...<ref>همان</ref> | ||
شرح‌ها، تخمیس‌ها، تثلیث‌ها و تشطیرها و ترجمه‌های گوناگون قصیده برده چندان کثرت یافته است که جمع‌آوری همه آنها به‌آسانى میسر نیست. هنوز از هر کتابخانه شخصى در کشورهای اسلامى، شماری ترجمه و شرح ناشناخته سر بیرون مى‌کشد. جامع‌ترین گزارشى که تاکنون به عربى فراهم آمده، هنوز بخش «برده» در «كشف الظنون» حاجى خلیفه است. وی مجموعاً از 46 شرح نام برده که دوتای آنها فارسى وسه‌تا ترکى است. از تخمیس‌ها نیز به 11 تخمیس اشاره کرده است. نیز در حاشیه کتاب افزوده شده که تخمیسات و تسبیعات قصیده از شمار خارج است و از قول سهرانى آمده است که وی 35 تخمیس دیده. باسه نیز به 90 شرح به زبان‌های عربى، فارسى، ترکى و بربری اشاره کرده است. ظاهراً نخستین شرح، از آن ابوشامه، فقیه، ادیب و مورخ دمشقى (د 665ق/1267م) بوده است که نسخه‌های خطى این شرح در کتابخانه ملى پاریس و کتابخانه مونیخ موجود است. گسترده‌ترین شرح نیز گویا شرح ابوعبدالله محمد بن مرزوق تلمسانى (د 842ق/1438م) است که «الاستيعاب لما فيها من البيان و الإعراب»، نامیده شده است. مزیت این شرح مفصل آن است که مؤلف، برخلاف دیگران، تنها به شرح لغوی قصیده بسنده نکرده، بلکه به استخراج معانى صوفیانه شعر نیز پرداخته است...<ref>همان، ص692-691</ref> | شرح‌ها، تخمیس‌ها، تثلیث‌ها و تشطیرها و ترجمه‌های گوناگون قصیده برده چندان کثرت یافته است که جمع‌آوری همه آنها به‌آسانى میسر نیست. هنوز از هر کتابخانه شخصى در کشورهای اسلامى، شماری ترجمه و شرح ناشناخته سر بیرون مى‌کشد. جامع‌ترین گزارشى که تاکنون به عربى فراهم آمده، هنوز بخش «برده» در «كشف الظنون» حاجى خلیفه است. وی مجموعاً از 46 شرح نام برده که دوتای آنها فارسى وسه‌تا ترکى است. از تخمیس‌ها نیز به 11 تخمیس اشاره کرده است. نیز در حاشیه کتاب افزوده شده که تخمیسات و تسبیعات قصیده از شمار خارج است و از قول سهرانى آمده است که وی 35 تخمیس دیده. باسه نیز به 90 شرح به زبان‌های عربى، فارسى، ترکى و بربری اشاره کرده است. ظاهراً نخستین شرح، از آن ابوشامه، فقیه، ادیب و مورخ دمشقى (د 665ق/1267م) بوده است که نسخه‌های خطى این شرح در کتابخانه ملى پاریس و کتابخانه مونیخ موجود است. گسترده‌ترین شرح نیز گویا شرح ابوعبدالله محمد بن مرزوق تلمسانى (د 842ق/1438م) است که «الاستيعاب لما فيها من البيان و الإعراب»، نامیده شده است. مزیت این شرح مفصل آن است که مؤلف، برخلاف دیگران، تنها به شرح لغوی قصیده بسنده نکرده، بلکه به استخراج معانى صوفیانه شعر نیز پرداخته است...<ref>همان، ص692-691</ref> | ||
نخستین ترجمه اروپایى قصیده، از آن‌ِ اوری است که در 1761م، متن قصیده و ترجمه لاتینى آن را در لیدن منتشر کرد. به آلمانى، شرح و ترجمه روزنسوایگ در 1824م (وین) و از آن‌ِ رلفس در 1860م (وین) منتشر شده است. به زبان فرانسه، ترجمه‌هایى از دوساسی (1822م) و باسه (1894م)، به انگلیسى، ترجمه ردهاوس (گلاسکو، 1881م) و به ایتالیایى، ترجمه گابریلى (فلورانس، 1901م) معروفند...<ref>همان، ص692</ref> | نخستین ترجمه اروپایى قصیده، از آن‌ِ اوری است که در 1761م، متن قصیده و ترجمه لاتینى آن را در لیدن منتشر کرد. به آلمانى، شرح و ترجمه روزنسوایگ در 1824م (وین) و از آن‌ِ رلفس در 1860م (وین) منتشر شده است. به زبان فرانسه، ترجمه‌هایى از دوساسی (1822م) و باسه (1894م)، به انگلیسى، ترجمه ردهاوس (گلاسکو، 1881م) و به ایتالیایى، ترجمه گابریلى (فلورانس، 1901م) معروفند...<ref>همان، ص692</ref> | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
# قرن 11: شرح غضنفر فرزند جعفر حسینى. | # قرن 11: شرح غضنفر فرزند جعفر حسینى. | ||
# قرن 12: ترجمه کسى به نام سمرقندی، موجود در موزه بریتانیا؛ ترجمه‌ای به تاریخ 1145ق، موجود در بادلیان؛ ترجمه‌ای به نام شاه سلطان حسین صفوی. | # قرن 12: ترجمه کسى به نام سمرقندی، موجود در موزه بریتانیا؛ ترجمه‌ای به تاریخ 1145ق، موجود در بادلیان؛ ترجمه‌ای به نام شاه سلطان حسین صفوی. | ||
# قرن 13: شرح فرید فرزند فتح‌الله حسینی...<ref>همان</ref> | # قرن 13: شرح فرید فرزند فتح‌الله حسینی...<ref>همان</ref> | ||
علاوه بر اینها، منزوی، چهار شرح دیگر با نسخ فراوان معرفى کرده است که تاریخ روشنى ندارند......<ref>همان</ref> | علاوه بر اینها، منزوی، چهار شرح دیگر با نسخ فراوان معرفى کرده است که تاریخ روشنى ندارند......<ref>همان</ref> | ||