رسائل ابن سينا (23 رساله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ا(' به 'ا ('
جز (جایگزینی متن - 'ف«' به 'ف «')
جز (جایگزینی متن - 'ا(' به 'ا (')
خط ۶۲: خط ۶۲:




مطالبى كه در بخش منطقيات، بررسى شده‌اند، عبارتند از: تعريف لفظ مفرد و مركب؛ كلى و جزيى و اقسام كلى(كلى ذاتى و كلى عرضى)؛ كليات خمس(نوع، فصل، جنس، عرض خاص و عرض عام)؛ مقولات عشر؛ كلى متواطى و مشكك و لفظ مشترك؛ اسم؛ كلمه؛ قول؛ قول جازم يا همان قضيه؛ اقسام گوناگون قضيه؛ جهات سه‌گانه قضايا(وجوب، امكان و امتناع)؛ عكس؛ قياس؛ اقسام قياس(اقترانى و استثنايى)؛ اشكال سه‌گانه قياس اقترانى؛ شرايط منتج بودن هر يك از اشكال؛ اقسام قياس استثنايى(متصل و منفصل)؛ قياس خلف؛ استقراء؛ تمثيل؛ ضمير؛ صناعات خمس(برهان، جدل، مغالطه خطابه و شعر)؛ مواد تشكيل دهنده هر يك از صناعات و فايده هر كدام از آنها.
مطالبى كه در بخش منطقيات، بررسى شده‌اند، عبارتند از: تعريف لفظ مفرد و مركب؛ كلى و جزيى و اقسام كلى(كلى ذاتى و كلى عرضى)؛ كليات خمس(نوع، فصل، جنس، عرض خاص و عرض عام)؛ مقولات عشر؛ كلى متواطى و مشكك و لفظ مشترك؛ اسم؛ كلمه؛ قول؛ قول جازم يا همان قضيه؛ اقسام گوناگون قضيه؛ جهات سه‌گانه قضايا (وجوب، امكان و امتناع)؛ عكس؛ قياس؛ اقسام قياس(اقترانى و استثنايى)؛ اشكال سه‌گانه قياس اقترانى؛ شرايط منتج بودن هر يك از اشكال؛ اقسام قياس استثنايى(متصل و منفصل)؛ قياس خلف؛ استقراء؛ تمثيل؛ ضمير؛ صناعات خمس(برهان، جدل، مغالطه خطابه و شعر)؛ مواد تشكيل دهنده هر يك از صناعات و فايده هر كدام از آنها.


مطالبى كه در بخش طبيعيات مطرح گرديده‌اند، عبارتند از: حكمت(استكمال النفس الانسانية بتصور الامور و التصديق بالحقائق النظرية و العملية على قدر الطاقة البشرية) و اقسام آن(1- عملى كه خود بر سه گونه است: حكمت مدنيه، حكمت منزليه و حكمت خلقيه و منشأ هر سه شريعت الهى مى‌باشد. 2- نظرى كه اين نيز بر سه گونه مى‌باشد: حكمت طبيعى، حكمت رياضى و حكمت الهى)؛ اصول موضوعيه‌اى كه تقديمشان بر علم طبيعى لازم است؛ متناهى بودن ابعاد؛ جهت؛ جسم بسيط و مركب؛ نفى خلأ؛ نفى جوهر فرد؛ زمان؛ مبادى حركت؛ مسائل سماء و عالم؛ آثار علويه؛ نبات؛ حيوان؛ قواى باطنيه(حس مشترك، خيال، وهم، متخيله و حافظه)؛ قواى محركه حيوانى؛ انسان كه نفس ناطقه از ويژگى‌هاى وى است و نطق به توسط آن صورت مى‌گيرد.
مطالبى كه در بخش طبيعيات مطرح گرديده‌اند، عبارتند از: حكمت(استكمال النفس الانسانية بتصور الامور و التصديق بالحقائق النظرية و العملية على قدر الطاقة البشرية) و اقسام آن(1- عملى كه خود بر سه گونه است: حكمت مدنيه، حكمت منزليه و حكمت خلقيه و منشأ هر سه شريعت الهى مى‌باشد. 2- نظرى كه اين نيز بر سه گونه مى‌باشد: حكمت طبيعى، حكمت رياضى و حكمت الهى)؛ اصول موضوعيه‌اى كه تقديمشان بر علم طبيعى لازم است؛ متناهى بودن ابعاد؛ جهت؛ جسم بسيط و مركب؛ نفى خلأ؛ نفى جوهر فرد؛ زمان؛ مبادى حركت؛ مسائل سماء و عالم؛ آثار علويه؛ نبات؛ حيوان؛ قواى باطنيه(حس مشترك، خيال، وهم، متخيله و حافظه)؛ قواى محركه حيوانى؛ انسان كه نفس ناطقه از ويژگى‌هاى وى است و نطق به توسط آن صورت مى‌گيرد.
خط ۱۱۷: خط ۱۱۷:
ترجمه و شرح فارسى اين كتاب به امر علاء الدولة كاكويه، انجام گرفت و مترجم و شارح آن ظاهراً يكى از شاگردان شيخ و بنا بر عقيده بعضى ابوعبيد جرجانى است. البته بايد گفت [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] تنها نويسنده اين داستان مشهور نيست و داستان از تفصيل بيشترى برخوردار است؛ براى مثال اين داستان، شرح زندگى يقظان و فرزند اوست كه يقظان در نهان با خواهر يكى از سلاطين ازدواج مى‌كند و هنگامى كه فرزندى از اين پيوند به وجود مى‌آيد، زن و شوهر از بيم برادر، نوزاد را در تابوتى نهاده و به جزيره‌اى مى‌برند و رها مى‌كنند و در آن‌جا ماده آهويى كه بچه‌اش را عقاب ربوده است، به پرورش او مى‌پردازد، لكن آنچه بو على بدان توجه دارد، بدون اين توضيحات است؛ وى فقط به نكات فلسفى آن پرداخته است. اين داستان توسط افرادى مانند ابن طفيل به صورت كاملا ادبى و با روح درآمده كه مورد توجه دانشمندان غربى در طول قرن‌ها قرار گرفته است.
ترجمه و شرح فارسى اين كتاب به امر علاء الدولة كاكويه، انجام گرفت و مترجم و شارح آن ظاهراً يكى از شاگردان شيخ و بنا بر عقيده بعضى ابوعبيد جرجانى است. البته بايد گفت [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] تنها نويسنده اين داستان مشهور نيست و داستان از تفصيل بيشترى برخوردار است؛ براى مثال اين داستان، شرح زندگى يقظان و فرزند اوست كه يقظان در نهان با خواهر يكى از سلاطين ازدواج مى‌كند و هنگامى كه فرزندى از اين پيوند به وجود مى‌آيد، زن و شوهر از بيم برادر، نوزاد را در تابوتى نهاده و به جزيره‌اى مى‌برند و رها مى‌كنند و در آن‌جا ماده آهويى كه بچه‌اش را عقاب ربوده است، به پرورش او مى‌پردازد، لكن آنچه بو على بدان توجه دارد، بدون اين توضيحات است؛ وى فقط به نكات فلسفى آن پرداخته است. اين داستان توسط افرادى مانند ابن طفيل به صورت كاملا ادبى و با روح درآمده كه مورد توجه دانشمندان غربى در طول قرن‌ها قرار گرفته است.


اولين ترجمه اين كتاب به زبان هلندى، توسط يكى از شاگردان اسپينوزا، فيلسوف شهير آلمانى، صورت گرفت و مورد اقبال عجيب انديشمندان غربى واقع شد و بارها تجديد چاپ گرديد. ترجمه روسى اين كتاب در سال 1920م در لنينگراد انجام شد و برگردان آلمانى آن در سال 1726م در شهر فرانكفورت و در سال 1782 در شهر برلن به زيور طبع آراسته شد. در سال 1674 ميلادى جى كيث از پيروان فرقه ميسحى كويكرزها(انجمن دوستى)، در سال 1686م جى اشول و در سال 1708م سايمون اوكلى، آن كتاب را به انگليسى برگرداندند.
اولين ترجمه اين كتاب به زبان هلندى، توسط يكى از شاگردان اسپينوزا، فيلسوف شهير آلمانى، صورت گرفت و مورد اقبال عجيب انديشمندان غربى واقع شد و بارها تجديد چاپ گرديد. ترجمه روسى اين كتاب در سال 1920م در لنينگراد انجام شد و برگردان آلمانى آن در سال 1726م در شهر فرانكفورت و در سال 1782 در شهر برلن به زيور طبع آراسته شد. در سال 1674 ميلادى جى كيث از پيروان فرقه ميسحى كويكرزها (انجمن دوستى)، در سال 1686م جى اشول و در سال 1708م سايمون اوكلى، آن كتاب را به انگليسى برگرداندند.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش