۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''تفسير راهنما'''، تأليف [[اكبر هاشمى رفسنجانى]] و جمعى از محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن، تفسيرى است گرانبها از قرآن مجيد، براى دسترسى آسان و سريع مبلغان اسلامى و فرهيختگان دينپژوه به موضوعات قرآنى ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/17 مقدمه، ج 1، ص 17]</ref> كه به زبان فارسى و قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، تدوين شده است. | '''تفسير راهنما'''، تأليف [[اكبر هاشمى رفسنجانى]] و جمعى از محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن، تفسيرى است گرانبها از قرآن مجيد، براى دسترسى آسان و سريع مبلغان اسلامى و فرهيختگان دينپژوه به موضوعات قرآنى ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/17 مقدمه، ج 1، ص 17]</ref> كه به زبان فارسى و قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، تدوين شده است. | ||
هدف از تدوين و تنظيم اين اثر، تهيه مجموعهاى بود كه كليد مفاهيم و معارف قرآنى بشمار آيد ..<ref> [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/12 پيشگفتار، ج 1، ص 12]</ref> | هدف از تدوين و تنظيم اين اثر، تهيه مجموعهاى بود كه كليد مفاهيم و معارف قرآنى بشمار آيد ...<ref> [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/12 پيشگفتار، ج 1، ص 12]</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
كتاب با دو مقدمه از نويسنده و آقاى على خراسانى (رئيس مركز فرهنگ و معارف قرآن) آغاز و مطالب در بيست و يك جلد، تنظيم شده است. | كتاب با دو مقدمه از نويسنده و آقاى على خراسانى (رئيس مركز فرهنگ و معارف قرآن) آغاز و مطالب در بيست و يك جلد، تنظيم شده است. | ||
نويسنده، اين اثر را در دوران مبارزات خود، در زندانهاى ساواك تدوين نموده است. وى به رغم كمبود ابزارهاى پژوهش، با بررسى همه آيات قرآن و تأمل در آنها، 30000 برداشت از مفهومها و موضوعات قرآن كريم را در 22 دفتر دويست برگ، در سه سال فراهم آورده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/12 همان]</ref> | نويسنده، اين اثر را در دوران مبارزات خود، در زندانهاى ساواك تدوين نموده است. وى به رغم كمبود ابزارهاى پژوهش، با بررسى همه آيات قرآن و تأمل در آنها، 30000 برداشت از مفهومها و موضوعات قرآن كريم را در 22 دفتر دويست برگ، در سه سال فراهم آورده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/12 همان]</ref> | ||
وى همزمان با فيشبردارى و نمايهزنى و نگارش موضوعات - كه مقدمه رسيدن به فرهنگ جامعى از موضوعات قرآن بود - دريافت كه عرضه مجموعه برداشتهاى ذيل هر آيه به شكل مستقل نيز فوايد بسيار دارد؛ زيرا در ميان تفاسير ترتيبى جاى چنين اثرى خالى بود و مىتوانست پشتوانه طرح عظيم كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم باشد. بدين ترتيب، تفسير راهنما كه مجموعهاى بيست مجلدى و مشتمل بر دهها هزار برداشت است، شكل گرفت ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/12 همان]</ref> | وى همزمان با فيشبردارى و نمايهزنى و نگارش موضوعات - كه مقدمه رسيدن به فرهنگ جامعى از موضوعات قرآن بود - دريافت كه عرضه مجموعه برداشتهاى ذيل هر آيه به شكل مستقل نيز فوايد بسيار دارد؛ زيرا در ميان تفاسير ترتيبى جاى چنين اثرى خالى بود و مىتوانست پشتوانه طرح عظيم كليد راهيابى به موضوعات و مفاهيم قرآن كريم باشد. بدين ترتيب، تفسير راهنما كه مجموعهاى بيست مجلدى و مشتمل بر دهها هزار برداشت است، شكل گرفت ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/12 همان]</ref> | ||
منابعى كه پژوهشگران اين اثر براى آشنايى بيشتر با واژگان قرآنى، از آنها بهره بردهاند، عبارتند از: مفردات راغب؛ [[لسان العرب]] ؛ القاموس المحيط؛ المصباح المنير؛ معجم مقاييس اللغة؛ [[تاج العروس من جواهر القاموس|تاج العروس]]؛ نهايه [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و صحاح جوهرى ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 مقدمه على خراسانى، ج 1، ص 18]</ref> | منابعى كه پژوهشگران اين اثر براى آشنايى بيشتر با واژگان قرآنى، از آنها بهره بردهاند، عبارتند از: مفردات راغب؛ [[لسان العرب]] ؛ القاموس المحيط؛ المصباح المنير؛ معجم مقاييس اللغة؛ [[تاج العروس من جواهر القاموس|تاج العروس]]؛ نهايه [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و صحاح جوهرى ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 مقدمه على خراسانى، ج 1، ص 18]</ref> | ||
همچنين افزون بر دقتورزى فردى و گروهى درباره آيات، براى برداشتهاى بيشتر دستكم به ده تفسير مراجعه شده است كه عبارتند از: [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان طبرسى]]؛ [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]] [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]]؛ [[التبيان في تفسير القرآن|تبيان شيخ طوسى]]؛ تفسير كبير فخر رازى؛ تفسير كشاف [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]؛ تفسير قُرطُبى؛ كشف الأسرار ميبدى؛ روح المعاني [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]؛ التحرير و التنوير ابن عاشور و [[في ظلال القرآن]] [[سید قطب]] ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | همچنين افزون بر دقتورزى فردى و گروهى درباره آيات، براى برداشتهاى بيشتر دستكم به ده تفسير مراجعه شده است كه عبارتند از: [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان طبرسى]]؛ [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]] [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]]؛ [[التبيان في تفسير القرآن|تبيان شيخ طوسى]]؛ تفسير كبير فخر رازى؛ تفسير كشاف [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]؛ تفسير قُرطُبى؛ كشف الأسرار ميبدى؛ روح المعاني [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]؛ التحرير و التنوير ابن عاشور و [[في ظلال القرآن]] [[سید قطب]] ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
مأخذهاى روايى براى استخراج روايات تفسيرى اين اثر، عبارتند از: احتجاج طبرسى؛ اختصاص [[شيخ مفيد]]؛ استبصار شيخ طوسى؛ [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]] [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]]؛ امالى [[شيخ صدوق]]؛ امالى شيخ طوسى؛ [[بحار الأنوار]] [[علامه مجلسى]]؛ تفسير برهان؛ [[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد(ص)|بصائر الدرجات]]؛ تأويل الآيات الظاهرة؛ تفسير تبيان؛ تحف العقول؛ توحيد صدوق؛ تهذيب شيخ طوسى؛ ثواب الأعمال [[شيخ صدوق]]؛ خصال [[شيخ صدوق]]؛ الدر المنثور جلالالدين سيوطى؛ دعائم الإسلام؛ [[اختيار معرفة الرجال (تصحیح مصطفوی)|رجال كشى]] ؛ تفسير صافى؛ تفسير طبرى؛ علل الشرائع؛ تفسير عياشى؛ عيون أخبار الرضا؛ غيبت شيخ طوسى؛ غيبت نعمانى؛ تفسير فرات كوفى؛ [[قرب الإسناد]]؛ تفسير قمى؛ [[الکافی|كافى]]؛ كشف الغُمة؛ كمال الدين صدوق؛ مجمع البيان؛ محاسن برقى؛ معاني الأخبار؛ مصباح الشريعة؛ مناقب [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]]؛ [[من لايحضره الفقيه]]؛ نهج البلاغه و نور الثقلين ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان، ص 19]</ref> | مأخذهاى روايى براى استخراج روايات تفسيرى اين اثر، عبارتند از: احتجاج طبرسى؛ اختصاص [[شيخ مفيد]]؛ استبصار شيخ طوسى؛ [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]] [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]]؛ امالى [[شيخ صدوق]]؛ امالى شيخ طوسى؛ [[بحار الأنوار]] [[علامه مجلسى]]؛ تفسير برهان؛ [[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد(ص)|بصائر الدرجات]]؛ تأويل الآيات الظاهرة؛ تفسير تبيان؛ تحف العقول؛ توحيد صدوق؛ تهذيب شيخ طوسى؛ ثواب الأعمال [[شيخ صدوق]]؛ خصال [[شيخ صدوق]]؛ الدر المنثور جلالالدين سيوطى؛ دعائم الإسلام؛ [[اختيار معرفة الرجال (تصحیح مصطفوی)|رجال كشى]] ؛ تفسير صافى؛ تفسير طبرى؛ علل الشرائع؛ تفسير عياشى؛ عيون أخبار الرضا؛ غيبت شيخ طوسى؛ غيبت نعمانى؛ تفسير فرات كوفى؛ [[قرب الإسناد]]؛ تفسير قمى؛ [[الکافی|كافى]]؛ كشف الغُمة؛ كمال الدين صدوق؛ مجمع البيان؛ محاسن برقى؛ معاني الأخبار؛ مصباح الشريعة؛ مناقب [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]]؛ [[من لايحضره الفقيه]]؛ نهج البلاغه و نور الثقلين ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان، ص 19]</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه نويسنده، ضمن توضيح شيوه كار به اهداف وى از تدوين اين اثر، اشاره شده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/5 ج 1، ص 5]</ref> | در مقدمه نويسنده، ضمن توضيح شيوه كار به اهداف وى از تدوين اين اثر، اشاره شده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/5 ج 1، ص 5]</ref> | ||
در مقدمه آقاى على خراسانى، سير تكوين اثر، اصول و ضوابط تدوين و ويژگىهاى آن توضيح داده شده است ..<ref> [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/15 همان، ص 15]</ref> | در مقدمه آقاى على خراسانى، سير تكوين اثر، اصول و ضوابط تدوين و ويژگىهاى آن توضيح داده شده است ...<ref> [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/15 همان، ص 15]</ref> | ||
اصول هماهنگى كار پژوهشگرانى كه در تدوين و شكلگيرى اين اثر نفيس، همكارى داشتهاند، چنين است: | اصول هماهنگى كار پژوهشگرانى كه در تدوين و شكلگيرى اين اثر نفيس، همكارى داشتهاند، چنين است: | ||
#برداشتها بر اساس مشهورترين قرائت؛ يعنى قرائت حفص از عاصم كه منتسب به قرائت [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] است، صورت گرفته و از قرائتهاى ديگر، هرچند مشهور، برداشتى نشده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/17 مقدمه على خراسانى، ج 1، ص 17]</ref> | #برداشتها بر اساس مشهورترين قرائت؛ يعنى قرائت حفص از عاصم كه منتسب به قرائت [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] است، صورت گرفته و از قرائتهاى ديگر، هرچند مشهور، برداشتى نشده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/17 مقدمه على خراسانى، ج 1، ص 17]</ref> | ||
#همه برداشتهاى ارائهشده، مورد پذيرش پژوهشگران اين طرح است و محققان تنها بر پايه سخن ديگران، برداشتى ارائه نكردهاند. البته برداشتهاى احتمالى نيز براى جامعيت كار آورده شده و با نهادن ستاره مشخص شدهاند ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان، ص 18]</ref> | #همه برداشتهاى ارائهشده، مورد پذيرش پژوهشگران اين طرح است و محققان تنها بر پايه سخن ديگران، برداشتى ارائه نكردهاند. البته برداشتهاى احتمالى نيز براى جامعيت كار آورده شده و با نهادن ستاره مشخص شدهاند ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان، ص 18]</ref> | ||
#براى جامعيت برداشتها، پژوهشگران به قيود و اوصاف، شأن نزولها، مفاهيم التزامى و سياق و ساختار ادبى آيات توجه داشتهاند ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #براى جامعيت برداشتها، پژوهشگران به قيود و اوصاف، شأن نزولها، مفاهيم التزامى و سياق و ساختار ادبى آيات توجه داشتهاند ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
#هريك از آيات بهتنهايى بررسى شده و هيچگاه از دو يا چند آيه - هرچند كاملا بههمپيوسته باشند - يكجا برداشت نشده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #هريك از آيات بهتنهايى بررسى شده و هيچگاه از دو يا چند آيه - هرچند كاملا بههمپيوسته باشند - يكجا برداشت نشده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
#تا حد امكان، ترجمه ارائه شده در ذيل آيات، هماهنگ با فهم نويسندگان تفسير و سازگار با برداشتها است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #تا حد امكان، ترجمه ارائه شده در ذيل آيات، هماهنگ با فهم نويسندگان تفسير و سازگار با برداشتها است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
#در ذيل برداشتهايى كه بهروشنى از آيات استفاده نشده، چگونگى برداشت توضيح داده شده است ..<ref> [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #در ذيل برداشتهايى كه بهروشنى از آيات استفاده نشده، چگونگى برداشت توضيح داده شده است ...<ref> [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
#با آنكه اين تفسير در زمره تفسيرهاى روايى نيست، رواياتى كه به بيان ظواهر آيات پرداخته و ابهامى را از آن زدوده، مورد توجه قرار گرفته و متن عربى و ترجمه آن در پايان برداشتها آمده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #با آنكه اين تفسير در زمره تفسيرهاى روايى نيست، رواياتى كه به بيان ظواهر آيات پرداخته و ابهامى را از آن زدوده، مورد توجه قرار گرفته و متن عربى و ترجمه آن در پايان برداشتها آمده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
#موضوعات و كليدواژههاى اصلى هر آيه در پايان هريك آمده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #موضوعات و كليدواژههاى اصلى هر آيه در پايان هريك آمده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
#در ذيل هر برداشت، تمام يا بخشى از آيه مستند برداشت، ذكر شده و در چينش برداشتها، ترتيب منطقى رعايت شده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | #در ذيل هر برداشت، تمام يا بخشى از آيه مستند برداشت، ذكر شده و در چينش برداشتها، ترتيب منطقى رعايت شده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/18 همان]</ref> | ||
برخى از ويژگىهاى اثر حاضر، از اصول و مبانى پيشگفته روشن مىشود؛ بااينحال، مهمترين ويژگىهاى اين اثر، عبارت است از: | برخى از ويژگىهاى اثر حاضر، از اصول و مبانى پيشگفته روشن مىشود؛ بااينحال، مهمترين ويژگىهاى اين اثر، عبارت است از: | ||
#جامعيت: نگرش اين اثر بر پايه رنگ و حال و هواى خاصى همچون ادب، عرفان، كلام، تربيت و علوم عقلى و نقلى نبوده، بلكه از همه سو و هر زاويه، به مفاهيم قرآنى نگريسته است. بر اين اساس، موضوعات گوناگون در عرصههاى مختلف از قرآن كريم برداشت شده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان، ص 19]</ref> | #جامعيت: نگرش اين اثر بر پايه رنگ و حال و هواى خاصى همچون ادب، عرفان، كلام، تربيت و علوم عقلى و نقلى نبوده، بلكه از همه سو و هر زاويه، به مفاهيم قرآنى نگريسته است. بر اين اساس، موضوعات گوناگون در عرصههاى مختلف از قرآن كريم برداشت شده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان، ص 19]</ref> | ||
