موسوعة تاريخ العراق بين احتلالين: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ر«' به 'ر «'
جز (جایگزینی متن - '»ق' به '» ق')
جز (جایگزینی متن - 'ر«' به 'ر «')
خط ۹۷: خط ۹۷:
در جلد دوّم، حوادث تاريخى و تشكيلات ادارى و فرهنگ و تمدن سرزمين عراق در دوره حكومت جلايريان، در فاصله سال‌هاى 738 تا 814 قمرى(1337-1411 ميلادى)بررسى شده است.
در جلد دوّم، حوادث تاريخى و تشكيلات ادارى و فرهنگ و تمدن سرزمين عراق در دوره حكومت جلايريان، در فاصله سال‌هاى 738 تا 814 قمرى(1337-1411 ميلادى)بررسى شده است.


اين جلد نيز با مقدّمه، كه اوّل به معرّفى منابعى كه مؤلف از آنها در تدوين 1 ص مجلد سود جسته آغاز مى‌شود. اين منابع؛ شامل «بزم و رزم» اثر فارسى اردشير استرآبادى، عجائب المقدور فى نوائب تيمور اثر احمد عربشاه، «تاريخ تيمور لنگ» مرتضى بغدادى،«تاريخ غياثى» اثر عبداللّه بن فتح‌الله بغدادى، ملقب به غياث، انباء المغر فى ابناء و العمر اثر [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانى]]، الضوء اللامع فى اعيان القرن التاسع اثر شمس الدين سخاوى و روضة الصافى سيرة الانبياء و الملوك و الخلفاء، به زبان فارسى اثر حميد الدين محمد مير خواند مى‌باشد. و بعد به معرفى حكومت جلايريان(ايلكانيان) مى‌پردازد. تام اين سلسله از جلاير، يكى از قبايل مهم و بزرگ مغول، گرفته شده است. نياى جلايريان، «ايلكانوبان» از اميران بزرگ قبيله جلاير در زمان هولاگو خان و نيز از فرماندهان سپاه او در فتح بغداد بود. مشهورترين فرزند او، «آقبوقا» نام داشت، «حسين» ملقب به گوركان مشهورترين پسر به جاى مانده از «آقبوقا» بود. زيرا دختر «ارغون» را به همسرى برگزيده و از سرداران با نفوذ «اولجايتو» بود. از او دو پسر به نام‌هاى شيخ حسن و شيخ على به جا مانده از «آقبوقا» بود. زيرا دختر«ارغون» را به همسرى برگزيده و از سرداران با نفوذ «اولجايتو» بود. از او دو پسر به نام‌هاى شيخ حسن و شيخ على به جا ماند. شيخ حسن جلايرى در 738 بر بغداد تسلّط يافت و با پايان دادن به حكومت ايلخانيان، سلسله جلايريان را در اين شهر بنياد نهاد.
اين جلد نيز با مقدّمه، كه اوّل به معرّفى منابعى كه مؤلف از آنها در تدوين 1 ص مجلد سود جسته آغاز مى‌شود. اين منابع؛ شامل «بزم و رزم» اثر فارسى اردشير استرآبادى، عجائب المقدور فى نوائب تيمور اثر احمد عربشاه، «تاريخ تيمور لنگ» مرتضى بغدادى،«تاريخ غياثى» اثر عبداللّه بن فتح‌الله بغدادى، ملقب به غياث، انباء المغر فى ابناء و العمر اثر [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانى]]، الضوء اللامع فى اعيان القرن التاسع اثر شمس الدين سخاوى و روضة الصافى سيرة الانبياء و الملوك و الخلفاء، به زبان فارسى اثر حميد الدين محمد مير خواند مى‌باشد. و بعد به معرفى حكومت جلايريان(ايلكانيان) مى‌پردازد. تام اين سلسله از جلاير، يكى از قبايل مهم و بزرگ مغول، گرفته شده است. نياى جلايريان، «ايلكانوبان» از اميران بزرگ قبيله جلاير در زمان هولاگو خان و نيز از فرماندهان سپاه او در فتح بغداد بود. مشهورترين فرزند او، «آقبوقا» نام داشت، «حسين» ملقب به گوركان مشهورترين پسر به جاى مانده از «آقبوقا» بود. زيرا دختر «ارغون» را به همسرى برگزيده و از سرداران با نفوذ «اولجايتو» بود. از او دو پسر به نام‌هاى شيخ حسن و شيخ على به جا مانده از «آقبوقا» بود. زيرا دختر «ارغون» را به همسرى برگزيده و از سرداران با نفوذ «اولجايتو» بود. از او دو پسر به نام‌هاى شيخ حسن و شيخ على به جا ماند. شيخ حسن جلايرى در 738 بر بغداد تسلّط يافت و با پايان دادن به حكومت ايلخانيان، سلسله جلايريان را در اين شهر بنياد نهاد.


