شرح بر زاد المسافر صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

«رساله زاد المسافر»، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتالهين]] كه متن شرح حاضر مى‌باشد، از تأليفات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتالهين]] مى‌باشد كه در آن براى اثبات معاد جسمانى برهان اقامه مى‌كند. اثبات معاد جسمانى از بنيادى‌ترين نظرات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] مى‌باشد كه قبل از هيچ كس نتوانسته بود، اين مساله را مانند او مطرح كند. غالب حكما مساله معاد جسمانى را با اصول و ادله عقلى در تعارض مى‌دانستند، لذا گاه اين مساله را مورد انكار و گاه به صورت اجمالى و با استناد به آيات و روايات آن را پذيرفته‌اند. (المظاهر الالهية 85).

1- حقيقت هر چيزى عبارت است، از وجود او نه ماهيتش.

 

2- تشخص هر چيز عين وجود آن است و اين دو حقيقتا يك چيز و به حسب عنوان مختلفند.

 

3- وجود حقيقتى است، ذو مراتب.

 

4- وجود قابل اشتداد و تضعف مى‌باشد، لذا هميشه در حال حركت از ضعف به سوى كمال بوده است.

 

5- حقيقت هر مركب صورت آن مى باشد و ماده نقشى در حقيقت آن ندارد.  

 

6- هويت و تشخص هر انسانى به نفس او مى‌باشد، نه به بدنش.

 

7- قوه خيال موجودى است مجرد كه نه به بدن و اجزاء آن قايم مى‌باشد و نه به جهتى از جهات عالم.

 

8- صور خياليه از افعال نفس مى‌باشند و قيامشان به آن است نه اين كه در نفس حلول بكنند.

 

9- ديدن نه به انطباع بوده و نه به خروج شعاع و نه به اضافه اشراقيه، بلكه حقيقت ديدن اين است كه نفس صورى را همچون صور خارجى در عالم خودش اختراع مى‌كند.

 

10- مراتب عوالم هستى متعدد مى‌باشد؛ اما اصول اين عوالم منحصر است در سه عالم، عالم مادى كه پايين‌ترين مرتبه عوالم مى‌باشد، عالم مثاليات كه عالم وسط است و عالم عقلى كه بالاترين مراتب عوالم مى‌باشد، از اين عوالم عالم ماده در حال كون و فساد بوده، ما بقى باقى و ثابت مى‌باشند.

 

11- از خصائص انسان اين است كه يك انسان مى‌تواند جامع هر سه عالم مذكور باشد.

 

12- علت مرگ چيزهايى نيست كه اطبا و حكما گفته‌اند، بلكه علت اصلى موت استكمال و استقلال نفس است. نفس هر وقت به كمال نهايى خود رسيد، از بدن خلع نموده و به آخرت سفر مى‌كند. البته اين موت طبيعى است كه اختصاص به اوليا دارد؛ ولى غالب انسان‌ها به موت اخترامى مى‌ميرند.

1- نسخه كتابخانه ملى تهران (2 مج 1853) مربوط به سده 11ق.

 

2- نسخه كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى قم (7 مج 4763) مربوط به سده 12ق.

 

3- نسخه كتابخانه اعظم قم به شماره 904 مربوط به 1286ق.

 

4- نسخه كتابخانه آیت‌الله گلپايگانى قم (6 مج 185) مربوط به 1290.

 

5- نسخه كتابخانه دانشگاه الهيات مشهد اين نسخه عكسى و بدون شماره بازيابى مى‌باشد.

1- متن رساله زاد المسافر، اولين بار در مجله دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه مشهد، بهار 1351 - شماره 2 با تصحيح آقاى [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] به چاپ رسيده است.

 

2- شرح آقاى آشتيانى توسط انتشارات اميركبير.

 

3- نسخه حاضر: اين نسخه در سال 1381ش توسط انتشارات بوستان كتاب قم در 600 صفحه همراه با اصلاحات و اضافات آقاى آشتيانى به چاپ رسيده است.