#نوآورى: در اين اثر، همراه بهرهورى از آرا و انظار مفسران بزرگ، نوانديشىها و نوزايىها نيز جلوه يافته كه هم تراويده ذهن جوان و پوياى طراح آن و هم برخاسته از ديدگاههاى نوگرايانه محققان مركز بوده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان]</ref> | #نوآورى: در اين اثر، همراه بهرهورى از آرا و انظار مفسران بزرگ، نوانديشىها و نوزايىها نيز جلوه يافته كه هم تراويده ذهن جوان و پوياى طراح آن و هم برخاسته از ديدگاههاى نوگرايانه محققان مركز بوده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان]</ref> | ||
#طراحى تازه در ارائه مطالب: هر موضوع و مفهومى كه از ظاهر آيات برداشت شده، با شماره مستقل ثبت گشته و هرگاه برداشتى بهسادگى از ظاهر آيه ممكن نبوده، توضيحى فشرده در پى آن آمده است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان]</ref> | #طراحى تازه در ارائه مطالب: هر موضوع و مفهومى كه از ظاهر آيات برداشت شده، با شماره مستقل ثبت گشته و هرگاه برداشتى بهسادگى از ظاهر آيه ممكن نبوده، توضيحى فشرده در پى آن آمده است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان]</ref> | ||
#جداسازى برداشتهاى قرآنى از روايات: سخن معصومان (ع) كه مفسران حقيقى قرآنند، در پى برداشتهاى قرآنى ذكر گشته تا ميان آنها آميختگى پيش نيايد. البته به رواياتى اكتفا شده كه جنبه تفسيرى دارند و ابهامى از آيه مىزدايند، يا مطلبى افزون بر برداشتهاى استخراجشده دارند و يا يكى از احتمالهاى راهيافته در آيه را تعين مىبخشند. مجموعِ اين روايات نزديك به 3000 عدد است ..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان]</ref> | #جداسازى برداشتهاى قرآنى از روايات: سخن معصومان (ع) كه مفسران حقيقى قرآنند، در پى برداشتهاى قرآنى ذكر گشته تا ميان آنها آميختگى پيش نيايد. البته به رواياتى اكتفا شده كه جنبه تفسيرى دارند و ابهامى از آيه مىزدايند، يا مطلبى افزون بر برداشتهاى استخراجشده دارند و يا يكى از احتمالهاى راهيافته در آيه را تعين مىبخشند. مجموعِ اين روايات نزديك به 3000 عدد است ...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8575/1/19 همان]</ref> | ||
#تهيه فهرست موضوعى: در پايان هر آيه و آنگاه، در پايان هر جلد، موضوعات و مفهومهاى فرادستآمده، بهصورت الفبايى - موضوعى، تدوين گشته و در نمايه عنوانهاى اصلى و فرعى دستهبندى شدهاند. اين نمايه سرانجام در يك جا فراهم خواهد آمد. بدينسان، پژوهندگان مىتوانند در هر موضوع خرد و كلان قرآنى، از اين اثر راهنمايى جويند. | #تهيه فهرست موضوعى: در پايان هر آيه و آنگاه، در پايان هر جلد، موضوعات و مفهومهاى فرادستآمده، بهصورت الفبايى - موضوعى، تدوين گشته و در نمايه عنوانهاى اصلى و فرعى دستهبندى شدهاند. اين نمايه سرانجام در يك جا فراهم خواهد آمد. بدينسان، پژوهندگان مىتوانند در هر موضوع خرد و كلان قرآنى، از اين اثر راهنمايى جويند. | ||
#حاشيهگريزى: اين مجموعه از هر گونه حاشيه و مطلب غير تفسيرى تهى است و به سخنانى اكتفا نموده كه توضيحگر برداشتها از آيات باشند. بدينگونه در عين جامعيت، اختصار را نيز رعايت كرده است. | #حاشيهگريزى: اين مجموعه از هر گونه حاشيه و مطلب غير تفسيرى تهى است و به سخنانى اكتفا نموده كه توضيحگر برداشتها از آيات باشند. بدينگونه در عين جامعيت، اختصار را نيز رعايت كرده است. |
ویرایش