بعد از مقدّمه، حوادث اين سلسله كه مهم‌ترين مباحث آن از اين قرارند.
بعد از مقدّمه، حوادث اين سلسله كه مهم‌ترين مباحث آن از اين قرارند.
خط ۲۱۸: خط ۲۱۸:
مقامات مهم در اين دوران شامل هيئت مديره معارف هيئت مديره تاپو، ادارۀ ثبت و دادگاه‌هاى مدنى، سازمان ادارى در اين دوران(شامل والى در قرار است و شورابى كه نيمى از آن منتخب و بقيّه انتصابى بودند، و يك قائم مقام كه اينها به والى كمك مى‌كردند، تاسيس مدارس ابتدائى و دانشسراى مقدّماتى، اوزان و...
مقامات مهم در اين دوران شامل هيئت مديره معارف هيئت مديره تاپو، ادارۀ ثبت و دادگاه‌هاى مدنى، سازمان ادارى در اين دوران(شامل والى در قرار است و شورابى كه نيمى از آن منتخب و بقيّه انتصابى بودند، و يك قائم مقام كه اينها به والى كمك مى‌كردند، تاسيس مدارس ابتدائى و دانشسراى مقدّماتى، اوزان و...


اين وضع ادامه داشت تا اينكه در سال 1332 قمرى(1914 ميلادى) دولت‌هاى آلمان و عثمانى همراه اتريش، تشكيل اتحاديه دولت‌هاى محور را دادند و اين بهانۀ لازم را به دولت «بريتانيا»(انگلستان) داد تا براى دفاع از منافع خود به دولت عثمانى در بغداد حمله كند. بصره در 1914 ميلادى(1332 قمرى) سقوط كرد. پيش روى نيروهاى انگلستان به سوى بغداد پس از فتح بصره تا فتح كامل بغداد نزديك به 4 سال طول كشيد. عثمانيان تا 1916 ميلادى(1334 ق) نتوانستند واكنش مؤثرى در برابر انگليسى‌ها نشان دهند؛ امّا در همين سال، در«كوت» نزديك «العماره»بيان راه بصره و بغداد، با گرفتن پنج ژنرال انگليسى و 13300 هزار اسير ضربه مؤثرى به نيروهاى انگلستان وارد آوردند، اندكى بعد انگليسى‌ها، تجديد نيرو كردند و دوباره به مقابله با سپاه عثمانى پرداختند و سرانجام در 17 جمادى الأول 1335 قمرى(11 مارس 1917 ميلادى) بغداد را فتح و بر آن تسلّط يافتند. سقوط بغداد در واقع در حكم شكست قطعى امپراتورى عثمانى در سرزمين‌هاى عربى بود.(ص 361). وقايع و حوادث اين دوران كه مصادف با جنگ جهانى اوّل است؛ به طور مفصّل در كتاب بيان شده است، همچنين حوادث وقايع واليان بغداد در طول اين دوران ذكر شده است.
اين وضع ادامه داشت تا اينكه در سال 1332 قمرى(1914 ميلادى) دولت‌هاى آلمان و عثمانى همراه اتريش، تشكيل اتحاديه دولت‌هاى محور را دادند و اين بهانۀ لازم را به دولت «بريتانيا»(انگلستان) داد تا براى دفاع از منافع خود به دولت عثمانى در بغداد حمله كند. بصره در 1914 ميلادى(1332 قمرى) سقوط كرد. پيش روى نيروهاى انگلستان به سوى بغداد پس از فتح بصره تا فتح كامل بغداد نزديك به 4 سال طول كشيد. عثمانيان تا 1916 ميلادى(1334 ق) نتوانستند واكنش مؤثرى در برابر انگليسى‌ها نشان دهند؛ امّا در همين سال، در «كوت» نزديك «العماره»بيان راه بصره و بغداد، با گرفتن پنج ژنرال انگليسى و 13300 هزار اسير ضربه مؤثرى به نيروهاى انگلستان وارد آوردند، اندكى بعد انگليسى‌ها، تجديد نيرو كردند و دوباره به مقابله با سپاه عثمانى پرداختند و سرانجام در 17 جمادى الأول 1335 قمرى(11 مارس 1917 ميلادى) بغداد را فتح و بر آن تسلّط يافتند. سقوط بغداد در واقع در حكم شكست قطعى امپراتورى عثمانى در سرزمين‌هاى عربى بود.(ص 361). وقايع و حوادث اين دوران كه مصادف با جنگ جهانى اوّل است؛ به طور مفصّل در كتاب بيان شده است، همچنين حوادث وقايع واليان بغداد در طول اين دوران ذكر شده است.


بعد از پايان يافتن اين حوادث 1335 قمرى، مؤلف به بررسى كلى اين دوران از حيث سلاطين عثمانى، وزراء و تشكيلات ادارى، فرهنگ در اين دوران(كه مهمترين سازندۀ فرهنگ مدارس و دانش آموختگان هستند، به معرّفى آنها پرداخته مى‌شود)، ارتباط با دولت‌هاى همجوار (شامل ايران، عربستان و كويت)، ارتباط با دول غير مسلمان(اجانب) مى‌پردازد، در پايان خاتمه آمده است.
بعد از پايان يافتن اين حوادث 1335 قمرى، مؤلف به بررسى كلى اين دوران از حيث سلاطين عثمانى، وزراء و تشكيلات ادارى، فرهنگ در اين دوران(كه مهمترين سازندۀ فرهنگ مدارس و دانش آموختگان هستند، به معرّفى آنها پرداخته مى‌شود)، ارتباط با دولت‌هاى همجوار (شامل ايران، عربستان و كويت)، ارتباط با دول غير مسلمان(اجانب) مى‌پردازد، در پايان خاتمه آمده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش