مسیر طالبی یا سفرنامه میرزا ابوطالب خان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مسير طالبى يا سفرنامه ميرزا ابوطالب خان'''، به زبان فارسى و به قلم ابوطالب بن محمد اصفهانى، شرح سير و سياحت نويسنده در بلاد فرنگ است.

#از نخستين سفرنامه‌هايى است كه يك ايرانى‌زاده در باره سفر خود به ديار فرنگ، به‌ويژه انگليس مى‌نويسد. نويسنده، بسيار بامعلومات، هوشيار، تيزبين و ريزبين است؛ به‌گونه‌اى كه گاه همچون يك جامعه‌شناس و گاه مانند يك روان‌شناس نكته‌سنج آشكار مى‌شود؛

#نويسنده در آن، نگرشى تك بعدى ندارد. مسائل را سياه يا سفيد نمى‌بيند، بلكه وجوه مختلف را مورد توجه قرار مى‌دهد. نكته‌هاى مثبت و منفى را از زاويه ديد خود برمى‌شمارد و به‌صورت مستند قضاوت مى‌كند؛

#نويسنده آن، نمونه روشنى از يك روشنفكر مطلع و باسواد، ولى در برخورد با مسائل فرهنگى، سياسى و اجتماعى نيمه‌مدهوش و نيمه‌هوشيار است. به نظر مى‌رسد وى سخت مسحور قدرت انگليسى‌ها، به‌ويژه در بعد اقتصادى و نظامى شده است. همين حالت وى را در ابعاد فرهنگى و رفتارى تا حد زيادى تحت تأثير فرهنگ و سنت‌هاى معمول انگليسى‌ها قرار داده است.

#:نيمه‌هوشيارى وى وقتى خود را نشان مى‌دهد كه از اسلام و فرهنگ اسلامى دفاع مى‌كند و نيمه‌مدهوشى وى در سراسر كتاب هويدا است؛ زيرا هرگز در مقابل مواضع و عملكردهاى قواى سياسى و نظامى انگليس، هيچ انتقادى از وى ديده نمى‌شود؛

#مسير طالبى از نظر فارسى‌نويسى اهميت زيادى دارد؛ زيرا حاوى واژه‌ها و اصطلاحاتى است كه در ايران امروز به‌تمامى متروك شده‌اند، اما بسيارى از همين واژه‌ها در گفتار و نوشتار امروزين فارسى‌زبانان تاجيكستان (و افغانستان) ديده مى‌شود. مى‌توان گفت زبان اين سفرنامه به فرهنگ زبانى اين دو كشور نزديك‌تر است تا ايران؛ زيرا بسيارى از واژه‌هاى معمول در نوشتار ميرزا ابوطالب خان در مكتوبات هم‌عصران وى در ايران ديده نمى‌شود، اما هنوز در تاجيكستان و افغانستان متداول است. بايد انصاف داد كه پاره‌هاى بسيار زيبايى از نوشته‌هاى ميرزا ابوطالب در اين كتاب بر حظ خواننده مى‌افزايد.

#زاده‌گرجى، ابراهيم، ميرزا ابوطالب خان در انگلش، ماهنامه كيهان فرهنگى، ش 233.

#مقدمه مصحح، آقاى حسين خديوجم.