واقدی، محمد بن عمر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:




ابوعبداللّٰه محمد بن عمر واقدى در سال يكصد و سى ه.ق.در اواخر خلافت مروان بن محمد در مدينه متولد شد.اين مطلب را شاگرد و كاتب او ابن سعد در طبقات اظهار داشته است. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] و ابن تغرى بردى ولادت او را در سال 129 دانسته‌اند.و [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج اصفهانى]] مى‌نويسد كه مادر واقدى،دختر عيسى بن جعفر بن سائب خاثر است، و پدر اين بانو، مردى ايرانى و از سرزمين فارس است.
'''ابوعبداللّٰه محمد بن عمر واقدى''' در سال يكصد و سى ه.ق.در اواخر خلافت مروان بن محمد در مدينه متولد شد.اين مطلب را شاگرد و كاتب او ابن سعد در طبقات اظهار داشته است. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] و ابن تغرى بردى ولادت او را در سال 129 دانسته‌اند.و [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج اصفهانى]] مى‌نويسد كه مادر واقدى،دختر عيسى بن جعفر بن سائب خاثر است، و پدر اين بانو، مردى ايرانى و از سرزمين فارس است.


واقدى از وابستگان بنى سهم است كه يكى از خاندانهاى قبيلۀ بنى اسلم شمرده مى‌شوند. اين كه [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]، او را از وابستگان و خدمتكاران بنى هاشم دانسته است، صحيح نيست. مصادر كتب تذكره و رجال دربارۀ آغاز زندگانى او مطلبى ندارد، ولى به نظر مى‌رسد كه واقدى از سنين جوانى، بلكه نوجوانى،دربارۀ كسب معلومات مربوط به سيره و جنگهاى پيامبر(ص)سخت كوشش مى‌كرده است.
واقدى از وابستگان بنى سهم است كه يكى از خاندانهاى قبيلۀ بنى اسلم شمرده مى‌شوند. اين كه [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]، او را از وابستگان و خدمتكاران بنى هاشم دانسته است، صحيح نيست. مصادر كتب تذكره و رجال دربارۀ آغاز زندگانى او مطلبى ندارد، ولى به نظر مى‌رسد كه واقدى از سنين جوانى، بلكه نوجوانى،دربارۀ كسب معلومات مربوط به سيره و جنگهاى پيامبر(ص)سخت كوشش مى‌كرده است.
خط ۸۷: خط ۸۷:
ما كتابهاى او را همانطور كه در [[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست ابن نديم]] آمده است،ذكر مى‌كنيم و بعد با منابع ديگر مقايسه و مطابقت كرده و موارد اختلاف را بازگو مى‌كنيم:
ما كتابهاى او را همانطور كه در [[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست ابن نديم]] آمده است،ذكر مى‌كنيم و بعد با منابع ديگر مقايسه و مطابقت كرده و موارد اختلاف را بازگو مى‌كنيم:


1-كتاب التاريخ و المغازى و المبعث.
#كتاب التاريخ و المغازى و المبعث.
 
#كتاب اخبار مكه.
2-كتاب اخبار مكه.
#كتاب الطبقات.
 
#كتاب فتوح الشّام.
3-كتاب الطبقات.
#كتاب فتوح العراق.
 
#كتاب الجمل.
4-كتاب فتوح الشّام.
#كتاب مقتل الحسين.
 
#كتاب السيره.
5-كتاب فتوح العراق.
#كتاب ازواج النبى.
 
#كتاب الردّه و الدّار.
6-كتاب الجمل.
#كتاب حرب الاوس و الخزرج.
 
#كتاب صفّين.
7-كتاب مقتل الحسين.
#كتاب وفاة النبى.
 
#كتاب امر الحبشة و الفيل.
8-كتاب السيره.
#كتاب المناكح.
 
#كتاب السقيفة و بيعة ابى بكر
9-كتاب ازواج النبى.
#كتاب ذكر القرآن.
 
#كتاب سيرة ابى بكر و وفاته.
10-كتاب الردّه و الدّار.
#كتاب مراعى قريش و الانصار فى القطائع، و وضع عمر الدواوين، و تصنيف القبائل و مراتبها و انسابها.
 
#كتاب الرغيب فى علم القرآن و غلط الرجال.
11-كتاب حرب الاوس و الخزرج.
#كتاب مولد الحسن و الحسين و مقتل الحسين.
 
#كتاب ضرب الدنانير والدراهم.
12-كتاب صفّين.
#كتاب تاريخ الفقهاء.
 
#كتاب الآداب.
13-كتاب وفاة النبى.
#كتاب التاريخ الكبير.
 
#كتاب غلط الحديث.
14-كتاب امر الحبشة و الفيل.
#كتاب السنة و الجماعة و ذمّ الهوى و ترك الخوارج فى الفتن.
 
#كتاب الاختلاف.
15-كتاب المناكح.
 
16-كتاب السقيفة و بيعة ابى بكر
 
17-كتاب ذكر القرآن.
 
18-كتاب سيرة ابى بكر و وفاته.
 
19-كتاب مراعى قريش و الانصار فى القطائع، و وضع عمر الدواوين، و تصنيف القبائل و مراتبها و انسابها.
 
