موصل الطلاب إلی قواعد الإعراب: تفاوت میان نسخه‌ها

شيوه شيخ الازهرى در شرح آثار نحويان و استناد به منابع نحوى، مبتنى بر اختصار و ايجاز است، به‌گونه‌اى كه برخى معتقدند اين ايجاز، خود گاه مخل معنى و مايه ابهام شده است. ازاين‌رو برخى از منتقدان، وى را شارحى ناموفق دانسته و شروح او را سست و پرخلل شمرده‌اند. به‌علاوه در شناخت او از لغت و ادب عرب نيز ترديد كرده‌اند <ref>دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 8، ص 78</ref>.

در مقدمه، ابتدا خصوصيات و ويژگى‌هاى مكتب لغوى مصر بيان و سپس، ضمن ارائه شرح حال مختصرى از نويسنده، شيوخ و تأليفات شيخ الازهرى و همچنين ابن هشام، مطالب زير عنوان گرديده است: ابنيه لغوى، جمله صغرى، جمله كبرى، كلمه، عبارت، تعريف جمله از ديدگاه «فرايز»، جمله موسعه، جملاتى كه محلى از اعراب ندارند و جملاتى كه داراى محلى از اعراب هستند و شبه جمله <ref>مقدمه، ص 1</ref>.

باب اول، به شرح جمل و ذكر اقسام و احكام آن اختصاص يافته است. از جمله مباحث مطرح‌شده در اين باب، عبارتند از: جمله اسميه و فعليه؛ جمله‌هاى وصفيه صغرى و كبرى <ref>متن كتاب، ص 63</ref>.

در باب دوم، به احكام مربوط به جار و مجرور، حكم معرفه و نكره و متعلق جار و مجرور و حذف آن در مواضع مختلف پرداخته شده است <ref>همان، ص 95</ref>.

در سومين باب، به تفسير كلمات و عوامل مختلفى پرداخته شده كه خواننده علم نحو و لغت عربى، به فهم و دانستن آن‌ها، احتياج دارد <ref>همان، ص 104</ref>.

اين اثر بارها در استانبول (1285ق)، قاهره (1292، 1299 و 1325ق) و عمان (1985م، به كوشش عبدالكريم مجاهد و سعيد عبدالهادى با حاشيه‌اى از ابوبكر شنوانى) به چاپ رسيده است <ref>دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 8، ص 78</ref>.