20-كتاب الرغيب فى علم القرآن و غلط الرجال.
 
21-كتاب مولد الحسن و الحسين و مقتل الحسين.
 
22-كتاب ضرب الدنانير والدراهم.
 
23-كتاب تاريخ الفقهاء.
 
24-كتاب الآداب.
 
25-كتاب التاريخ الكبير.
 
26-كتاب غلط الحديث.
 
27-كتاب السنة و الجماعة و ذمّ الهوى و ترك الخوارج فى الفتن.
 
28-كتاب الاختلاف.


روايت ابن نديم در مورد كتابهاى واقدى با آنچه كه ياقوت در معجم الادباء آورده، يكسان است و اختلاف مختصرى به شرح زير در آن ديده مى‌شود:
روايت ابن نديم در مورد كتابهاى واقدى با آنچه كه ياقوت در معجم الادباء آورده، يكسان است و اختلاف مختصرى به شرح زير در آن ديده مى‌شود:


1-كتاب ششم را ياقوت با نام كتاب يوم الجمل ذكر كرده است.
#كتاب ششم را ياقوت با نام كتاب يوم الجمل ذكر كرده است.
 
#در مورد نام كتاب نوزدهم، عبارت تصنيف القبائل و مراتبها و انسابها ذكر نشده است.
2-در مورد نام كتاب نوزدهم، عبارت تصنيف القبائل و مراتبها و انسابها ذكر نشده است.
#كتاب بيستم را با نام كتاب الترغيب فى علم القرآن ثبت كرده است.
 
#كتاب بيست و يكم را مى‌گويد دو كتاب است:يكى مولد الحسن و الحسين و ديگرى مقتل الحسين.
3-كتاب بيستم را با نام كتاب الترغيب فى علم القرآن ثبت كرده است.
#كتاب بيست و دوم را با نام السنة و الجماعة و ذمّ الهوى آورده است.
 
4-كتاب بيست و يكم را مى‌گويد دو كتاب است:يكى مولد الحسن و الحسين و ديگرى مقتل الحسين.
 
5-كتاب بيست و دوم را با نام السنة و الجماعة و ذمّ الهوى آورده است.


[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] هم در الوافى بالوفيات، كتابهاى واقدى را با اختلافى در اسامى آنها به شرح زير آورده است:
[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] هم در الوافى بالوفيات، كتابهاى واقدى را با اختلافى در اسامى آنها به شرح زير آورده است:


1-[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] كتابهاى رقم هشتم، كتاب السيره و دوازدهم، كتاب صفين را ذكر نكرده است.
#[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] كتابهاى رقم هشتم، كتاب السيره و دوازدهم، كتاب صفين را ذكر نكرده است.
 
#كتاب يازدهم را با نام حروب الاوس و الخزرج ذكر كرده است.
2-كتاب يازدهم را با نام حروب الاوس و الخزرج ذكر كرده است.
#كتاب هيجدهم را با نام ذكر الاذان ياد كرده است.
 
#در مورد كتاب نوزدهم مانند ياقوت، عمل كرده است.
3-كتاب هيجدهم را با نام ذكر الاذان ياد كرده است.
#كتاب بيستم را با نام كتاب الترغيب فى علم المغازى و غلط الرجال ثبت كرده است.
 
#كتاب بيست و يكم را با نام كتاب مولد الحسن و الحسين و مقتله نوشته است.
4-در مورد كتاب نوزدهم مانند ياقوت، عمل كرده است.
#كتاب بيست و دوم را به نام كتاب ضرب الدنانير آورده است.
 
#كتاب بيست و هشتم را با نام كتاب اختلاف اهل المدينة و الكوفة فى ابواب الفقه ثبت كرده است.
5-كتاب بيستم را با نام كتاب الترغيب فى علم المغازى و غلط الرجال ثبت كرده است.
 
6-كتاب بيست و يكم را با نام كتاب مولد الحسن و الحسين و مقتله نوشته است.
 
7-كتاب بيست و دوم را به نام كتاب ضرب الدنانير آورده است.
 
8-كتاب بيست و هشتم را با نام كتاب اختلاف اهل المدينة و الكوفة فى ابواب الفقه ثبت كرده است.


به طورى كه نويسنده هدية العارفين نقل مى‌كند، حاجى خليفه صاحب كتاب كشف الظنون نيز همۀ اين كتاب‌ها را با تفاوت و اختلاف زياد در اسامى آنها نقل كرده است و چيزى بر كتابها نيفزوده است بجز يك كتاب بنام تفسير القرآن، كه شايد همان كتاب هفدهم باشد كه ابن نديم بنام كتاب ذكر القرآن ياد كرده است.
به طورى كه نويسنده هدية العارفين نقل مى‌كند، حاجى خليفه صاحب كتاب كشف الظنون نيز همۀ اين كتاب‌ها را با تفاوت و اختلاف زياد در اسامى آنها نقل كرده است و چيزى بر كتابها نيفزوده است بجز يك كتاب بنام تفسير القرآن، كه شايد همان كتاب هفدهم باشد كه ابن نديم بنام كتاب ذكر القرآن ياد كرده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش